Ήταν κάποτε. Στα τέλη του 1800, όταν οι Βόρειες πόλεις της Αμερικής παρουσίαζαν ραγδαία άνοδο, το... εμπόριο του σeξ έγινε συνώνυμο με την υποβαθμισμένη πλευρά της πόλης. Οι άνδρες που ήθελαν να βρουν πορνες έψαχναν σε βρωμερά σοκάκια πίσω απ’ τα μπαρ, σε σκοτεινά πάρκα και σε στοές βιομηχανικών περιοχών. Σήμερα, σε λίγες μόνο μεγάλες πόλεις, όπως στο Λος Άντζελες και το Μαϊάμι, υπάρχουν ακόμα περιοχές-«πιάτσες» με πορνες και οίκους ανοχής. Η πλατεία Times Square στη Νέα Υόρκη έχει «καθαρίσει» , η περιοχή South Loop του Σικάγο έχει προ πολλού ανακαινισθεί, και ακόμα και η κακόφημη γειτονιά Tenderloin του Σαν Φρανσίσκο δεν είναι αυτή που ήταν.
Οι πιάτσες αυτές και οι περιοχές με τα κόκκινα φανάρια ατόνησαν εν μέρει διότι το διαδίκτυο έγινε το ιδανικό μέρος για να βρει κάποιος μια πορνη.Ακόμα και οι πιο «φτηνές» εκδοδόμενες τώρα διαφημίζονται στη Craigslist (ή το έκαναν μέχρι πρόσφατα), και σε dating sites και online chat forums.Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ελαχιστοποιηθεί ο ρόλος του προαγωγού. Επιπλέον, το διαδίκτυο συνέβαλε στο να μεταφέρει το εμπόριο του σeξ σε κλειστούς χώρους, με τους πελάτες και τις πορνες να συναντιούνται όλο και περισσότερο σε μπαρ, ξενοδοχεία, στα ίδια τους τα σπίτια και σε διαμερίσματα που μισθώνονται από ομάδες εκδιδόμενων γυναικών. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι κάποιος πελάτης δε μπορεί να βρει αυτό που ψάχνει σ’ ένα πάρκο, αλλά θα πρέπει να είναι διατεθειμένος να ψάξει λίγο περισσότερο.
Αν και είναι δύσκολο να παρουσιαστούν ακριβή στοιχεία, η μετάβαση αυτή απ’ τους δρόμους στο διαδίκτυο φαίνεται να έγινε πολύ γρήγορα. Σε μια έρευνά μου σχετική με τις πορνες της Νέας Υόρκης, οι γυναίκες που το 1999 εργάζονταν κυρίως στους δρόμους είπαν ότι απ’ το 2004 η ζήτηση σeξ στους δρόμους έχει μειωθεί κατά το ήμισυ.
2. Οι άντρες πηγαίνουν στις πορνες μόνο για σeξ
Συχνά τις πληρώνουν και για να μιλήσουν. Έχω ήδη μελετήσει πορνες πολυτελείας (και εννοώ αυτές που κερδίζουν περισσότερα από 200€ ανά «ραντεβού») στη Νέα Υόρκη, το Σικάγο και το Παρίσι για περισσότερο από μια δεκαετία, και μια από τις πιο εντυπωσιακές διαπιστώσεις μου είναι ότιπολλοί άνδρες πληρώνουν τις γυναίκες για να μην κάνουν σeξ. Δηλαδή πληρώνουν για σeξ, αλλά στη συνέχεια καταλήγουν να συζητούν ή να τρώνε, και ποτέ δεν έρχονται σε σωματική επαφή. Περίπου το 40% των συναλλαγών που κάνουν οι πορνες πολυτελείας καταλήγουν να είναι χωρίς σeξ. Αλλά ακόμα και στις πορνες που αμείβονται με λιγότερα χρήματα περίπου το 20% των συναλλαγών δεν καταλήγει σε σeξ.
Η παρατήρηση μιας πορνης από’τη Νέα Υόρκη είναι χαρακτηριστική: «Στους άντρες αρέσει να τους ακούς... το έμαθα εδώ και πολύ καιρό. Σε πληρώνουν για τους ακούς – και να τους λες πόσο σπουδαίοι είναι». Πράγματι οι πορνες πολυτελείας που έχω μελετήσει συνήθως θεωρούν τους εαυτούς τους ότι ενεργούν σαν θεραπεύτριες ή σύμβουλοι γάμου. Λένε ότι δουλειά τους είναι να ικανοποιούν την ανάγκη των αντρών για φιλία χωρίς κριτική και κατά καιρούς να τους βοηθούν να αποκαταστήσουν την κλονισμένη τους σχέση.
3. Οι περισσότερες πορνες είναι εθισμένες στα ναρκωτικά ή είχαν κακοποιηθεί όταν ήταν παιδιά
Αυτό ίσως κάποτε συνέβαινε όπως βεβαιώνουν έρευνες που έγιναν πριν από πολύ καιρό. Όμως ο πληθυσμός των γυναικών που επιλέγουν το σeξ ως εργασία έχει αλλάξει δραματικά την τελευταία δεκαετία. Πορνες πολυτελείας – όπως αυτή που έβλεπε ο πρώην κυβερνήτης της Νέας Υόρκης Eliot Spitzer για παράδειγμα – αντιπροσωπεύουν μεγαλύτερο ποσοστό απ’ ό,τι στο παρελθόν. Και όπως έχει αποδείξει η μελέτη της Elizabeth Bernstein του κολλεγίου Barnard, οι πορνες σήμερα κάνουν μια συνειδητή επιλογή να μπουν σ’ αυτή τη δουλειά – όχι ως αντίδραση στα βάσανά τους, αλλά για να κερδίσουν κάποια χρήματα γρήγορα. Η έρευνα της Bernstein προτείνει η πορνεία να θεωρείται σ’ αυτές τις γυναίκες ως μια εργασία μερικής απασχόλησης η οποία παρέχει αυτονομία και ευελιξία.
Αυτές οι γυναίκες έχουν ελάχιστα κοινά στοιχεία με τον συνεχώς μειούμενο αριθμό γυναικών που εξακολουθούν να δουλεύουν στους δρόμους. Σε μια μελέτη του 2001 για τις αγγλίδες πορνες, η Stephanie Church του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης διαπίστωσε ότι εκείνες που εργάζονται στο δρόμο «ήταν νεότερες, ξεκίνησαν την πορνεία σε μικρότερη ηλικία, αναφέρθηκαν γι’ αυτές περισσότερα κρούσματα παράνομης χρήσης ναρκωτικών, και αντιμετώπισαν σημαντικά περισσότερη βία απ’ τους πελάτες τους από εκείνες που εργάζονται σε κλειστούς χώρους».
4. Οι πορνες και η αστυνομία είναι εχθροί
Όταν πρόκειται για εμπόριο του σeξ, τις τελευταίες δεκαετίες οι αστυνομικοί λειτουργούν ως οιονεί κοινωνικοί λειτουργοί. Το πρόσφατο βιβλίο του Peter Moskos «Μυστικοί αστυνομικοί: Η χρονιά που δούλευα στην Αστυνομία της Ανατολική Περιοχής της Βαλτιμόρης» ("Cop in the Hood: My Year Policing Baltimore's Eastern District"), περιγράφει πώς η αστυνομία παίζει το ρόλο του συμβούλου σε πορνες, σε εμπόρους ναρκωτικών και ένα πλήθος άλλων παράνομων μικροαπατεώνων. Στη δική μου τη δουλειά, έχω διαπιστώσει ότι οι πορνες αντιμετωπίζονται από τους αστυνομικούς με πολύ κατανόηση και διάθεση βοήθειας. Κατά κανόνα τους δίνουν τηλεφωνικούς αριθμούς για προστατευτικά ιδρύματα, συσσίτια και αίθουσες επειγόντων περιστατικών, και δείχνουν μεγάλη συμπάθεια για τις γυναίκες που έχουν κακοποιηθεί. Αντί να συλλάβουν μια πορνη που έχει κακοποιηθεί, οι αστυνομικοί συνήθως την αφήνουν ελεύθερη με μια σύσταση και στρέφουν την προσοχή τους στην εύρεση του πελάτη που την κακοποίησε.
Οι αστυνομικοί λένε ότι δυστυχώς η βοήθεια σ’ αυτές τις γυναίκες γίνεται όλο και πιο δύσκολη – όσο μετακινούνται σε εσωτερικούς χώρους είναι πιο δύσκολο να τους εντοπίσουν. Πολλοί δήμαρχοι μεγάλων πόλεων έχουν φυσικά «αγκαλιάσει» αυτή την εξέλιξη της πορνείας εφόσον οι σχετιζόμενες με την πορνεία συλλήψεις έχουν μειωθεί επειδή οι αστυνομικοί δε βρίσκουν κανέναν να συλλάβουν. Αλλά για τους αστυνομικούς η κατάσταση είναι διαφορετική και η καθημερινή τους δουλειά πιο δύσκολη.
Αστυνομικοί στο Σικάγο και τη Νέα Υόρκη που κάποτε ήταν υπερήφανοι γιατί βοηθούσαν γυναίκες να βγουν από την πορνεία εκφράζουν την απογοήτευσή τους. Όπως λένε, επιθετικοί πελάτες μπορούν πιο εύκολα να ληστέψουν ή να πληγώσουν μια πορνη σ’ ένα κτήριο απ’ ό, τι στο δρόμο.
5. Χωρίς τις «αγγελίες ενηλίκων» της Craigslist το «εμπόριο του σeξ» θα επηρεαστεί σημαντικά
Αν και η Craigslist πρόσφερε στους πελάτες ένα σημαντικό μέσο για να έρχονται σε επαφή με πορνες, η σημασία της έχει πιθανώς μεγαλοποιηθεί.
Ακόμη και πριν κλείσουν, οι «αγγελίες ενηλίκων» της Craigslist είχαν αρχίσει να είναι λιγότερο δημοφιλείς σε πολλούς χρήστες. Έφηβοι φαρσέρ βάζανε αγγελίες για πλάκα. Αλλά και οι πορνες επειδή γνώριζαν ότι αστυνομικοί ξόδευαν πολύ χρόνο ψάχνοντας τις αγγελίες ήταν όλο και πιο διστακτικές στο να ανταποκρίνονται σε κλήσεις για συνεύρεση. Διαπίστωσα ότι το 80% των ανδρών που επικοινώνησαν με γυναίκες μέσω της Craigslist στη Νέα Υόρκη δεν ολοκλήρωσαν ποτέ τις επαφές τους με μια συνάντηση.
Πώς θα εξελιχθεί το εμπόριο του σeξ από εδώ και μπρος κανείς δεν το ξέρει, αλλά το διαδίκτυο είναι τεράστιο και ήδη βλέπουμε όλο και περισσότερες εκδιδόμενες να χρησιμοποιούν το Twitter και το Facebook για να διαφημίσουν τις υπηρεσίες τους. Προφανώς, η επιθυμία τους να προβληθούν είναι μερικές φορές μεγαλύτερη από την επιθυμία τους να μην αποκαλυφθούν».
Sudhir Venkatesh*
*Ο Sudhir Venkatesh είναι καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και συγγραφέας του βιβλίου "Gang Leader for a Day: A Rogue Sociologist Takes to the Streets".
