Σύμφωνα με το μύθο, ο Οιδίποδας εγκαταλείφθηκε από τους γονείς του διότι ο χρησμός της γέννησής του έλεγε πως όταν...
μεγάλωνε θα σκότωνε τον πατέρα του και θα παντρευόταν την μητέρα του. Όταν ο Οιδίποδας ενηλικιώθηκε, εγκατέλειψε τη θετή του οικογένεια. Στο δρόμο του συνάντησε ένα ηλικιωμένο άνδρα και τον σκότωσε, αγνοώντας πως ήταν ο πατέρας του ( Λάιος ). Αργότερα παντρεύτηκε εν αγνοία του, τη μητέρα του ( Ιοκάστη). Όταν έμαθε τι είχε κάνει, αυτοτυφλώθηκε.
Ο Freud, πατέρας της ψυχανάλυσης, βασίστηκε σε αυτόν τον μύθο και εισήγαγε το οιδιπόδειο σύμπλεγμα ως καθοριστικό παράγοντα στην ανάπτυξη ενός παιδιού αλλά και στις μετέπειτα ενήλικες σχέσεις του.
Το οιδιπόδειο σύμπλεγμα ξεκινά στην ηλικία των 2 ετών, όπου και το παιδί προσπαθεί να διεκδικήσει αλλά και να βρει τη θέση του μέσα στο τρίγωνο, πατέρας- μητέρα – παιδί. Το παιδί σε αυτό το στάδιο έρχεται αντιμέτωπο για πρώτη φορά στη ζωή του με προσεξουαλικά ένστικτα. Συγκεκριμένα, το αγόρι αρχίζει να διεκδικεί σεξουαλικά τη μητέρα και νιώθει ανταγωνισμό προς το πατέρα. Το αντίστροφο συμβαίνει με το κορίτσι.
Για να λυθεί το οιδιπόδειο σύμπλεγμα, το αγόρι θα πρέπει να ταυτιστεί με το πατέρα και να πάψει να βλέπει τη μητέρα σαν σεξουαλικό αντικείμενο. Το ίδιο θα συμβεί και με το κορίτσι, αντιστοίχως. Πιο συγκεκριμένα, το αγόρι θα βιώσει το άγχος του ευνουχισμού και το κορίτσι το φθόνο του πέους, μέσα από φυσιολογικές διαδικασίες. Το σημάδι που δείχνει ότι το σύμπλεγμα έχει επιτυχώς επιλυθεί είναι το αίσθημα ντροπής που νιώθουν τα παιδιά που υποδηλώνεται μέσα από συμπεριφορές όπως, ντροπή να κυκλοφορεί γυμνό, να μην θέλουν να το δουν χωρίς ρούχα κ.α.
Κατά τη διάρκεια λοιπόν αυτού του σταδίου, το παιδί αποκτά ταυτότητα και αφομοιώνει χαρακτηριστικά κυρίως από το γονέα του ίδιου φύλου. Συγχρόνως διαμορφώνει τις σεξουαλικές του προτιμήσεις, αναζητώντας στον υποψήφιο σύντροφο χαρακτηριστικά ίδια συνήθως με το γονέα του αντίθετου φύλου. Εδώ θα αναρωτηθείτε γιατί για παράδειγμα, άντρες που έχουν μια μητέρα γεματούλα παραδοσιακή νοικοκυρά, εκείνοι ψάχνουν ψηλές αδύνατες, μοντέρνες γυναίκες.
Οι διαδικασίες αυτές δεν εννοούνται με τον απόλυτο τρόπο και λειτουργούν υποσυνείδητα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι επιλέγουμε συντρόφους όπου μας θυμίζουν κάτι οικείο. Αυτό το οικείο είναι η οικογένεια μας και οι σχέσεις των γονιών μας.
Οι εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας μπορούμε να πούμε πως είναι σαν τατουάζ χαραγμένο στη ψυχή μας και θα το κουβαλάμε για πάντα μαζί μας, ακόμη και στις σχέσεις μας. Αν για παράδειγμα, η σχέση με τον πατέρα μας χαρακτηριζόταν από συναισθηματική απομάκρυνση, τότε πολύ πιθανό και ο σύντροφος που θα διαλέξουμε να είναι απόμακρος και να μας πληγώνει. Το ίδιο και με τη μητέρα. Αν η σχέση μας μαζί της ήταν συναισθηματικά υγιής, τότε είμαστε σε θέση να αναγνωρίζουμε τη πραγματική αγάπη και τη καλή σχέση και να μένουμε ή να φεύγουμε αν κάτι δεν μας αρέσει.
Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου κάποια άτομα ενώ είχαν έναν πατέρα απόμακρο, βίαιο, αλκοολικό κ.λ.π. να αποφεύγουν να κάνουν σχέση με άτομα τα οποία μοιάζουν στο πατέρα τους και να καταλήγουν να είναι με ένα σύντροφο ο οποίος μπορεί να μην έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με το πατέρα αλλά να έχει παρόμοια. Με άλλα λόγια , το άτομο βιώνει τα ίδια συναισθήματα τα οποία βίωνε και με τη σχέση του με το πατέρα ( ανασφάλεια, άγχος, ματαίωση).
Στο άλλο άκρο, αν υπήρχε μια καλή και σταθερή σχέση με το πατέρα, το άτομο θα ήταν σε θέση να καταλάβει σχεδόν αμέσως αν ο σύντροφός του μπορεί να τον κάνει ευτυχισμένο. Δηλαδή δεν θα ανεχόταν τη συναισθηματική ανασφάλεια, το φόβο και το άγχος.
Πολλές φορές ακόμη η σχέση μας με τον ένα γονέα μπορεί να είναι τόσο τραυματική που αποστρεφόμαστε τελείως από άτομα που μοιάζουν έστω και λίγο σε αυτό το γονέα. Αν, δηλαδή ο πατέρας μας ήταν υπερβολικά νευρικός και ξεσπαγε πάνω μας, θα επιλέξουμε ένα σύντροφο πολύ ήρεμο. Ούτε όμως τώρα θα είμαστε ευτυχισμένοι. Αυτό διότι κάνουμε ουσιαστικά το οιδιπόδειο από την ανάποδη. Η επιλογή μας γίνεται με γνώμονα τα αντίθετα χαρακτηριστικά του γονέα που μας έχει πληγώσει.
Η ανάγκη μας να βρούμε ένα γονιό που είναι αντίθετος με το πατέρα μας, ουσιαστικά μας μπλοκάρει από το να δούμε καθαρά τις δικές μας πραγματικές ανάγκες. Τι δηλαδή εμείς θέλουμε από έναν σύντροφο.
Είμαστε λοιπόν καταδικασμένοι να διαλέγουμε συντρόφους όμοιους με τους γονείς μας? Να επαναλαμβάνουμε συνέχεια την ίδια ιστορία και τα ίδια συναισθήματα? Είτε η επιλογή μας προσδιορίζεται από οικογενειακά δυσλειτουργικά ή μη πρότυπα , είτε από πλήρη απόρριψή τους, η αντίληψη μας για τις σχέσεις έχει κολλήσει εκεί.
Οι δυνατότητές μας να ζήσουμε κάτι το διαφορετικό από αυτό που ήδη έχουμε ζήσει είναι αρκετά περιορισμένες. Συνήθως διαλέγουμε συντρόφους οικείους προς εμάς διότι φοβόμαστε το άγνωστο ή μας φαίνεται περίεργο ή άβολο. Αν όμως εκεί στο άγνωστο κρύβεται όλη η ευτυχία?
Μιλώντας με παραδείγματα, μια κυρία έχοντας έναν πατέρα αδιάφορο και αλκοολικό, έκανε 4 αποτυχημένες σχέσεις με άνδρες όμοιους με το πατέρα της. Οι άντρες αυτοί δεν ήταν αλκοολικοί αλλά ήταν επικριτικοί, τεμπέληδες και την έκαναν να νιώθει ανασφάλεια και θλίψη ( όπως παλιά ένιωθε για το πατέρα της). Η πέμπτη σχέση της, ήταν με έναν κύριο πολύ διαφορετικό από τους προηγούμενους και από το πρότυπο της, τον πατέρα της. Όπως ήταν αναμενόμενο ένιωθε άγχος δίπλα του διότι ένιωθε πολύ όμορφα και ασφαλής, κάτι που δεν είχε νιώσει με κανέναν προηγουμένως.
Μπορούμε αν θέλουμε να αποκτήσουμε την απόλυτη ελευθερία στις σχέσεις μας μόνο εάν αναγνωρίσουμε τις ταυτίσεις μας, τα δυσλειτουργικά οικογενειακά μας πρότυπα και τις συνδέσεις που κάνουμε με το τώρα. Όπως με όλα τα μεγάλα ζητήματα του ψυχισμού μας, είναι αδιανόητο να καταλάβουμε και να θεραπεύσουμε τον ενήλικο εαυτό μας χωρίς να ανατρέξουμε στον παιδικό μας κόσμο.
Τέλος, μπορεί οι εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας να είναι η παλέτα πάνω στην οποία θα χρωματίσουμε τις μεταγενέστερες ερωτικές μας επιλογές αλλά μπορούμε να τις επιλέξουμε. Μπορεί να μας καθορίζουν και να μας επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό αλλά αν μάθουμε και γνωρίσουμε καλά τον εαυτό μας, μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτό και να ζήσουμε κάτι πραγματικά όμορφο.
Πηγή
