Πρὸς τοὺς εὐσεβεῖς χριστιανοὺς τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἡ χάρις καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ εὔχομαι νὰ σκεπάζει
ολους σας, τὴν κοινωνία, τὸ ἔθνος καὶ τὴν Ἐκκλησία μας.
Σκέφθηκα πολὺ γιὰ νὰ συντάξω αὐτὴ τὴν ἐγκύκλιο καὶ νὰ τὴν ἀπευθύνω
στὴν ἀγάπη σας. Μέχρι τὴν τελευταία στιγμὴ δὲν ἤμουν σίγουρος ἂν ἔπρεπε νὰ τὸ
κάνω. Τὶς τελευταῖες ¬μως μέρες, μέσα στὴν κατάσταση τοῦ γενικευμένου
πανικοῦ ποὺ ἐπικρατεῖ στὴν πατρίδα μας, τῶν σπασμωδικῶν ἀποφάσεων τῶν
ὑπευθύνων διαχειριστῶν τῆς ζωῆς καὶ τοῦ μέλλοντός μας, τὴν ἐπαναλαμβανόμενη
ἐναλλαγὴ ὑποσχέσεων καὶ διαψεύσεων ποὺ ἔχουν τραυματίσει τὸ ἠθικὸ καὶ τὴν
ἀξιοπρέπεια μας, τὸν καταιγισμὸ τῶν χωρὶς τέλος φορολογικῶν ἐπιβαρύνσεων,
δέχθηκα σωρεία τηλεφωνημάτων καὶ μηνυμάτων πολιτῶν τῆς περιοχῆς μας ποὺ
ζητοῦν ἀπεγνωσμένα μία παρέμβαση καὶ κάποια συμπαράσταση στὸ οἰκονομικό
τους ἀδιέξοδο καὶ δράμα. Οἱ μισθοὶ καὶ οἱ συντάξεις περικόπηκαν, ἀρκετοὶ
ἀπολύθηκαν, οἱ ἄνεργοι πληθύνονται, πολλοὶ στέγνωσαν οἰκονομικά. Καὶ ξαφνικὰ
μᾶς ζητεῖται ἀπειλητικὰ καὶ ἐκβιαστικὰ νὰ πληρώσουμε ἐπὶ πλέον φόρο γιὰ τὸ
σπίτι ποὺ μένουμε σὰν νὰ εἶναι τὸ κράτος πλέον φτωχότερο ἀπὸ τοὺς φτωχούς.
Φτάσαμε, ἀντὶ τὰ ἔξοδά μας νὰ γίνονται γιὰ τὸ φαγητό, τὸ σπίτι καὶ τὶς ἀνάγκες
μας, ¬,τι ξοδεύουμε νὰ πηγαίνει σὲ δύο φοβερὲς λέξεις: σὲ φόρους καὶ σὲ χρέη.
ὲν εἶναι δύσκολο νὰ ἀντιληφθεῖ κανεὶς τὸ αnσθημα πνιγμοῦ ποὺ διακατέχει
nσως καὶ τὴν πλειοψηφία τῶν συμπολιτῶν μας, σίγουρα καὶ ἀρκετοὺς ἀπὸ μᾶς.
Ποιός μποροῦσε νὰ φαντασθεῖ ¬τι ὁ ὑπέροχος καὶ ὑπερήφανος λαός μας θὰ
ἔφτανε σὲ αὐτὸ τὸ κατάντημα; Νὰ ἔχει δώσει καὶ τὴν τελευταία σταγόνα τοῦ
ἱδρῶτα του, τοῦ κόπου του, τῆς ἀξίας του, καὶ παρὰ ταῦτα νὰ ἔχουμε ὡς λαὸς
διασυρθεῖ παγκοσμίως; καὶ τώρα χωρὶς καμμία ἐλπίδα καὶ ἐγγύηση νὰ διεκδικεῖ τὸ
κράτος μας πιεστικὰ τὰ δάκρυα καὶ τὸ αἷμα μας;
Εἶναι αὐτονόητο ¬τι δὲν ἀντέχουμε ἄλλο. ὲν εἶναι ὑπερβολὴ αὐτό. Πρέπει
¬μως νὰ τὸ ποῦμε. Νὰ τὸ φωνάξουμε στὰ αὐτιὰ τῶν ἁρμοδίων: «Ὣς ἐδῶ! ὲν
μποροῦμε ἄλλο. Βρέστε ἄλλες λύσεις. Ἴσως πιὸ δύσκολες, ἀλλὰ πιὸ ἀποδοτικές,
πιὸ ἔξυπνες καὶ σίγουρα πιὸ ἀνθρώπινες. Ἂν δὲν μπορεῖτε, ὁμολογῆστε τὴν
ἀδυναμία σας. ὲν εἶναι ντροπὴ νὰ μὴν μπορεῖ κανείς. Εἶναι ¬μως ἀπαράδεκτο νὰ
ἐπιμένει στὴν εὐθύνη τῆς γενικευμένης καταστροφῆς μας. Μᾶς φτιάξατε ≤να
κράτος ποὺ προσφέρει στὸν λαὸ πολὺ λιγότερα ἀπὸ ¬σα τοῦ ἀπαιτεῖ. Πρέπει νὰ
τὸ καταλάβετε∙ δὲν εἶστε μόνο ὀφειλέτες στοὺς δανειστές σας, εἶστε ὀφειλέτες καὶ
στὸν λαὸ ποὺ ταχθήκατε νὰ ὑπηρετεῖτε. Ἀφοῦ δὲν καταφέρνετε τὴν ἐθνικὴ
σωτηρία μέσα ἀπὸ πολιτικὴ συνεργασία, αὐτὴ θὰ προκύψει ἀναγκαστικὰ μέσα
ἀπὸ λαϊκὴ ἀπαίτηση καὶ πρωτοβουλία».
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἦρθε ἡ ὥρα ποὺ πρέπει ὁ λαὸς νὰ δείξει τὸ διαμέτρημα τῆς δύναμής του,
νὰ κάνει γνωστὰ τὰ ¬ριά του. Ἦρθε ἡ ὥρα ¬λοι μαζὶ νὰ πάρουμε στὰ χέρια μας τὶς
τύχες μας. Ὅσο παραμένουμε ἀδρανεῖς, ¬σο μένουμε ὑποτελεῖς σὲ ἐσφαλμένες ἢ
ἀβάσταχτες ἐπιλογές, τόσο καθιστοῦμε τὸν ἑαυτό μας συνυπεύθυνο στὸν ἀργὸ
ἀλλὰ βέβαιο ὑπαρκτικὸ ἐκφυλισμό μας. Ἂν δὲν ξυπνήσουμε, τελειώσαμε. ὲν θὰ
ὑπάρχει συνέχεια!
Καιρὸς πλέον νὰ ξεσηκωθοῦμε. Τὰ πάντα πρέπει νὰ ἀλλάξουν. Καὶ ἐπειδὴ
δὲν θὰ τὰ ἀλλάξουν κάποιοι ἄλλοι, πρέπει νὰ μποῦμε στὸ παιχνίδι ¬λοι. Ὅποιος
πονάει γιὰ τὴν κατάσταση καὶ ἀγαπάει τὴν ἀλήθεια ἔχει θέση σὲ αὐτὴ τὴν ἀλλαγή.
Κανεὶς δὲν περισσεύει. Ὅλες οἱ ἀνατροπές, ¬λες οἱ μεγάλες ἀλλαγὲς ἔγιναν ἀπὸ
ἡρωικοὺς ἀνθρώπους, κυρίως νέους. Ὄχι ἀπὸ συμβιβασμένους οὔτε ἀπὸ ἀγανα-
κτισμένους, ἀλλὰ ἀπὸ ὑγιῶς ἐπαναστατημένους. Ὅλοι μαζὶ καὶ πρέπει καὶ μπο-
ροῦμε καὶ ἐπιβάλλεται νὰ ἀλλάξουμε μὲ δική μας πρωτοβουλία τὸ μέλλον μας.
Ὄχι μὲ βία, ἀλλὰ μὲ δύναμη καὶ ἀποφασιστικότητα. Ὄχι μὲ μηδενιστικὲς ἐπιλογές,
ἀλλὰ μὲ καθαρότητα, ἡρωισμὸ καὶ ἐξυπνάδα.
Σίγουρα καὶ ἡ δική μας εὐθύνη ὡς λαοῦ δὲν εἶναι καθόλου μικρή. Συμ-
φωνήσαμε μὲ τὶς μικρονοϊκὲς πολιτικὲς ἐπιλογὲς καὶ τὶς κάναμε συνήθειες καὶ
νοοτροπία μας. Ἡ ἀνειλικρίνεια, ἡ ἀδιαφορία, τὸ βόλεμα, τὸ εὔκολο κέρδος, ἡ
προσβολὴ τῶν θεσμῶν, ἡ ≈βρις κατὰ τῆς πίστης καὶ παράδοσής μας, ἡ ἀσέβεια
κατὰ τοῦ κράτους καὶ τῶν νόμων, οἱ ἀλόγιστες διεκδικήσεις ἀποτέλεσαν κομμάτια
τῆς ζωῆς τοῦ νεοέλληνα ποὺ δὲν μᾶς τιμοῦν καθόλου. ὲν μᾶς φταῖνε μόνον οἱ
ἄλλοι εnτε αὐτοὶ λέγονται κερδοσκόποι εnτε ξένα συμφέροντα εnτε πολιτικοί. Τὸ
δικό μας μερίδιο εὐθύνης γιὰ τὸ σημερινό μας κατάντημα δὲν εἶναι εὐκατα-
φρόνητο. Ἡ λύση τῆς μετάνοιας καὶ ἀλλαγῆς εἶναι μονόδρομος. Τοὺς ἄλλους δὲν
μποροῦμε νὰ τοὺς ἀλλάξουμε. Τὴ δική μας ¬μως νοοτροπία καὶ ζωὴ ἔχουμε καὶ
τὴ δυνατότητα καὶ τὴν εὐθύνη νὰ τὶς διορθώσουμε. Ἂς ἀρχίσει ὡς ἐπανάσταση
αὐτὴ ἡ ἀλλαγὴ ἀπὸ τοὺς ἑαυτούς μας. Αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ ἡρωικό.
Ὁμολογῶ ¬τι καὶ ὡς Ἐκκλησία μᾶς κάνανε κομμάτι τοῦ καταρρεόντος
κρατικοῦ συστήματος. Γι’ αὐτὸ καὶ συχνὰ μᾶς παρερμηνεύει ὁ λαός. Ἀγκαλιάσαμε
τὸ κράτος, στηριχθήκαμε σὲ αὐτὸ καὶ τραυματίσθηκε ἡ βαθειὰ σχέση μας μὲ τὸν
λαό. Τὸν ὑπηρετήσαμε μὲν ὡς πονεμένο καὶ φτωχό, ἀλλὰ δὲν τὸν ἀγκαλιάσαμε ὡς
κομμάτι τῆς ὑπόστασής μας. Τουλάχιστον δὲν καταφέραμε νὰ μᾶς νοιώσει ἔτσι.
Μολύνθηκε τὸ γάλα τῆς μάνας του, τῆς Ἐκκλησίας, καὶ ἀπέστρεψε τὸ πρόσωπό
του ἀπὸ τὸ στῆθος της. Αὐτὸ εἶναι ¬,τι χειρότερο ὑπάρχει. Ὁ λαὸς εἶναι ¬,τι
ἱερώτερο ἔχουμε μετὰ τὸν Θεὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία στὴ φύση της εἶναι ἡ ἀνάσα τοῦ
λαοῦ. Αὐτὴν τὴν ἀνάσα τελευταῖα στερηθήκαμε. Ἦρθε ἡ ὥρα νὰ ξαναρχίσει ὁ
ζωτικὸς θηλασμός.
ὲν ἀμφισβητῶ βέβαια ¬τι εnμαστε καὶ θύματα. Κάποιοι μᾶς ξεγέλασαν.
Κάποιοι διαχειρίσθηκαν τὰ θέματά μας μὲ ἔνοχη ἀνικανότητα. Κάποιοι μᾶς
διέσυραν διεθνῶς καὶ μᾶς ὁδήγησαν στὰ στόματα τῶν θηρίων αὐτοῦ τοῦ κόσμου
εnτε ἀπὸ ἐπιπολαιότητα εnτε ἐνδεχομένως καὶ ἀπὸ ≈ποπτες σκοπιμότητες. Καὶ νὰ
ποῦ φτάσαμε! Ἰσοπεδωθήκαμε στὸ μηδὲν τῆς περιουσίας μας καὶ στὸ τίποτα τῆς
ἀξιοπρέπειάς μας. Παρὰ ταῦτα δὲν ψάχνουμε γιὰ ἐνόχους. Τώρα ἐπειγόμαστε γιὰ
λύσεις. Λύσεις ¬μως ποὺ δὲν πατᾶνε τὸν λαό, ἀλλὰ ἀνασταίνουν τὴν τιμή του.
Ἦρθε ἡ ὥρα ποὺ θὰ πρέπει ¬σοι παίρνουν ἀποφάσεις νὰ καταλάβουν τί συμβαίνει
στὰ σπίτια, στοὺς δρόμους, στὰ μαγαζιὰ καὶ στὴν καθημερινότητα. Τί συμβαίνει
στὶς ψυχές μας. Αὐτὸ δὲν θὰ τὸ μάθουν ἀπὸ τὴν τρόϊκα οὔτε ἀπὸ τὶς μεταξύ τους
διαβουλεύσεις. Θὰ τὸ μάθουν ἀπὸ τὸν λαό. Πρέπει τὴν φωνή μας νὰ τὴν
ἀκούσουν. ὲν γίνεται ἀλλιῶς.
Θὰ ἤθελα λοιπὸν νὰ πῶ σὲ ¬σους δὲν μποροῦν νὰ πληρώσουν τὴν λεγόμενη
«ἔκτακτη εἰσφορὰ ἀκινήτων» νὰ μὴ φτάσουν σὲ ἀπόγνωση. Νὰ ξέρουν ¬τι θὰ
βρεθοῦμε ¬λοι ἑνωμένοι στὸ πλευρό τους καὶ θὰ φωνάξουμε μαζί: «Οὐκ ἂν λάβοις
παρὰ τοῦ μὴ ἔχοντος». Ἂς καταλάβουν ¬τι δὲν ἔχουμε. ὲν μποροῦμε. Φτάσαμε
στὰ ¬ριά μας, ἀλλὰ ἀρνούμαστε νὰ μᾶς τελειώσουν. Ἂν ἀδρανήσουμε δὲν θὰ τὸ
καταλάβουν. Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς προφήτευσε πρὶν ἀπὸ διακόσια πενήντα
χρόνια λέγοντας: «Θὰ σᾶς βάλουν βαρὺ καὶ δυσβάσταχτο φόρο ἀκόμη καὶ στὰ
παράθυρα καὶ στὰ κοτέτσια, ἀλλὰ ¬μως δὲν θὰ προλάβουν». Πράγματι, δὲν θὰ
προλάβουν! Μὴ λυγίσετε μπροστὰ στὴν οἰκονομικὴ χρεωκοπία. Αὐτὴν ἤδη τὴ
ζοῦμε. Ἀρνηθεῖτε τὴ χρεωκοπία τῆς ἀξιοπρέπειας, τῆς ἱστορίας, τῆς ἐθνικῆς
συνείδησης. Αὐτὰ μποροῦμε καὶ πρέπει νὰ τὰ διεκδικήσουμε μέχρι τελευταίας
ρανίδας. Ἔστω τώρα, τὴν τελευταία στιγμή.
Τὰ Μεσόγεια καὶ ἡ Λαυρεωτικὴ εἶναι μιὰ εὐλογημένη περιοχὴ ποὺ μέχρι
πρότινος ἔσφυζε ἀπὸ ἀνάπτυξη καὶ εὐημερία. Τὸν τελευταῖο ¬μως καιρὸ ¬λο καὶ
πληθαίνουν αὐτοὶ ποὺ μὲ ἀπόγνωση στρέφονται στὴν Ἐκκλησία ἢ ¬που βροῦν,
καὶ ἐκλιπαροῦν γιὰ συμπαράσταση καὶ βοήθεια. Πολλοὶ ἔχουν λυγίσει, ἔχουν
οἰκονομικὰ γονατίσει. ὲν μποροῦν νὰ θρέψουν τὰ παιδιά τους. Ἔχασαν τὸν ≈πνο
τους. Ζοῦν τὴν ἀπειλὴ τοῦ παρόντος καὶ μὲ τὸν φόβο τοῦ μέλλοντος. Ἔχουν
ἰδιοκτησίες, ἀλλὰ δὲν ἔχουν χρήματα. Αὐτοὶ πῶς θὰ πληρώσουν; Ποῦ νὰ τὰ
βροῦν; Θὰ τοὺς πάρουν τὸ σπίτι; Θὰ τοὺς κόψουν τὸ ρεῦμα; Εἶναι δυνατὸν νὰ
βυθίσουν στὸ σκοτάδι τὴν Κερατέα ἢ τὸ Λαύριο ποὺ φιλοξενοῦν τὸ μεγαλύτερο
ἐργοστάσιο τῆς ΕΗ στὴν πατρίδα μας;
Ὅ,τι καὶ νὰ συμβεῖ, ἀδελφοί μου, θὰ ἤθελα νὰ ξέρετε ¬τι ἡ τοπικὴ
Ἐκκλησία μας θὰ δώσει τὰ πάντα γιὰ νὰ σταθεῖ στὸ πλευρό σας. Ἂν σὲ ≤ναν
κόψουν τὸ ρεῦμα, ἐμεῖς θὰ τὸ κόψουμε σὲ ¬λους τοὺς ναούς. Θὰ κάνουμε γάμους
μὲ κεριὰ στὰ χέρια καὶ λειτουργίες μὲ δάκρυα στὰ μάτια. Μὲ κανέναν τρόπο δὲν
θὰ δεχθοῦμε, τὴ στιγμὴ ποὺ νοικοκυριὰ εἶναι βυθισμένα στὸ σκοτάδι, οἱ ναοὶ νὰ
λειτουργοῦν μὲ ἀναμμένους τοὺς πολυελαίους.
Ὅλοι μαζὶ λοιπὸν τώρα, ὀφείλουμε νὰ πιέσουμε τοὺς ἐκπροσώπους μας
περισσότερο ἀπὸ ¬σο τοὺς πιέζουνε οἱ δανειστές. Γιατὶ ἡ ἀνάγκη μας γιὰ
ἐπιβίωση ξεπερνάει τὴν ἀνάγκη τους νὰ κυριαρχήσουν πάνω μας. Γιατὶ ἡ ἀξιο-
πρέπειά μας ἀξίζει περισσότερο ἀπὸ τὰ πάσης φύσεως συμφέροντα. Γιατὶ ἡ ἐθνική
μας ὑπερηφάνεια στηρίζεται σὲ μιὰ ἱστορία ποὺ ¬λοι τους ζηλεύουν. Γιατὶ τὴν
Εὐρώπη τὴν βλέπουμε περισσότερο ὡς οἰκογένεια ποὺ κατανοεῖ τὴν δυσκολία τῶν
λαῶν παρὰ ὡς θηλιὰ ποὺ ὁδηγεῖ σὲ ἀσφυξία τὶς κοινωνίες.
ὲν μᾶς ἔμεινε τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸ νὰ μεταμορφώσουμε ξανὰ τὴν Ἑλλάδα
σὲ πατρίδα μας, τὴν ἱστορία της σὲ ταυτότητά μας, τὰ παραδείγματα τῶν προ-
γόνων μας σὲ βιώματά μας καὶ νὰ ἐπιστρέψουμε ἀπὸ τὸν ἀσύνετο νεοπλουτισμὸ
στὴν ἀξιοπρεπῆ λιτότητα καὶ ὀλιγάρκεια, ἀπὸ τὶς ὑποτελικὲς ὑποχωρήσεις στὸν
ἡρωισμό καὶ ἀπὸ τὸν παγκόσμιο διασυρμὸ στὴν ἐθνικὴ ὑπερηφάνεια καὶ τὸν
πανθομολογούμενο θαυμασμό.
Ἔτσι, ὁ Θεός, ¬πως λέγει καὶ ὁ λαός, δὲν θὰ μᾶς ἀφήσει, γιατὶ μὲ αὐτὸν τὸν
τρόπο δὲν θὰ Τὸν ἔχουμε κι ἐμεῖς ἀφήσει.
Μὲ πατρικὲς εὐχὲς καὶ τὴν ἐλπίδα τῆς ἀφύπνισης,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† ῾Ο Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς ΝΙΚΟΛΑΟΣ
περισσότερο ἀπὸ ¬σο τοὺς πιέζουνε οἱ δανειστές. Γιατὶ ἡ ἀνάγκη μας γιὰ
ἐπιβίωση ξεπερνάει τὴν ἀνάγκη τους νὰ κυριαρχήσουν πάνω μας. Γιατὶ ἡ ἀξιο-
πρέπειά μας ἀξίζει περισσότερο ἀπὸ τὰ πάσης φύσεως συμφέροντα. Γιατὶ ἡ ἐθνική
μας ὑπερηφάνεια στηρίζεται σὲ μιὰ ἱστορία ποὺ ¬λοι τους ζηλεύουν. Γιατὶ τὴν
Εὐρώπη τὴν βλέπουμε περισσότερο ὡς οἰκογένεια ποὺ κατανοεῖ τὴν δυσκολία τῶν
λαῶν παρὰ ὡς θηλιὰ ποὺ ὁδηγεῖ σὲ ἀσφυξία τὶς κοινωνίες.
ὲν μᾶς ἔμεινε τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸ νὰ μεταμορφώσουμε ξανὰ τὴν Ἑλλάδα
σὲ πατρίδα μας, τὴν ἱστορία της σὲ ταυτότητά μας, τὰ παραδείγματα τῶν προ-
γόνων μας σὲ βιώματά μας καὶ νὰ ἐπιστρέψουμε ἀπὸ τὸν ἀσύνετο νεοπλουτισμὸ
στὴν ἀξιοπρεπῆ λιτότητα καὶ ὀλιγάρκεια, ἀπὸ τὶς ὑποτελικὲς ὑποχωρήσεις στὸν
ἡρωισμό καὶ ἀπὸ τὸν παγκόσμιο διασυρμὸ στὴν ἐθνικὴ ὑπερηφάνεια καὶ τὸν
πανθομολογούμενο θαυμασμό.
Ἔτσι, ὁ Θεός, ¬πως λέγει καὶ ὁ λαός, δὲν θὰ μᾶς ἀφήσει, γιατὶ μὲ αὐτὸν τὸν
τρόπο δὲν θὰ Τὸν ἔχουμε κι ἐμεῖς ἀφήσει.
Μὲ πατρικὲς εὐχὲς καὶ τὴν ἐλπίδα τῆς ἀφύπνισης,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† ῾Ο Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς ΝΙΚΟΛΑΟΣ
