Η Τουρκία βρίσκεται στην τελική ευθεία προς το ιστορικό δημοψήφισμα για την έγκριση της περιορισμένης συνταγματικής αναθεώρησης, στις 12 Σεπτεμβρίου. Σε μια περίοδο που η τουρκική οικονομία ανθεί, έχοντας ξεπεράσει με μικρές απώλειες τη διεθνή οικονομική κρίση, οι διεθνείς επενδυτές αναμένουν με αγωνία το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος...Ο επιχειρηματικός κόσμος, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας, διαμηνύει πως το αποτέλεσμα θα έχει σημαντική επιρροή στην εμπιστοσύνη των επενδυτών προς τη χώρα.
Από νομικής - συνταγματικής απόψεως, το ίδιο το δημοψήφισμα δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί καίριας σημασίας. Οι υπό αναθεώρηση διατάξεις είναι ελάχιστες και δεν θεωρούνται ιδιαίτερης σημασίας για τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος ή την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η σημαντικότερη αφορά τη σύνθεση των ανωτάτων δικαστηρίων, ενώ αναθεωρούνται και οι διατάξεις περί συνδικαλιστικής ελευθερίας και θετικών διακρίσεων υπέρ των γυναικών και των κοινωνικών μειονοτήτων. Αποκτά όμως καίρια πολιτική σημασία, δεδομένου ότι σε λίγους μήνες η χώρα θα μπει σε προεκλογική περίοδο.
“Ψήφος εμπιστοσύνης”
Ξένοι επενδυτές τόνισαν στη “Μ” πως, κατά την κρίση τους, το δημοψήφισμα αποτελεί περισσότερο “ψήφο εμπιστοσύνης” στην κυβέρνηση Ερντογάν και δευτερευόντως μόνο επικύρωση της αναθεώρησης. “Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποτελεί για εμάς ένδειξη για το αν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έχει ελπίδες επανεκλογής στις εκλογές που θα διεξαχθούν την άνοιξη ή το καλοκαίρι του 2011” δήλωσε στη “ΜτΚ” τραπεζίτης διεθνούς επενδυτικού οίκου του Λονδίνου με σημαντικές επενδύσεις στην Τουρκία. “Μία σημαντική πλειοψηφία του ‘ναι’ στο δημοψήφισμα δεν μπορεί παρά να ληφθεί ως μήνυμα πως το ΑΚΡ έχει ελπίδες να επανεκλεγεί για τρίτη συνεχή φορά στις ερχόμενες βουλευτικές εκλογές, που θα απέχουν λιγότερο από χρόνο από το δημοψήφισμα”.
Αν όμως το “όχι” υπερισχύσει στο συνταγματικό δημοψήφισμα, ενδεχόμενο που οι περισσότεροι αναλυτές αποκλείουν, τότε η κυβέρνηση Ερντογάν θα βρίσκεται σε κίνδυνο. “Ακόμη και στην περίπτωση που το ‘ναι’ κατισχύσει αλλά δεν ξεπεράσει το 55%, οι επενδυτές θα ανησυχήσουν για την πολιτική σταθερότητα στη χώρα”, τονίζει ο Τζεβντέτ Ακτσάι, αναλυτής της Yapi Kredi Bankasi. Το ΑΚΡ έχει ταυτιστεί με την πολιτική οικονομικού φιλελευθερισμού, που άνοιξε τον δρόμο για την άνευ προηγουμένου οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Μία αντικατάσταση του ΑΚΡ από έναν συνασπισμό, για παράδειγμα του κεμαλικού CHP και του εθνικιστικού ΜΗΡ, δεν εγγυάται την εξακολούθηση της παρούσας φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής. “Τα εν λόγω κόμματα έχουν υποστηρίξει μη φιλελεύθερες πολιτικές οικονομικού προστατευτισμού και έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους στην πολιτική ιδιωτικοποιήσεων της κυβέρνησης” σημειώνει. Ταυτόχρονα, δεν έχουν εκφραστεί με ενθουσιασμό υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας.
Προβάδισμα της κυβέρνησης
Η αντικατάσταση του σκληροπυρηνικού και ιδιαίτερα αποτυχημένου Ντενίζ Μπαϊκάλ (φωτ.) στην ηγεσία της κεμαλικής αξιωματικής αντιπολίτευσης από τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δίνει ελπίδες σε πολλούς ότι η μονοκρατορία που από το 2002 απολαμβάνει το ΑΚΡ στην πολιτική σκηνή οδεύει προς το τέλος της. Ωστόσο, τα προγνωστικά μέχρι σήμερα δείχνουν ένα σταθερό, αν και μειωμένο, προβάδισμα του κυβερνητικού κόμματος, προβάδισμα της τάξεως των 12 με 16 μονάδων. Κυκλοφορούν ήδη από τώρα σενάρια για πιθανή μεταπήδηση του Ερντογάν από την πρωθυπουργία στην προεδρία της Δημοκρατίας, σε περίπτωση νέας νίκης του κόμματος στις εκλογές του ερχόμενου έτους.
Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει προκαλέσει συχνά τις επικρίσεις της Δύσης για τα ανοίγματά της προς ακραίες ισλαμικές οργανώσεις, όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, και το έντονο φλερτ της με απάνθρωπα καθεστώτα όπως εκείνα του Ιράν και του Σουδάν. Ωστόσο, κανείς από τους δυτικούς επενδυτές δεν φαίνεται να επιθυμεί την απομάκρυνση και την αντικατάστασή της από έναν συνασπισμό CHP-MHP. Όσο κι αν γίνεται λόγος στη Δύση περί “αλλαγής άξονα” της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και στροφή της προς ανατολάς, οι πάντες γνωρίζουν πως η πολιτική του “αντίπαλου συνασπισμού” κάθε άλλο παρά φιλοδυτική είναι.
Για παράδειγμα, αναφέρουν πως ο Κιλιτσντάρογλου κατά την επίσκεψή του στα Κατεχόμενα δήλωνε πως “η ΕΕ δεν πρόκειται να μας δεχθεί, και επομένως δεν χρειάζεται να προβαίνουμε σε νέες υποχωρήσεις στην Κύπρο”. Και τα δύο κόμματα εξάλλου υποστήριξαν και υποστηρίζουν τις πιο ακραίες εθνικιστικές θέσεις σε όλα τα ζητήματα, από την εξομάλυνση με την Αρμενία μέχρι το Κουρδικό. Παράλληλα, και τα δύο κόμματα, αλλά ιδίως το CHP, έχουν ανοιχτά καταδικάσει κάθε προσπάθεια του ΑΚΡ να τα βάλει με το παρακράτος και τις απεργαζόμενες πραξικοπήματα ομάδες εντός του στρατεύματος.
Ανατροπή της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής οδηγεί σε καταστροφή
Τόσο ξένοι όσο και τούρκοι επιχειρηματίες αναρωτιούνται αν η πολιτική αρρυθμία ή μια οποιαδήποτε πολιτική ανατροπή το 2011 ενδέχεται να επηρεάσει την οικονομία αρνητικά. Μήπως το εκτεταμένο μεταρρυθμιστικό έργο του ΑΚΡ, ιδιαίτερα την περίοδο 2002-2007, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για μια “λειτουργούσα οικονομία της αγοράς” που ανθίσταται και επιβιώνει της πολιτικής αρρυθμίας; Πολλοί από τους ιδιοκτήτες των μεγάλων ομίλων της χώρας, αλλά και αναλυτές, προσχωρούν στη θέση αυτή.
Η πολιτική και η οικονομία αποτελούν πλέον δύο ξεχωριστούς χώρους, και δεν δικαιολογείται νευρικότητα από την πλευρά των επενδυτών. “Ακόμη και μια κυβέρνηση υπό το CHP δεν θα τολμούσε να αλλάξει τις μέχρι σήμερα ακολουθούμενες από το ΑΚΡ πολιτικές στην οικονομία. Χάρη σε αυτές η Τουρκία μεταμορφώθηκε από χώρα κρίσεων και οικονομικής καχεξίας σε περιφερειακή δύναμη” τονίζει στη “ΜτΚ” τούρκος μεγαλοεπιχειρηματίας. “Μια οποιαδήποτε ανατροπή της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής του ΑΚΡ θα οδηγούσε σε οικονομική καταστροφή και επομένως σε πολιτική αυτοκτονία του κόμματος που θα θεωρείτο υπεύθυνο. Ας μην ξεχνάμε πως ο λόγος που οδήγησε όλα τα παλιά κόμματα στο περιθώριο στις εκλογές του 2002, και το ΑΚΡ στην εξουσία, ήταν η οικονομική κατάρρευση της χώρας το 2000-2001” κατέληξε.
ΠΗΓΗ: MAKEΔΟΝΙΑ
