Ουσιαστικά, πρόκειται για μία πολιτική και οικονομική παρέμβαση από την πλευρά έγκριτων επιστημόνων, οι οποίοι προσπαθούν να ωθήσουν τις κυβερνήσεις και την κοινή γνώμη του πλανήτη σε «αλλαγή πλεύσης» και σε μία ριζική αναθεώρηση αντιλήψεων σε μία σειρά από ζωτικά ζητήματα, προτού είναι πια πολύ αργά και επέλθει η μη αναστρέψιμη καταστροφή. Για «κίνδυνο κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών αποτυχιών και καταστροφών σε κλίμακα που δεν μπορεί κανείς να φανταστεί», κάνουν λόγο οι επιστήμονες και ζητούν τόσο την υιοθέτηση νέων πολιτικών από τα κράτη, όσο και νέων τρόπων ζωής από τους πολίτες, όπως μετέδωσε το Αθηναϊκό Πρακτορείο.
Η 133σελιδη έκθεση, σύμφωνα με τα πρακτορεία Reuters και Γαλλικό και το BBC, η οποία χρειάστηκε δύο χρόνια για να γραφεί, ετοιμάστηκε εν όψει της συνόδου κορυφής «Ρίο+20» τον Ιούνιο, που θα γίνει στην πρωτεύουσα της Βραζιλίας, όπου η ανθρωπότητα φιλοδοξεί να θέσει νέους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης.
«Είναι μία απολύτως κρίσιμη περίοδος για τους ανθρώπους και τον πλανήτη, με βαθιές αλλαγές για την ανθρώπινη υγεία και ευημερία, καθώς και για το φυσικό περιβάλλον. Προς τα πού θα κατευθυνθούμε, εξαρτάται από την ανθρώπινη θέληση, δεν είναι κάτι προκαθορισμένο, δεν είναι θέμα οτιδήποτε που να βρίσκεται πέρα από την ανθρωπότητα», δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας, Νομπελίστας Φυσιολογίας/Ιατρικής (2002) και πρόεδρος του Ινστιτούτου Επιστημονικής Ηθικής και Καινοτομίας του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ.
Μεταξύ άλλων, η έκθεση με τίτλο «Οι άνθρωποι και ο πλανήτης» προτείνει την πρόσβαση όλων των γυναικών του πλανήτη σε μέτρα οικογενειακού προγραμματισμού (ελέγχου των γεννήσεων), το ξεπέρασμα του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος (ΑΕΠ) ως του βασικού μέτρου ανάπτυξης και «υγείας» της οικονομίας, τη μείωση της σπατάλης στην κατανάλωση τροφίμων, την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κ.α. Όπως ανέφερε ο ερευνητής, το μήνυμα της έκθεσης για τους πολίτες των ανεπτυγμένων χωρών συνοψίζεται σε μία μόνο φράση: «Δεν χρειάζεται να καταναλώνετε τόσο πολύ για να έχετε μία υγιή και ευτυχισμένη ζωή».
Οι επιστήμονες, όπως είπε μία από τους συγγραφείς της έκθεσης, επαναφέρουν στο προσκήνιο το πολιτικά και ηθικά ευαίσθητο ζήτημα του αριθμού των ανθρώπων που μπορεί να συντηρήσει κάθε χώρα ξεχωριστά και ο πλανήτης μας συνολικά. Το «μέσο» σενάριο του ΟΗΕ εκτιμά ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα φθάσει τα 9,5 δισ. το 2050 και θα ξεπεράσει τα 10 δισεκατομμύρια έως το τέλος του 21ου αιώνα (από περίπου 7 σήμερα), προτού αρχίσει να υποχωρεί σταδιακά. Αυτά τα 3 δισεκατομμύρια παραπάνω άνθρωποι από σήμερα έως το 2100 θα προέλθουν κυρίως από τις λιγότερο αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως της Αφρικής (περίπου 2 δισ.). Πάνω από το 50% του πληθυσμού της Γης θα ζει πλέον σε πόλεις.
Όμως η έκθεση προειδοποιεί ότι, αν δεν ληφθούν μέτρα ελέγχου των γεννήσεων και ο αριθμός γεννήσεων στις φτωχές χώρες δεν πέσει στο επίπεδο σχεδόν των πιο πλούσιων, τότε υπάρχει κίνδυνος ο πληθυσμός της Γης να εκτιναχθεί στα 22 δισεκατομμύρια, από τα οποία τα 17 δισ. μόνο στην Αφρική (με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τη μαζική μετανάστευση προς τις πιο ανεπτυγμένες χώρες…).
Ακόμη, οι επιστήμονες της Royal Society επισημαίνουν την ανάγκη για επέκταση της καθολικής εκπαίδευσης του πληθυσμού, για έξοδο των φτωχότερων 1,3 δισεκατομμυρίων ανθρώπων του πλανήτη από τις συνθήκες ακραίας φτώχειας που βιώνουν (ζουν με λιγότερο από ένα ευρώ τη μέρα), για αύξηση στην κατανάλωση νερού και τροφίμων, για εξοικονόμηση πρώτων υλών και τροφών, για μείωση του οικολογικού «αποτυπώματος» του ανεπτυγμένου κόσμου (χωρίς να υποχωρήσει η ευημερία των πολιτών) κ.α.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η παραγωγή του διοξειδίου του άνθρακα (δείκτης της κατανάλωσης ενέργειας, αλλά και της ρύπανσης του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής) μπορεί να είναι έως 50 φορές μεγαλύτερη στον ανεπτυγμένο κόσμο σε σχέση με τον αναπτυσσόμενο και, ταυτόχρονα, το νερό που καταναλώνει ένα παιδί σε μία ανεπτυγμένη χώρα να είναι 30-50 φορές περισσότερο σε σχέση με ένα παιδί σε μία φτωχή χώρα. «Δεν μπορούμε να διανοηθούμε έναν κόσμο που συνεχίζει να είναι τόσο άνισος ή που γίνεται ακόμα πιο άνισος», υπογράμμισε ο επικεφαλής της έρευνας.
Η έκθεση, σύμφωνα με καθηγητή περιβαλλοντικών επιστημών του πανεπιστημίου του Έσεξ, τονίζει ότι πρέπει επιτέλους να σταματήσει η «βασιλεία» του ΑΕΠ ως του κύριου δείκτη οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, διότι είναι παραπλανητικό. Πρέπει, πλέον, να υιοθετηθούν άλλοι δείκτες, όπως αυτοί που συνυπολογίζουν το «φυσικό κεφάλαιο», δηλαδή τη συνεισφορά της Φύσης στην ανθρώπινη ευημερία.
Το ερώτημα είναι αν οι πολιτικοί, αλλά και οι πολίτες- καταναλωτές του πλανήτη μας, είναι πρόθυμοι να ακούσουν τα μηνύματα της έκθεσης και αν έχουν την εξυπνάδα και τη γενναιότητα για να αλλάξουν ρότα.
