Δικηγόρος Αθηνών
Με τροπολογία του υπουργείου εργασίας,που κατατέθηκε εχθές στην Βουλή...
παρατείνεται το πάγωμα συντάξεων,κάτι το οποίο θα θα επιβαρύνει τους συνταξιούχους με άλλα 250 εκατομμύρια ευρώ.Στην ίδια τροπολογία γίνεται αναφορά στο νομοθετικό πλαίσιο που καλύπτει τις νέες μειώσεις συντάξεων από το 2019 , έναντι του Συντάγματος αλλά και των κανόνων της ΕΕ. Επίσης γίνεται αναφορά στα δημοσιονομικά αποτελέσματα των νέων παρεμβάσεων.Επιπλέον,στα εργασιακά, η όποια αλλαγή θα γίνει στο θέμα των ελεύθερων διαπραγματεύσεων θα γίνεται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη των δανειστών. Υπενθυμίζεται ότι στη συμφωνία κυβέρνησης – δανειστών γινόταν λόγος για επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στο τέλος του προγράμματος το 2018.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ: Αντισυνταγματικές έκρινε τις περικοπές στις συντάξεις και στα ειδικά μισθολόγια που προβλέπει το πολυνομοσχέδιο σύμφωνα με έκθεση της, η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής. Ο λόγος που κρίνει ουσιαστικά αντισυνταγματικές τις νέες περικοπές είναι ότι δεν υπάρχει αναλογιστική μελέτη ώστε να τηρείται η θεσμοθετημένη από το Σύνταγμα αναλογικότητα.Σε ό,τι αφορά τα ειδικά μισθολόγια, επισημαίνεται στην έκθεση ότι «οι περικοπές αυτές δεν μπορούν να δικαιολογηθούν ούτε εκ του λόγου, ότι αποτελούν τμήμα ενός ευρύτερου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής που περιέχει δέσμη μέτρων για την ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας».
ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ:
Ομόφωνα η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ένα από τα τρία ανώτατα δικαστήρια της χώρας, γνωμοδότησε, όπως απαιτεί το σύνταγμα, ενόψει της ψήφισης της διάταξης που περιλαμβάνεται στις τροπολογίες για τα προαπαιτούμενα που κατέθηκαν στη Βουλή για πάγωμα των συντάξεων,ότι η εν λόγω ρύθμιση είναι αντίθετη με το σύνταγμα και την ευρωπαίκή νομοθεςία.
Το ανώτατο δικαστήριο που είχε κατά πλειοψηφία αποφανθεί υπέρ της αντισυνταγματικότητας και για τη ρύθμιση που προέβλεπε πάγωμα των συντάξεων ως το 2021 στις αρχές Μαϊου, επανήλθε και τώρα με ανάλογη γνωμοδότηση για τη ρύθμιση των προπαιτούμενων για πάγωμα των συντάξεων ως το 2023.
Η γνωμοδότηση του ανωτάτου δικαστηρίου δεν είναι δεσμευτική για την κυβέρνηση, όμως παράγει σημαντικές συνέπειες καθώς σε περίπτωση προσφυγών μετά την ψήφιση των επίμαχων διατάξεων, είναι δεδομένη η θέση του ανωτάτου δικαστήριου, που έχει προειδοποιήσει με απόφαση της Ολομελείας του περί της αντισυνταγματικότητας των επίμαχων ρυθμίσεων.
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στην γνωμοδότηση της Ολομελείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για την παράταση του χρονικού ορίζοντα παγώματος των συντάξεων, «η νέα αυτή παρέκταση της έναρξης εφαρμογής της διάταξης σε απώτερο χρονικό σημείο (ήτοι πλέον της πενταετίας) καθιστά αδύνατη τη διατύπωση ασφαλούς εκτίμησης από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου αναφορικώς με τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας και την οικονομική δυνατότητα της επιβαρυνόμενης κατηγορίας συνταξιούχων», παραπέμποντας στην ανάλογη κριτική της Ολομέλειας στις 8 Μαΐου.
Το ο ύψος των συνταξιοδοτικών παροχών δεν αποτελεί σταθερό ποσό, αλλά δύναται να μεταβάλλεται είτε επί τα βελτίω είτε επί τα χείρω, αναλόγως προς τις εκάστοτε οικονομικές συνθήκες και συμ- φώνως προς τα αντικειμενικά κριτήρια, τα οποία εξειδικεύει ο νομοθέτης, εντός των ορίων της ευρείας εξουσίας που διαθέτει (πρβλ. ΣτΕ Ολ. 2288/2015 σκ. 10).
Άλλωστε, και βάσει της νομολογίας του ΕΔΔΑ, δεν κατοχυρώνεται ρητώς δικαίωμα σε μισθό ή σύνταξη συγκεκριμένου ύψους, υπό τις προϋποθέσεις, βεβαίως, που θέτει το Δικαστήριο, και οι οποίες αναφέρθηκαν ανωτέρω( βλ. υπό 1.Δ. τις εκεί ενδεικτικώς αναφερόμενες αποφάσεις του ΕΔΔΑ), με αποτέλεσμα να μην αποκλείεται, κατ’ αρχάς, διαφοροποίηση του ύψους συνταξιοδοτικής παροχής αναλόγως προς τις εκάστοτε επικρατούσες συνθήκες. Υπό το φως, επομένως, τόσο της πρόσφατης νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας όσο και της ανωτέρω νομολογίας του Ε.Δ.Δ.Α., (βλ., εκτενώς, ανωτέρω, Γενικές Παρατηρήσεις, Ι. Γ και Δ) πρέπει να σταθμισθεί, εν προκειμένω, αν οι προτεινόμενες μειώσεις, διαταράσσουν τη δίκαιη ισορρο- πία που πρέπει να υφίσταται μεταξύ αφενός της προσβολής της σύνταξης ως περιουσιακού αγαθού, το οποίο προστατεύεται από το άρθρο 1 Π.Π.Π. της Ε.Σ.Δ.Α, και αφετέρου του δημόσιου συμφέροντος, καθώς και αν οι προτεινόμενες περικοπές οδηγούν σε πτώση του βιοτικού επιπέδου κατηγοριών συνταξιούχων τέτοια, που θα συνιστούσε προσβολή της αξιοπρέπειάς τους, λαμβανομένων υπόψιν τόσο της έκτασής τους (περικοπή 18% της καταβαλλόμενης σύνταξης σε κατηγορίες συνταξιούχων), όσο και του σωρευτικού αποτελέσματός τους.
Στο εν λόγω αποτέλεσμα θα πρέπει να συνυπολογισθεί η προηγούμενη, πλήρης, κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας και λοιπές μειώσεις των συντάξεων, καθώς και οι αλλεπάλληλες φορολογικές επιβαρύνσεις που έχουν επέλθει με διαδοχικές νομοθετικές παρεμβάσεις- (βλ., σχετικώς, ΣτΕ 2192/2014, ΘΠΔΔ, 2014, σελ. 600), και, επομέ- νως, θα πρέπει να σταθμιστεί εάν υπερβαίνουν τα όρια που θέτουν οι συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας στα δημόσια βάρη. Βλ., συναφώς και Πρακτικά Ολ. Ελ. Συν. 2ης Ειδ. Συν. της 8.5.2017, όπου τίθεται, ιδίως, το ζήτημα προσβολής της προστατευόμενης, από το άρθρο 1 του Π.Π.Π. της Ε.Σ.Δ.Α., περιουσίας, στο μέτρο που θίγονται ήδη θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα όσων έχουν αποχωρήσει από την υπηρεσία, πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 και, ως εκ τούτου έχουν γεγενημένη αξίωση για την καταβολή της σύνταξής τους, δεδομένου, μάλιστα, ότι δεν «προκύπτει με σαφήνεια ο σκοπός δημοσίου συμφέροντος που εξυπηρετεί, ώστε να είναι δυνατός ο έλεγχος κατ’ αρχήν του θεμιτού ή μη χαρακτήρα του επιδιωκόμενου σκοπού και ακολούθως της τήρησης μιας δί- καιης ισορροπίας μεταξύ του σκοπού αυτού και των δικαιωμάτων των συνταξιούχων».
Σε κάθε περίπτωση, όταν ο νομοθέτης επιχειρεί μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης που κατατείνει στον εκ νέου υπολογισμό των συντάξεων, τόσο των ήδη συνταξιούχων όσο και των μελλοντικών δικαιούχων, οφείλει να προβαίνει προηγουμένως «σε εμπεριστατωμένη μελέτη, προκειμένου να διαπιστώσει και να αναδείξει τεκμηριωμένα ότι η λήψη των συγκεκριμένων μέτρων [είναι] συμβατή με τις σχετικές συνταγματικές δεσμεύσεις, τις απορρέουσες, μεταξύ άλλων, από το θεσμό της κοινωνικής ασφαλίσεως, τις αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας και την προστασία της αξίας του ανθρώπου. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της μελέτης αυτής, [οφείλει], κατ’ αρχάς, ο νομοθέτης να προβεί σε συνολική εκτίμηση των παραγόντων που προκάλεσαν το πρόβλημα το οποίο επικαλείται ως προς τη βιω-
σιμότητα των ασφαλιστικών οργανισμών (και, μάλιστα, ενός εκάστου εξ αυτών, εν όψει της διοικητικής και οικονομικής του αυτοτέλειας), (…) κυρίως δε, η παρατεινόμενη ύφεση και η συνακόλουθη αύξηση της ανεργίας, στις οποίες ουσιωδώς συμβάλλει η πτώση του βιοτικού επιπέδου μεγάλων κατηγοριών του πληθυσμού συνεπεία μέτρων αντίστοιχων με τα επίδικα (μειώσεις συντάξεων και μισθών) ή φορολογικών επιβαρύνσεων– να κρίνει για την προσφορότητα των επίδικων αυτών μέτρων.
