Η προβλεπόμενη από το άρθρο 47 του Συντάγματος χάρις αποτελεί αυτόνομο θεσμό, άλλως sui generis (ιδιόρρυθμη) κυβερνητική πράξη, στη διαδικασία της οποίας μετέχουν το Συμβούλιο Απονομής Χάριτος, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Η απονομή χάριτος, αποτελεί αρμοδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας και ασκείται με βάση τη γνώμη του Συμβουλίου Χαρίτων και τη σύμφωνη ή διάφορη με αυτήν πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η χάρις, μέτρο όλως εξαιρετικό, έχει προσωπικό χαρακτήρα και απονέμεται μετά από αμετάκλητη καταδίκη, προϋποθέτει δηλαδή απόφαση μη επιδεχόμενη διόρθωση δι’ ενδίκου μέσου. Δεν εξαφανίζει την καταδικαστική απόφαση ούτε αίρει το αξιόποινο της πράξεως, ούτε το στίγμα, ενεργεί για το μέλλον και δεν έχει αναδρομική ισχύ. Με τη χορήγηση χάριτος: α) Εάν η καταγνωσθείσα ποινή δεν έχει εκτιθεί εν όλω ή εν μέρει, αίρεται η εκτέλεση του ατέλεστου μέρους αυτής (χάρη ποινής), ή μετριάζεται ή μετατρέπεται σε άλλη προβλεπόμενη από τον ποινικό κώδικα (μετριασμός και μετατροπή ποινής αντιστοίχως), β) Εάν η ποινή έχει αποτιθεί, αίρονται οι νόμιμες συνέπειες που απορρέουν από την καταδίκη (άρση συνεπειών καταδίκης) και επιφέρουν στερήσεις και ανικανότητες όπως π.χ. στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων επί καταδίκης για λιποταξία, κώλυμα διορισμού κ.λ.π. Επίσης είναι δυνατή η απονομή χάριτος για ποινή που δεν έχει αποτιθεί με ταυτόχρονη άρση των συνεπειών της καταδίκης, εφόσον τούτο προβλέπεται ρητά στο εκδιδόμενο σχετικό Προεδρικό Διάταγμα.
Τα κριτήρια απονομής χάριτος δεν ταυτίζονται με εκείνα που χρησίμευσαν στο δικαστήριο για το σχηματισμό της δικανικής του κρίσης, αλλά είναι κυρίως κοινωνικού χαρακτήρα, αφού ο θεσμός εξυπηρετεί πρωτίστως τη σωφρονιστική πολιτική που ασκεί η Πολιτεία.
Το Συμβούλιο Χαρίτων σύμφωνα με το Ν.Δ. 68/1968 συγκροτείται από το Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ως πρόεδρο, ένα πρόεδρο εφετών, τρείς εφέτες και δύο υπαλλήλους της κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Επί του αιτήματος απονομής χάριτος γνωμοδοτεί ο κατηγορήσας εισαγγελέας. Το αίτημα εισάγεται στο Συμβούλιο από υπηρεσιακό εισηγητή που διατυπώνει και γνώμη περί αποδοχής ή μη. Ειδικός εισηγητής κατά κανόνα δικαστής μέλος του Συμβουλίου υποβάλλει έγγραφη γνώμη και τελικά μετά από μελέτη ολόκληρου του σχηματισθέντος φακέλου (πρακτικά δίκης κλπ) το Συμβούλιο γνωμοδοτεί περί της αποδοχής ή μη της αιτήσεως.
Μετά από όλα αυτά ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διατυπώνει σύμφωνα με το άρθρο 47 του Συντάγματος την πρόταση του στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στον οποίο υποβάλλεται ολόκληρος ο φάκελος για την τελική κρίση.
Όπως βεβαίως κατανοείτε η πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, που είναι και ο τελικώς κρίνων, για να είναι αρνητική, όταν μάλιστα προηγείται θετική εισήγηση του δικάσαντος εισαγγελέως και ομόφωνη θετική γνώμη του Συμβουλίου Χαρίτων, πρέπει να είναι επαρκώς αιτιολογημένη και να ερείδεται σε ισχυρούς νομικούς και κοινωνικούς λόγους που την υπαγορεύουν.
Επειδή χρήσιμο θα ήταν να έχετε υπόψιν σας ενδεικτικά δύο αποφάσεις του Συμβουλίου Χαρίτων όπως αυτές αναφέρονται κατά αύξουσα σειρά στο ΦΕΚ 100/16-2-2010 Τεύχος ΄Γ, σας παραθέτουμε τα πλήρη στοιχεία των υποθέσεων όπως αυτά προκύπτουν από το σύνολο των σχηματισθέντων φακέλων.
Α. Ο Μιχαήλ K. καταδικάστηκε με την υπ’ αρίθμ. 75/1983 απόφαση του Κακουργιοδικείου του Σουέζ σε ισόβια καταναγκαστικά έργα και πρόστιμο 10.000 λιρών Αιγύπτου. Μετά από 5 ½ χρόνια παραμονής του στις φυλακές της Αιγύπτου, η παραπάνω ποινή, μετά την έκδοσή του και μεταφορά του στην Ελλάδα, αντικαταστάθηκε με την ποινή της πρόσκαιρης κάθειρξης 20 ετών, με την υπ’ αρίθμ. 58547/1988 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών.
Στο μεταξύ στην Ελλάδα είχε εκδοθεί το υπ΄ αρίθμ. 455/1984 αμετάκλητο Βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών (πενταμελούς συνθέσεως), με το οποίο ο ίδιος άνθρωπος είχε κριθεί αθώος, για την ίδια υπόθεση για την οποία είχε καταδικαστεί από το αλλοδαπό δικαστήριο (Σουέζ Αιγύπτου).
Στη συνέχεια με το υπ΄αρίθμ. 20.8.1990 Π.Δ. που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. 160/30.8.1990, τεύχος Γ, χαρίσθηκε το υπόλοιπο της ποινής του.
Ο ίδιος άνθρωπος για τα ίδια πραγματικά περιστατικά, για τα οποία είχε καταδικασθεί στην Αίγυπτο και είχε παραμείνει στις φυλακές της Αιγύπτου 5 ½ χρόνια και στη συνέχεια στις ελληνικές φυλακές μέχρι την 5.9.1990, ημερομηνία κατά την οποία του χαρίστηκε η ποινή σύμφωνα με τα παραπάνω, καταδικάστηκε ερήμην και από την Ιταλική Δικαιοσύνη με την υπ’ αρίθμ. 35/86/7.7.1995 Απόφαση του Κακουργοδικείου του Παλέρμο σε πρόσκαιρη κάθειρξη 20 ετών και χρηματική ποινή 300.000.000 λιρετών Ιταλίας. Η ποινή αυτή προσαρμόσθηκε σε ποινή κάθειρξης 20 ετών και χρηματική ποινή 154.937,07 ευρώ με την υπ΄ αρίθμ. 47655/14.9.2007 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών. Έτσι, κρατήθηκε και πάλι από την 11.9.2004 (στις Ιταλικές φυλακές) και στη συνέχεια από 6.9.2007 (στις Ελληνικές φυλακές). Κατά της νέας αυτής ποινής υπέβαλε την από 10.3.2009 νέα αίτηση απονομής χάριτος, η οποία μετά από θετική εισήγηση του Διευθυντή των φυλακών, την από 20.5.2009 θετική εισήγηση της αντεισαγγελέως εφετών, την από 15.9.2009 θετική εισήγηση του Ειδικού Εισηγητή του Συμβουλίου Χαρίτων, έγινε ομόφωνα δεκτή από το Συμβούλιο Χαρίτων την 15.9.2009 το οποίο συνεδρίασε υπό την Προεδρία του τότε Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Δικαιοσύνης κ. Ανδρεουλάκου.
Επομένως, έχει εκτίσει συνολικά περίπου 13 ½ χρόνια πραγματικής έκτισης, από τα οποία τα 5 ½ σε καταναγκαστικά έργα, για μία πράξη για την οποία η επίσημη δικαστική θέση της Ελλάδας είναι ότι είναι αθώος.
Την υπόθεση αυτή οι παλαιότεροι θα θυμούνται από την παρέμβαση του Ανδρέα Παπανδρέου την δεκαετία του ΄80 για την έκδοση του παραπάνω καταδικασθέντος από τις Αιγυπτιακές Αρχές στην Ελλάδα.
Ο Θεοδόσιος Γ., πατέρας, τριών παιδιών, συμβασιούχος οδοκαθαριστής αφού εξέτισε την ποινή του, έκανε αίτηση χάριτος σε ό,τι αφορούσε τις συνέπειες που απέρρεαν από την καταδίκη του και οι οποίες εμπόδιζαν τη δυνατότητα μονιμοποίησής του στο Δήμο, στον οποίο εργαζόταν ως συμβασιούχος οδοκαθαριστής τα δέκα τελευταία χρόνια και ως εκ τούτου κατελαμβάνετο από τις διατάξεις του γνωστού Προεδρικού Διατάγματος Παυλόπουλου 164/2004.
Από τα παραπάνω προκύπτουν κατά τρόπο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί τα πραγματικά γεγονότα που αφορούν τις δύο συγκεκριμένες περιπτώσεις.
Αντιλαμβάνεστε ότι για λόγους οικονομίας δεν είναι δυνατόν να απαντήσουμε για καθεμία των περιπτώσεων, είμαστε όμως στη διάθεσή σας για οποιοδήποτε ερώτημά σας.
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να επισημανθεί ότι από όλες τις απονεμηθείσες χάριτες, μόνον η προαναφερθείσα πρώτη υπόθεση αφορούσε χάρη ποινής, όλες δε οι άλλες αφορούσαν άρσεις των εκ του νόμου συνεπειών.
Αν ο συντάκτης σας ήτο βεβαίως περισσότερο επιμελής θα είχε διαπιστώσει ότι το σύνολο των απονεμηθεισών χαρίτων στις οποίες αναφέρεται, έχουν απονεμηθεί μετά από ομόφωνη γνώμη του Συμβουλίου Χαρίτων στις συνεδριάσεις της 19ης και 22ας Σεπτεμβρίου 2009, με Πρόεδρο αυτού τον τότε Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Δικαιοσύνης κ. Ανδρεουλάκο.
Νομίζετε ότι η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πρέπει να ελεγχθεί για αποφάσεις της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας;
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν αθωώνει υποδίκους (!!!), δέχεται την κριτική και είναι ανοικτό στον καλόπιστο έλεγχο και διάλογο. Ωστόσο, θα ανέμενε τη στοιχειώδη διασταύρωση των πηγών, πριν από δημοσίευση σχολίων.
Παρακαλούμε για την δημοσίευση .
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΩΜΑΤΩΝ
