σκοπιμότητας για τις πραγματικές τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες της χώρας σε επιστημονικό δυναμικό εκπαιδευμένο σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα, χωρίς καμία πρόβλεψη για βελτίωση ή έστω διατήρηση της αναλογίας διδασκόντων-φοιτητών, εξαγγέλλεται ΑΥΞΗΣΗ του αριθμού των εισακτέων στα πανεπιστήμια που συνολικά ανέρχεται σε 30% -ενώ σε ορισμένα Τμήματα, Ιδρύματα ή αντικείμενα η αύξηση υπερβαίνει το 150%!
Μια σύγκριση με τον αντίστοιχο περυσινό πίνακα εισακτέων πιστοποιεί το μέγεθος του προβλήματος και αναδεικνύει τις συνέπειες που θα έχει αυτή η ανεξήγητη νέα κατανομή των εισακτέων. Αν η απόφαση αυτή υλοποιηθεί, θα προκαλέσει την άμεση αποδιάρθρωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την ολοκληρωτική πλέον κατάρρευση του ακαδημαϊκού συστήματος της χώρας.
Οι κατακλυσμιαίες μεταβολές στους αριθμούς των εισακτέων επέρχονται τη στιγμή που
o Δεν υπάρχει καμιά προοπτική για τη βελτίωση των υποδομών. Αντίθετα είναι βέβαιο ότι λόγω της θεαματικής μείωσης της χρηματοδότησης θα έχουμε σημαντική υποβάθμισή τους,
o Είναι δεδομένη η σταδιακή συρρίκνωση του διδακτικού, ερευνητικού, τεχνικού και γραμματειακού προσωπικού και μάλιστα με ρυθμούς ανησυχητικούς, λόγω της διακοπής νέων προσλήψεων,
o Σε αρκετά Τμήματα, ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα, οι διαθέσιμες αίθουσες διδασκαλίας δεν επαρκούν, ενώ στα εργαστήρια έχουν προ πολλού ξεπεραστεί τα όρια παροχής σωστής εκπαίδευσης,
o Η ανεργία των πτυχιούχων σε ορισμένα επιστημονικά αντικείμενα, στα οποία αυξάνονται θεαματικά οι εισακτέοι, βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη.
o Έχουμε ανησυχητική αύξηση στον αριθμό των συναδέλφων –συνήθως συναδέλφων που βρίσκονται στην πλέον δημιουργική περίοδο της σταδιοδρομίας τους-, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο φεύγουν στο εξωτερικό (brain drain) οριστικά ή με άδειες μακράς διάρκειας.
Ενδεικτικά παραθέτουμε μερικές περιπτώσεις άξιες ειδικής αναφοράς
• Ο συνολικός αριθμός εισακτέων στα Πολυτεχνεία και τις Πολυτεχνικές Σχολές είναι 6075 έναντι 4465 πέρυσι (αύξηση 36%). Ειδικότερα, ο συνολικός αριθμός εισακτέων στα Τμήματα Πολιτικών Μηχανικών είναι φέτος 1000 έναντι 670 πέρυσι (αύξηση 50%), ενώ η αύξηση στη Σχολή Ναυπηγών του ΕΜΠ ξεπερνά το 108% (125 έναντι 60!), όταν είναι γνωστά τα μεγέθη της ανεργίας, που ταλανίζουν τα συγκεκριμένα επαγγέλματα τα τελευταία χρόνια και οι δυσοίωνες προοπτικές για το μέλλον (Βλ. [1]).
• Στη Σχολή Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης, η απόφαση του Υπουργείου για τους εισακτέους προβλέπει αύξηση άνω του 50% έναντι της πρότασης της Συγκλήτου του Ιδρύματος (950 έναντι 666). Αυτό μάλιστα συμβαίνει σε μια Σχολή που το σύνολο σχεδόν των Τμημάτων έχει μεγάλο αριθμό εργαστηριακών μαθημάτων (Βλ. [2]).
• Ο συνολικός αριθμός των εισακτέων στις Ιατρικές Σχολές για φέτος καθορίζεται στους 700, μειωμένος κατά 200 περίπου, πράγμα που είναι σωστό και αντίστοιχο με την πραγματικότητα. Όμως δεν είναι κατανοητή και δεκτή η λογική της ισοκατανομής -100 εισακτέοι ανά Ιατρική Σχολή- όταν πρόκειται για Ιατρικές Σχολές των οποίων το καθηγητικό προσωπικό κυμαίνεται μεταξύ των 105 και 655 μελών και οι οποίες έχουν ανάλογο εύρος διακύμανσης της διαθέσιμης υποδομής σε Πανεπιστημιακές κλινικές!
• Στα Τμήματα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών η αύξηση του αριθμού των εισακτέων το 2013 έναντι του 2012 κυμαίνεται από 28% έως και 317%, με το μέσο όρο να δείχνει το 151% (Βλ. [3]).
• Ο αριθμός των εισακτέων στα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ), αυξάνεται σημαντικά –κατά 2300 θέσεις- χωρίς όμως να αυξηθούν οι θέσεις μόνιμου καθηγητικού προσωπικού. Είτε πρόκειται για μέτρο αύξησης των εσόδων από τα δίδακτρα, είτε πρόκειται για μέτρο εύκολης αύξησης των φοιτητών, η αδυναμία ακαδημαϊκής επίβλεψης των φοιτητών και η δυσκολία συντονισμού και παρακολούθησης των αναπόφευκτα περισσότερων συμβασιούχων διδασκόντων θα έχει ως άμεση συνέπεια την υποβάθμιση της ποιότητας των σπουδών.
Η απόφαση αυτή είναι φανερό ότι
• Οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού και λοιπού ακαδημαϊκού έργου σε ένα μεγάλο αριθμό Σχολών και Ιδρυμάτων, και κατά συνέπεια, οδηγεί στην απαξίωση σπουδών και πτυχίων,
• Θα επιτείνει το από χρόνια υπαρκτό πρόβλημα της συσσώρευσης μεγάλου αριθμού φοιτητών, οι οποίοι αδυνατούν να αποφοιτήσουν σε κανονικό χρόνο, λόγω έλλειψης του απαιτούμενου ενδιαφέροντος και δυνατοτήτων για την επιτυχημένη και ουσιαστική ολοκλήρωση των σπουδών στον προβλεπόμενο -από το πρόγραμμα- χρόνο, γεγονός που έχει σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές αλλά και ανθρώπινες διαστάσεις.
• Στο θέμα αυτό, μας δημιουργεί οδυνηρή έκπληξη το απόσπασμα του ψηφίσματος της Συνόδου των Πρυτάνεων (7/4/2013) που ουσιαστικά προτείνει τη διαιώνιση του θέματος των «αιώνιων φοιτητών», -χάριν της δημόσιας χρηματοδότησης- επικαλούμενο το «κοινωνικό πρόβλημα» που δημιουργεί και αγνοώντας το ακαδημαϊκό και λειτουργικό πρόβλημα που υφίστανται ένας πολύ συγκεκριμένος αριθμός Πανεπιστημίων και Σχολών, ενώ είναι γνωστό ότι αρκετά Ιδρύματα έχουν φροντίσει από χρόνια να μην έχουν στις λίστες τους «αιώνιους φοιτητές». Ενδιαφέρον επίσης θα είχε να δημοσιοποιηθεί αυτή η κατανομή του πράγματι εντυπωσιακού αριθμού των «αιωνίων» φοιτητών (1/3 των φοιτούντων!) ανά Ίδρυμα και Σχολή. Βέβαια δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής κανενός ότι ένας μεγάλος (πλασματικός;) αριθμός «αιωνίων» φοιτητών επηρεάζει αρνητικά την αξιολόγηση των Σχολών και των Ιδρυμάτων, κατά συνέπεια και την διεθνή τους κατάταξη.
• Επιπλέον, η σχεδόν αποκλειστική ενασχόληση του προσωπικού με τη διδασκαλία θα οδηγήσει σε υποβάθμιση του ερευνητικού έργου, όταν υποτίθεται πως βασική επιδίωξη της Πολιτείας αλλά και απαίτηση των καιρών αποτελεί η αναβάθμιση των ΑΕΙ και η ενίσχυση των «πυρήνων Αριστείας» μέσα στο πανεπιστημιακό σύστημα.
Ζητούμε από τα θεσμικά όργανα των Πανεπιστημίων (Συγκλήτους, Συμβούλια Ιδρυμάτων, κλπ) να τοποθετηθούν άμεσα στο θέμα και να δημοσιοποιήσουν τις προτάσεις τους για τον αριθμό των εισακτέων ανά Σχολή και Τμήμα μαζί με τη σχετική τεκμηρίωση, όπως αυτό ήδη έχει γίνει από ορισμένα Ιδρύματα.
Ζητούμε από την ελληνική Πολιτεία, αναλογιζόμενη την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο τόπος και τη στρατηγική θέση που καταλαμβάνει το Δημόσιο Πανεπιστήμιο σε κάθε προσπάθεια διεξόδου από την κρίση.
Να προχωρήσει επιτέλους στην αποδοχή των εισηγήσεων των Ιδρυμάτων και των αρμόδιων θεσμικών οργάνων σε αυτό το στρατηγικής σημασίας για τη χώρα ζήτημα. Εισηγήσεις, που προφανώς δεν μπορούν να αγνοούν τις υπάρχουσες υποδομές, το έμψυχο δυναμικό, τη χρηματοδότηση αλλά και την κατάσταση που γενικότερα διαμορφώνεται, όπως αυτή θα διαπιστωθεί μέσα από ένα ουσιαστικό διάλογο της ακαδημαϊκής κοινότητας με τους επιστημονικούς και παραγωγικούς φορείς της χώρας στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ), το οποίο επιτέλους θα πρέπει κάποτε να αφυπνισθεί από τη χειμερία νάρκη που έχει τεθεί τώρα και κάποια χρόνια.
Να προχωρήσει άμεσα στην ουσιαστική και έμπρακτη υποστήριξη της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) -και το Κέντρο Μελετών αυτής- με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή αλλά κυρίως με το απαιτούμενο ανθρώπινο δυναμικό σε διευθυντικό και στελεχιακό επίπεδο. Έτσι η ΑΔΙΠ θα είναι σε θέση να ολοκληρώσει στο συντομότερο δυνατό χρόνο την αξιολόγηση του όλου ακαδημαϊκού συστήματος αλλά και όλων των εμπλεκομένων φορέων του δημοσίου -όπως το Υπουργείο Παιδείας κ.α.- και να προχωρήσει στη διαμόρφωση της πρότασης του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση και την Έρευνα, μέρος του οποίου προφανώς αποτελεί και το ζήτημα των κατ’ έτος εισακτέων στα ΑΕΙ,
Να προχωρήσει με τόλμη αλλά και με το αίσθημα ευθύνης που οι περιστάσεις επιβάλλουν, στην οικοδόμηση ενός πολύμορφου, αξιόπιστου, έγκυρου και παραγωγικού εκπαιδευτικού συστήματος διεθνών προδιαγραφών στον χώρο της μεταλυκειακής εκπαίδευσης και κατάρτισης –σημαντικό κομμάτι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης- με ισχυρή την παρουσία του δημόσιου τομέα, ικανού να απορροφήσει ένα σημαντικό μέρος των αποφοιτησάντων από τη Μέση Εκπαίδευση και να το κατευθύνει σε επαγγέλματα και εξειδικεύσεις αντίστοιχες αφενός με τις δεξιότητες και τις προτιμήσεις των υποψηφίων και αφετέρου με τις ανάγκες της αγοράς, της οικονομίας και της ίδιας της χώρας.
Είναι δυστυχώς φανερό ότι το Υπουργείο ενστερνιζόμενο-για μια ακόμα φορά- πρακτικές ακραίου λαϊκισμού και εμφορούμενο από ένα πολιτικό πολιτισμό παλαιάς κοπής οδηγεί (συνειδητά;) το πανεπιστημιακό σύστημα σε περαιτέρω εκφυλισμό, τη νέα γενιά σε ατραπούς με δυσοίωνες προοπτικές και τη δεινοπαθούσα ελληνική οικογένεια σε οικονομικές και άλλες περιπέτειες χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα.
Καλούμε την ακαδημαϊκή κοινότητα να αντιδράσει στις επιλογές αυτές και με τις κατάλληλες ενέργειες να ενημερώσει την κοινωνία για τη βαθύτερη σημασία αυτών των επιλογών για το μέλλον του Ελληνικού Πανεπιστημίου, της νέας γενιάς αλλά και της χώρας στο σύνολό της.
[1] Ανοικτή Επιστολή των Προέδρων όλων των Τμημάτων Πολιτικών Μηχανικών προς τον Υπουργό Παιδείας για τον αριθμό των εισακτέων 2013, 20 Μαρτίου 2013.
[2] Επιστολή του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης καθηγητή Ε. Γ. Στεφάνου προς τον Υπουργό Παιδείας για τον αριθμό των εισακτέων 2013, 22 Μαρτίου 2013.
[3] Συγκριτικός Πίνακας προτεινομένου αριθμού εισακτέων και φοιτούντων στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Απρίλιος 2013.
[4] esos.gr/article/eidisis-tritovathmia-ekpaidefsi/prytaneis_diagrafi_foititon_septembrio
