90% του ελληνικού χρέους διέπεται από το ελληνικό δίκαιο και είναι ελεύθερο από εμπράγματες ασφάλειες (υποθήκη στη δημόσια περιουσία), γεγονός που αποτελεί ένα μοναδικό διαπραγματευτικό όπλο για την Ελλάδα, αν θελήσει να το χρησιμοποιήσει, καθώς της επιτρέπει να κάνει ό,τι και άλλες χώρες στο παρελθόν που βρέθηκαν στη θέση της, δηλαδή να τροποποιήσει, μονομερώς, το δίκαιο που διέπει τις συμβάσεις αυτές και να μετατοπίσει χρονικά την αποπληρωμή του χρέους της για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να μπορούν οι δανειστές της να κάνουν οτιδήποτε για να την εμποδίσουν, γνωρίζοντας πως σε περίπτωση δικαστικής διαμάχης, τα αγγλικά και τα αμερικανικά δικαστήρια θα τη δικαιώσουν κατά 99,99%.
Έτσι, η καλύτερη λύση για την Ελλάδα θα ήταν να χρησιμοποιήσει αυτή τη δυνατότητα της ως διαπραγματευτικό χαρτί και να υποβάλλει μία πρόταση για εθελοντική ανταλλαγή παλιού χρέους με νέο, ώστε από τη μία να αποπληρώσει εις ολόκληρο το χρέος της αποκαθιστώντας πλήρως τη φήμη της και από την άλλη να έχει το χρονικό περιθώριο να το πράξει αυτό χωρίς να εξαντληθεί ψυχολογικά και οικονομικά ο ελληνικός λαός και χωρίς να βλαφτεί ζωτικά η οικονομία της.
Η συγκεκριμένη ανάλυση κατέληγε στο συμπέρασμα πως ενώ πριν τη συμφωνία για το πακέτο στήριξης η Ελλάδα είχε στα ‘χέρια’ της ένα χρέος διεπόμενο από το ελληνικό δίκαιο και ελεύθερο εμπράγματων ασφαλειών, μετά τη συμφωνία και αφού αυτή εφαρμοστεί στην πράξη, η χώρα θα καταλήξει με ένα χρέος διεπόμενο από το αγγλικό δίκαιο και με εμπράγματη ασφάλεια στη δημόσια περιουσία. Με άλλα λόγια η συμφωνία στήριξης λειτουργεί ως ένας μετατροπέας, μία 'χρεομηχανή'', που από τη μία πλευρά μπαίνει χρέος με ευνοϊκές συνθήκες για την Ελλάδα και από την άλλη βγαίνει χρέος με ευνοϊκές συνθήκες για τους δανειστές της Ελλάδας.
Η ανάλυση προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις τόσο από πολίτες όσο και από διάφορους φορείς με το 99% των απόψεων που έφτασαν στην ΕΚΤΑ να συγκλίνουν στο ότι τα μεγάλα κόμματα θα έπρεπε να εξετάσουν ενδελεχώς αυτές τις εκθέσεις και να πάρουν σαφή θέση απέναντι τους. Ένα μικρό ποσοστό, ωστόσο (λιγότερο από 1%), θεώρησε ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να αγνοήσει πλήρως αυτές τις εκθέσεις, με την αιτιολογία ότι, τελικά, καταλήγουν στο συμπέρασμα πως το χρέος μας πρέπει να αποπληρωθεί, ενώ το σωστότερο θα ήταν να μην πληρώσουμε καθόλου τους δανειστές μας.
Η δική μου άποψη σε αυτό το θέμα είναι πως η αποπληρωμή των χρεών μας δεν είναι επιλογή αλλά υποχρέωση. Πέρα από όλους τους ευνόητους λόγους, η λογική του να τιμά κανείς τις συμφωνίες του και να ξεπληρώνει τα χρέη του πηγάζει από την ελληνική φιλοσοφία και σκέψη και ήταν τα δικαστήρια της αρχαίας Αθήνας τα πρώτα που υπέβαλλαν ποινές σε Έλληνες πολίτες που αρνούνταν να πληρώσουν τους δανειστές τους. Η αποπληρωμή των χρεών μας δεν είναι υπόθεση που αφορά μόνον το κράτος αλλά αγγίζει κάθε Έλληνα και δεν πρέπει να υπάρξει ποτέ ιστορικό τέτοιου είδους άρνησης από την πλευρά μας. Το ιδανικότερο θα ήταν να μην είχαμε δανειστεί ποτέ αλλά αφού το πράξαμε θα πρέπει να τιμήσουμε τις συμφωνίες μας. Το ζητούμενο είναι, ωστόσο, αυτή η αποπληρωμή να μη γίνει έτσι ώστε να εξυπηρετεί μόνο τα συμφέροντα των δανειστών αλλά με τρόπο δίκαιο και ρεαλιστικό, που να εξασφαλίζει, τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό αν όχι περισσότερο και τα δικαιώματα του οφειλέτη, δηλαδή του ελληνικού κράτους.
Μέσα σε αυτή τη λογική κινήθηκε προηγούμενη ανάλυση η οποία κατέληγε σε συγκεκριμένες προτάσεις. Προς το παρόν, ωστόσο, η Ελλάδα συνεχίζει να έχει σε λειτουργία τη μηχανή ‘κιμά’ που μετατρέπει το ‘καλό’ χρέος σε ‘κακό’ με την αιτιολογία ότι χρειάζεται το πακέτο στήριξης προκειμένου να σωθεί. Μία νέα έρευνα, όμως, (Ιούλιος 2010) του Κέντρου Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών της Ουάσιγκτον, έρχεται να δείξει πως ο τελευταίος που σώζεται από το πακέτο στήριξης είναι η Ελλάδα και ο πρώτος οι δανειστές της.
Η έρευνα αναφέρει χαρακτηριστικά τα εξής:
‘Η άποψη που επικρατεί στους πολιτικούς κύκλους είναι ότι το πακέτο στήριξης, παρόλο που προϋποθέτει πολύ σκληρά δημοσιονομικά μέτρα, τελικά θα σώσει την Ελλάδα και την οικονομία της από τους διεθνείς κερδοσκόπους.
Στην πραγματικότητα, όμως, τρία χρόνια από σήμερα η Ελλάδα θα αντιμετωπίζει ένα ακόμη μεγαλύτερο από το σημερινό της χρέος. Στο μεταξύ, θα έχουν θυσιαστεί δουλειές και οικονομική ανάπτυξη.
Το μόνο πράγμα που αυτό το πακέτο στήριξης πραγματικά πετυχαίνει είναι μία μεγάλη αλλαγή στην ιδιοκτησία του χρέους. Με το ελληνικό κρατικό χρέος να μεταφέρεται από τους ισολογισμούς των τραπεζών σε αυτούς των ευρωπαϊκών κρατών (και της ΕΚΤ), ο πραγματικός στόχος ολόκληρης αυτής της επιχείρησης είναι να σωθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες με το να απαλλαχτούν από την ιδιοκτησία χρέους το οποίο κινδυνεύει να μην αποπληρωθεί σε περίπτωση μίας ενδεχόμενης πτώχευσης της Ελλάδας.”
Σε επόμενη ανάλυση θα παρουσιάσω με λεπτομέρειες τα επιχειρήματα και τα στοιχεία της συγκεκριμένης έκθεσης. Για την ώρα, αξίζει να αναφερθεί πως πληθαίνουν οι εκθέσεις διεθνών πανεπιστημίων και κέντρων ερευνών που προειδοποιούν ότι η Ελλάδα βαδίζει σε λάθος δρόμο. Έτσι ως χώρα έχουμε δύο επιλογές: είτε να αγνοήσουμε εντελώς αυτές τις εκθέσεις και να συνεχίσουμε στο δρόμο που έχει ήδη χαραχτεί με την ελπίδα πως αυτές είναι εντελώς λάθος και εμείς είμαστε απόλυτα σωστοί στις αποφάσεις και τις προβλέψεις μας είτε να τις λάβουμε υπόψη και να επανεξετάσουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα την πορεία μας, πριν να είναι πολύ αργά.
Η θέση μου, την οποία παρουσίασα αναλυτικά στο άρθρο ‘το κρυφό διαπραγματευτικό χαρτί της Ελλάδας για το χρέος της’, είναι ότι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε όσα έχουν συμβεί μέχρι στιγμής προς όφελος μας και να πιέσουμε, πλέον, για μία αλλαγή κατεύθυνσης, σε μία προσπάθεια να μπούμε σε έναν δρόμο που δε θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα των δανειστών περισσότερο από αυτά της Ελλάδας και που θα έχει περισσότερες πιθανότητες να οδηγήσει σε μία έξοδο από την κρίση και όχι στη διαιώνιση και τη χειροτέρευση της.
Πάνος Παναγιώτου
Διευθυντής ΕΚΤΑ – info@ekta1.gr
