Με ρωτούν πολλοί, διατί αυτή η συνεχής αναπόληση του παρελθόντος κόσμου...
Για εμένα τούτη η αναπόληση ωφελεί, διότι μου προσδίδει παραστάσεις,
παραστάσεις οι οποίες μου φαίνονται χρήσιμες για τις απαραίτητες
συνγκρίσεις με το σήμερα. Όσο αναπολείς το παρελθόν, τόσο κατανοείς
την ανάγκη επανακαθορισμού του παρόντος και αναγκαστικά και του
μέλλοντος, τόσο «εκπαιδεύεσαι» στην πραγματική ομορφιά, την τέχνη που
δεν γίνεται για οποιονδήποτε λόγο παρά σπο μιάν εσώτερη ανάγκη του
ανθρώπου να εκφράσει τα της ζωής και έτσι, όσο πιο πεπαιδευμένος
γίνεσαι διαμέσου τούτης της δια βίου λήψης νέων παραστάσεων έστω και
αν αυτές ανήκους είς το παρελθόν, τόσο πιο εύκολα βαδίζεις την ατραπό
της δικής σου αυτοεξέλιξης, γίνεσαι καλύτερος και μαζί γίνονται
καλύτεροι και οι δίπλα απο εσέ.
Δεν πρόκειται το λοιπόν εδώ αγαπητέ μου αναγνώστη, περί μιάς
μονομανίας, μιάς συνεχούς και επί μακρόν εμμονής με το παρελθόν, αλλά
πρόκειται περί μιάς διαπίστωσης πως κάτι πηγαίνει εντελώς στραβά και
μιάς εσώτερικης ανάγκης του να βελτιωθεί το κοινωνικό μας ασυνείδητο
και το κοινό μας αισθητήριο, με παραστάσεις οι οποίες μέν ίσως να
ανήκουν στο μακρινό μας ή οχι και τόσο μακρινό παρελθόν, αλλά που
δρούν τόσο θετικά για το σήμερα, για την δική μας επί γης παρουσία.
Κάποτε κατηγόρησαν κάποιοι την ποίηση μου ως «παλαιάς κοπής» και άρα
μη δημοσιεύσιμη. Τους απήντησα πως το επιχείρημα τους κρίνεται
τουλάχιστον ως αφελές, αν οχι εκ του πονηρού, μιάς και «παλαιόν» και
«νέον» δεν υπάρχει στην τέχνη, παρά αξιόλογο και μη.
Η σημερινή μου αναφορά, έχει να κάνει με ένα είδος μουσικής θεατρικής
παραστάσεως, το οποίον και λατρεύω προσωπικά, είναι μια μουσική και
ένα θέατρον καλλαίσθητον, μια μουσική και ένα θέατρον τα οποία
αποδίδουν τα πλέον ανώτερα αισθήματα του ανθρώπου, βαθιά επηρεασμένα
απο μιάν «ωραίαν Ευρώπην» μιάν Ευρώπη της οποίας και είμαι θιασώτης
ένθερμος. Η σημερινη μου το λοιπόν αναφορά έχει να κάνει με την
περίφημον πλέον «Αθηναικήν» κατ΄άλλους «Ελληνικήν» οπερέτα.
Εκεί περί τας αρχάς του 1900 λοιπόν και κατά την πρώτη δεκαετία του
περασμένου αιώνος, εμφανίζεται η οπερέτα, ως συνεχιστής του
κωμειδυλλίου, το οποίο «έδρασε» την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνος
στην χώρα και λίγο αργότερα, αν και κατά τους μελετητές της εποχής, με
αρκετές και μεγάλες διαφορές κυρίως στην θεματολογία αλλά και
μουσικολογικά, έρχεται η Ελληνική οπερέτα να κάνει την εμφάνιση της
εμπρός στο Ελληνικό κοινό και συναρπάζει.
Μουσικολογικά διαφέρει κατά πολύ ως προείπα τόσο του κωμειδυλλίου αλλά
και όλων των άλλων θεατρικών μορφών των ως τότε παριστάμενων δια το
Ελληνικόν κοινόν, διαθέτει ορχηστρική μουσική, άριες, χορωδιακά μέρη
ακόμη και την παρουσία μπαλλέτων. Επίσης θεματολογικά διαφέρει πολύ,
μιάς και τα θέματα της αναφέρονται στην ζωή της πρώιμης αστικής τάξης,
η οποία αρχίζει να σχηματίζεται έπειτα απο ορισμένες δεκαετίες απο της
εθνεγερσίας και τούτη η εμμονή της αναφορικά με τα θέματα που
αναπτύσσονται, έχει να κάνει σαφώς με την ανωτέρω υπό διαμόρφωση
«αστική τάξη» της νεότερης Ελλάδας , αν ημπορεί κάποιος να το θέσει
και κοινωνιολογικώς.
Επιρροές της Ελληνικής οπερέτας υπηρξαν η γαλλική «φάρσα» αλλά και οι
αντίστοιχες γαλλικές και βιενέζικες οπερέτες. Το «μελοδραμάτιον» όπως
αποδόθηκε η οπερέτα στα Ελληνικά ή αν το θέλετε η «μικρή όπερα»,
βρίσκει πολύ καλή ανταπόκριση στο φιλοθεάμον κοινό, το οποίο διψούσε
ίσως ένεκα και μιάς πρώιμης ξενομανιακής τάσης, στο να έλθει είς
άμεσον επαφήν με τα καλλιτεχνικά πεπραγμένα της Ευρώπης.
Βασικός της εκπρόσωπος στην Ελλάδα, απο τους μελετητές κρίνεται ο
Θεόφραστος Σακελλαρίδης, αν και ίσως ο πρώτος διδάξας θα μπορούσε να
θεωρηθεί ο Ιωάννης Παπαιωάννου ηθοποιός και θιασάρχης . Η πρώτη αρχή,
γίνεται με την «εισαγωγή» γαλλικών και άλλων ήδη δοκιμασμένων του
είδους έργων, αλλά εκεί περί τα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 1900,
γράφονται και ελληνικές οπερέτες οι οποίες δεν υπολοίπονται καθόλου
επιτυχίας. Η πρώτη οπερέτα αμιγώς Ελληνική, ανεβαίνει στις οκτώ του
Μαίου στα 1909 απο το «Θέατρο Συντάγματος» φέρουσα τον τίτλο «Σία κι
αράξαμε» σε κείμενο του Π. Δημητρακόπουλου και μουσική σύνθεση του Θ.
Σακελλαρίδη. Ακολουθούν πλήθος άλλες όπως «Πόλεμος εν πολέμω» του
Σαμαρά, «Ο Βαφτιστικός» του Σακελλαρίδη, «Μοντέρνα καμαριέρα» του
Χατζηαποστόλου, «Η Ριρίκα μας» του Στάθη Μάστορα κ.α.
Η οπερέτα επίσης ανέδειξε πλήθος γνωστών μας ηθοποιών όπως ο Βασίλης
Αυλωνίτης, η Άννα καλουτά, η Ανθή Ζαχαράτου, η Σωτηρία Ιατρίδου, ο
Πέτρος επιτροπάκης και πολλοί ακόμη. Σήμερα εξακολουθεί να συγκινεί
όποτε κάποιος θίασος αποφασίζει να ανεβάσει κάποια, με κύριο και πολυ
γνωστό εκπρόσωπο του είδους, τον «Βαφτιστικό» του Θ. Σακελλαρίδη, ένα
έργο του 1918.
Συμπερασματικά, «Αθηναική» οπερέτα, άφησε ανεξίτηλο το λεπτό άρωμα
της είς τα ελληνικά καλλιτεχνικά πράγματα και αποτελεί μιάς πρώτης
τάξεως πραγματική, καλλαίσθητη τέχνη για αυτό και εξακολουθεί να
συγκινεί, μιάς και το πραγματικά καλλιτεχνικό αποκτά μια θέση στην
αιωνιότητα, που του επιτρέπει να έρχεται και να επανέρχεται σχεδόν
ανέγγιχτο όσα χρόνια και αν περάσουν επί της ουσίας.
