του σκοτεινού κροίσου Γουίλιαμ Ράντολφ Χιρστ ήταν συνώνυμο του αμερικανικού Τύπου και μια από τις πιο ισχυρές οικογένειες των ΗΠΑ. Από την ιστορία του σκανδαλοθήρα και διαπλεκόμενου μεγαλοεκδότη εμπνεύστηκε εξάλλου ο Όρσον Γουέλς τον περιβόητο «Πολίτη Κέιν» (1941) του.
Το ερώτημα που αναδύθηκε λοιπόν αβίαστα από την τραγική περιπέτεια της εγγονής είναι το πώς και το γιατί η χρυσή κληρονόμος μετατράπηκε από θύμα απαγωγής σε εγκληματία και φυγά; Τι ήταν αυτό που λαχταρούσε δηλαδή και όλο το χρήμα του κόσμου δεν μπορούσε να της εξασφαλίσει;
Η ιστορία μας ξεκινά στις 4 Φεβρουαρίου 1974, στις 9:00 το πρωί, όταν η 19χρονη Πάτι, κόρη του βαθύπλουτου Ράντολφ Χιρστ, πέφτει θύμα απαγωγής από το διαμέρισμά της στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια.
Δύο μαύροι άντρες και μια λευκή γυναίκα, όλοι τους ένοπλοι, ξυλοκοπούν και δένουν τον αρραβωνιαστικό της, Stephen Weed, αλλά και έναν γείτονα που έτρεξε να βοηθήσει και αρπάζουν την κληρονόμο, την οποία βάζουν με τα μάτια δεμένα στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου τους και εξαφανίζονται. Όσοι περίοικοι βγήκαν μάλιστα στον δρόμο από τις κραυγές της κοπέλας υποχρεώθηκαν να κρυφτούν πίσω από δέντρα και αυτοκίνητα καθώς οι απαγωγείς πυροβολούσαν ό,τι κινούνταν κατά την απόπειρα διαφυγής τους. Ήταν ξεκάθαρο ότι δεν αστειεύονταν.
Τρεις μέρες αργότερα, μια μικρή παραστρατιωτική ομάδα αριστερίστικης ιδεολογίας, ο Symbionese Liberation Army (SLA), αναλαμβάνει την ευθύνη της απαγωγής με μια προκήρυξη που στέλνει σε ραδιοσταθμό του Μπέρκλεϊ, στην οποία ισχυρίζεται ότι κρατά την Πάτι ως «αιχμάλωτη πολέμου».
Τέσσερις μέρες αργότερα, ο SLA ζητά τα πρώτα του λύτρα. Η απαίτηση είναι βέβαια κομματάκι διαφορετική από όσα είχαν συνηθίσει οι οικογένειες των απαχθέντων: ο Απελευθερωτικός Στρατός απαιτεί από τη δυναστεία Χιρστ να δώσει τρόφιμα αξίας 70 δολαρίων σε κάθε φτωχό από τη Σάντα Ρόζα ως και το Λος Άντζελες!
Μόλις ικανοποιούσαν το αίτημά τους, είπαν τα μέλη του SLA, τότε θα μπορούσαν να ξεκινήσουν οι διαδικασίες διαπραγμάτευσης για την επιστροφή της νεαρής κληρονόμου. Ο πατέρας Ράντολφ Χιρστ συγκατατέθηκε με την αξίωση, αν και κάπως απρόθυμα, και σύντομα είχε ξοδέψει περισσότερα από 2 εκατ. δολάρια σε τρόφιμα για τους φτωχούς της Καλιφόρνια.
Οι αστικοί τρομοκράτες θεώρησαν το ποσό ανεπαρκές, όπως και την ποσότητα των τροφίμων που είχαν μοιραστεί, και αξίωσαν άλλα 6 εκατ. δολάρια να γίνουν φαγητό για όσους δεν είχαν. Ο εκδοτικός κολοσσός Χιρστ αναδιπλώθηκε και υποσχέθηκε πως θα δώριζε το εξτρά ποσό μόλις η κοπέλα επέστρεφε στο σπίτι της σώα και αβλαβής.
Τον Απρίλιο ωστόσο το πράγμα πήρε μια εντελώς περίεργη και σίγουρα αναπάντεχη τροπή, όταν το κλειστό κύκλωμα μιας τράπεζας στο Σαν Φρανσίσκο διέκρινε μεταξύ των ένοπλων ληστών την απαχθείσα κόρη του Χιρστ! Λίγο αργότερα, η Πάτι θα πιαστεί ξανά σε βίντεο ασφαλείας να ληστεύει με το αντάρτικο πόλεων ένα μαγαζί στο Λος Άντζελες. Τη βιτρίνα του οποίου γάζωσε με ένα αυτόματο διευκολύνοντας τη διαφυγή τους…
Αμέσως μετά, ρίχνει στην κυκλοφορία ένα ηχογραφημένο μήνυμα αποκαλώντας τα μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης «συντρόφους» και λέγοντας πως οι εγκληματικές δραστηριότητες ήταν απαραίτητες στο πλαίσιο της επαναστατικής δράσης του SLA. Βρίζοντας για πρώτη φορά την οικογένειά της, αρνιόταν σθεναρά ότι είχε πέσει θύμα εκφοβισμού ή πλύσης εγκεφάλου, λέγοντας με καμάρι πως ήταν «στρατιώτης του λαϊκού στρατού»…
Και πριν καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός και το «κίτρινο» πάρτι που είχαν στήσει τα αντίπαλα Μέσα με την εγκληματία κόρη του μεγαλοεκδότη, η ίδια δηλώνει ευθαρσώς σε άλλη κασέτα που στέλνει στις αστυνομικές αρχές πως είχε προσχωρήσει στη ληστοσυμμορία με τη δική της, ελεύθερη, βούληση.
Κανείς δεν ήξερε τι πραγματικά συνέβαινε και όλοι έψαχναν τώρα το «τυράκι» της ιστορίας, αυτό που φαινόταν να διαφεύγει από τις αναλύσεις των ειδικών και τα τζιμάνια του FBI. Ακόμα και οι εφημερίδες της αυτοκρατορίας του Χιρστ δεν μπορούσαν παρά να κάνουν την είδηση πρωτοσέλιδο. Όσο για την περιβόητη μεγαλοκληρονόμο, αναζητούνταν τώρα ως θύμα απαγωγής και καταζητούνταν ταυτοχρόνως για τη συμμετοχή της στη ληστεία της τράπεζας από τις ίδιες διωκτικές αρχές!
Όπως ομολόγησε από την πρώτη στιγμή το FBI, αυτή έμελλε να είναι μια από τις πιο παράξενες υποθέσεις που διαχειρίστηκαν ποτέ οι πράκτορές του. Όσο για την ίδια την υπόθεση, απέκτησε τέτοια διασημότητα στις ΗΠΑ και τη Δύση τελικά που κατάφερε να επισκιάσει σε κοινωνικό αντίκτυπο όλα τα μεγάλα γεγονότα της εποχής: τον πόλεμο των ΗΠΑ στο εξωτερικό, την πετρελαϊκή κρίση στο εσωτερικό της Αμερικής, ακόμα και το Σκάνδαλο Watergate που διένυε τον κολοφώνα του!
Ο SLA και η έφοδος
Το ένοπλο παραστρατιωτικό κίνημα που άκουγε στο όνομα SLA δεν ήταν παρά μια ομάδα αμερικανών εξτρεμιστών που είχαν συσπειρωθεί γύρω από τον σκληροτράχηλο κακοποιό Donald DeFreeze, με σκοπό να διεξάγουν αντάρτικο πόλεων κατά της αμερικανικής κυβέρνησης και να καταστρέψουν αυτό που αποκαλούσαν στις προκηρύξεις τους ως «καπιταλιστικό κράτος».
Στις τάξεις τους μετρούσαν γυναίκες και άντρες, άσπρους και μαύρους, αναρχικούς και ακροαριστερούς από κάθε κοινωνικό στρώμα και εισοδηματική τάξη. Όπως είπαν, άρπαξαν την Πάτι καθώς ήταν γόνος των ζάπλουτων μεγαλοεκδοτών και η περιπέτειά της θα αποκτούσε όλη την προβολή του κόσμου στον Τύπο.
Αυτό ήταν το προφίλ της σέχτας που δημοσιοποίησε το FBI, το οποίο την είχε στο στόχαστρο εδώ και καιρό. Στις 16 Μαΐου 1974, μέλη του SLA εντοπίστηκαν να κλέβουν πυρομαχικά από κατάστημα του Λος Άντζελες, αφήνοντας πίσω τους ίχνη. Την επομένη, 17 Μαΐου, η αστυνομία του Λος Άντζελες έκανε έφοδο στο μυστικό στρατηγείο του SLA, σκοτώνοντας τα έξι από τα εννιά γνωστά στις αρχές μέλη της σπείρας.
Μεταξύ των νεκρών ήταν ο ηγέτης του SLA, Donald DeFreeze, και ο επιχειρησιακός αρχηγός, ένας αφροαμερικανός πρώην κατάδικος που αποκαλούσε τον εαυτό του «γενικό στρατάρχη». Η Πάτι Χιρστ και δύο ακόμα μέλη που καταζητούνταν για την απριλιανή ληστεία δεν εντοπίστηκαν όμως στο κρησφύγετο. Αντιθέτως, εκείνη ηχογράφησε άλλη μια πύρινη προκήρυξη κατά του διεφθαρμένου κράτους.
Αυτό ήταν! Παρά το ανθρωποκυνηγητό των διωκτικών αρχών και τις ανεξάρτητες έρευνες της δυναστείας Χιρστ, η Πάτι είχε πραγματικά εξαφανιστεί από προσώπου γης. Περισσότερο από έναν χρόνο αργότερα και αφού οργώσει την επικράτεια των ΗΠΑ με τους απαγωγείς της -ή συνεργούς-, η Πάτι επανεμφανίστηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1975 στα χέρια της αστυνομίας.
Η «Τάνια», όπως αυτοαποκαλούνταν πια, συνελήφθη σε ένα διαμέρισμα του Σαν Φρανσίσκο και τώρα κατηγορούνταν για ένοπλη ληστεία και συνέργεια σε άλλες εγκληματικές πράξεις. Παρά τους ισχυρισμούς της ότι είχε δεχτεί πλύση εγκεφάλου από την τρομοκρατική οργάνωση, ο εισαγγελέας δεν την πίστεψε και την παρέπεμψε σε δίκη.
Η πιο προβεβλημένη δίκη των ΗΠΑ
Η πολύκροτη δίκη ξεκίνησε στις 15 Ιανουαρίου 1976 και όλοι περίμεναν την κατάθεση της Πάτι, η οποία από θύμα απαγωγής είχε μετατραπεί σε κακοποιό και φυγάδα. Εκείνη είπε τελικά πως την κράτησαν δύο μήνες με τα μάτια δεμένα και κατόπιν ξεκίνησαν τον πόλεμο νεύρων ώστε να τη «σπάσουν» και να την εντάξουν στην οργάνωση.
Η διαδικασία μετατροπής της σε πλήρες μέλος του επαναστατικού/τρομοκρατικού στρατού περιλάμβανε τόσο σωματική όσο και ψυχολογική κακοποίηση, αλλά και βιασμό από αρκετά μέλη της σέχτας, κατά τους ισχυρισμούς της πάντα. Η Πάτι εξομολογήθηκε ακόμα πως την κρατούσαν σε πλήρη απομόνωση για καιρό και η ίδια ένιωθε τόσο μόνη και αβοήθητη που δεν είχε άλλη επιλογή παρά να ενταχθεί στη συμμορία.
Επιπλέον, την εξέθεταν όλη μέρα στην εξτρεμιστική ιδεολογία τους και την ανάγκαζαν να ηχογραφεί μηνύματα που θα στενοχωρούσαν τους οικείους της. Αποκαλώντας, για παράδειγμα, τους Χιρστ «γουρούνια»…
Η δίκη ήταν μακρά και εξαντλητική για όλους τους εμπλεκόμενους, μια σωστή δίνη που φαινόταν να καταπίνει τους πάντες εντός της. Οι Χιρστ είχαν προσλάβει μια all-star ομάδα νομικής υπεράσπισης, με αιχμή του δόρατος τον μεγαλοδικηγόρο F. Lee Bailey, υπερασπιστή του Στραγγαλιστή της Βοστόνης, αν και δεν θα κατάφερναν να απαλλάξουν τη χρυσή κληρονόμο.
Η Πατρίσια Χιρστ, η «Τάνια» του SLA, καταδικάστηκε στις 20 Μαρτίου 1976 σε φυλάκιση 35 ετών, πρωτόδικη απόφαση που έπεσε κατόπιν στα 7 χρόνια. Οι ένορκοι δεν δέχτηκαν τη θεωρία της περί πλύσης εγκεφάλου. Η Πάτι ήταν ωστόσο κόρη του Ράντολφ Χιρστ, ο οποίος δεν σκόπευε να αφήσει για καιρό το παιδί του να σαπίζει στο κελί.
Κι έτσι με παρέμβαση του προέδρου Τζίμι Κάρτερ, η Πάτι αποφυλακίζεται έχοντας εκτίσει μόλις 21 μήνες στη στενή. Όταν αποφυλακίστηκε, συγκατατέθηκε σε μια πιο πεζή ζωή, ως κυρία της καλής κοινωνίας δηλαδή που στράφηκε στην αγαθοεργία και ηθοποιός για μερικά φεγγάρια.
Αργότερα παντρεύτηκε τον σωματοφύλακά της, απέκτησε δυο παιδιά και έλαβε επισήμως χάρη από τον πρόεδρο Κλίντον στις 20 Ιανουαρίου 2001. Ήταν η τελευταία πράξη του Μπιλ Κλίντον τη στερνή του μέρα ως πρόεδρος των ΗΠΑ!
Ο απόηχος
Οι εικόνες της Πάτι Χιρστ με το αυτόματο στα χέρια είχαν τεράστιο αντίκτυπο στην αμερικανική κοινωνία, καθώς έδειχναν με τον πλέον γλαφυρό τρόπο πως το καλοσυνάτο κορίτσι και τραγικό θύμα απαγωγής είχε περάσει στην άλλη πλευρά του φάσματος του νόμου. Ο δικηγόρος της υπαινίχθηκε πάντως με νόημα πως οι ίδιες εικόνες έκρυβαν εντός τους πολλά περισσότερα απ’ όσα το γυμνό μάτι μπορούσε να διακρίνει, εννοώντας πως ήταν συνεχώς υπό απειλή και εκφοβισμό και ό,τι έκανε, το έκανε υπό την πειθώ των όπλων και της βίας.
Ο δικηγόρος δεν μπόρεσε βεβαίως να εξηγήσει γιατί υπερασπίστηκε η Χιρστ τους συνεργούς της που πήγαν να ληστέψουν ένα κατάστημα αθλητικών ειδών και εκείνη άνοιξε πυρ όντας έξω από το μαγαζί και μόνη μάλιστα στο αμάξι διαφυγής! Το ίδιο αμάξι διαφυγής οδηγούσε η Πάτι και σε άλλη μια ληστεία, στην οποία θα έχανε τη ζωή της μια μητέρα τεσσάρων παιδιών.
Η ομηρία της κράτησε εξάλλου 19 ολόκληρους μήνες και σίγουρα υπήρχαν στιγμές που θα μπορούσε να είχε διαφύγει. Η κάμερα έπιασε αρκετές τέτοιες στιγμές! Όλη η Αμερική είχε τώρα μια θεωρία για το αν η Πάτι ήταν θύμα ή θύτης. Έκανε ό,τι έκανε λόγω της ψυχολογικής πίεσης και της θυματοποίησής της; Ήταν μια περιβόητη απόδειξη του Συνδρόμου της Στοκχόλμης, κατά το οποίο ο όμηρος επιδεικνύει συμπάθεια για τον απαγωγέα του και συχνά είναι έτοιμος να τον υπερασπιστεί έχοντας ταυτιστεί μαζί του; Ή μήπως κάλυπτε ανασφάλειες και κενά της ζωής της περνώντας στην εγκληματική δράση;
Αυτό ήταν το τελικό διακύβευμα μιας δίκης που παραμένει εντελώς ιδιαίτερη στα δικαστικά χρονικά της Δύσης στις τέσσερις δεκαετίες που μας χωρίζουν από την εποχή της. Πώς μια ζάπλουτη και καθόλου ανασφαλής κοπέλα μετατράπηκε έπειτα από 60 ημέρες ομηρίας σε εξτρεμιστή μαχητή;
Όπως είπαν, αυτή η δίκη έγινε για να φανεί πώς συνέβησαν όλα αυτά, τα οποία δεν θα ήταν παρά μια υποσημείωση στη ζωή της μεγαλοκληρονόμου, καθώς στο φινάλε η Πάτι Χιρστ θα ζούσε τελικά τη ζωή για την οποία την προόριζαν οι γονείς της στα μεγάλα σαλόνια της αριστοκρατίας
