Το τί απέγιναν αυτοί οι εθελοντές , μας πληροφορεί αρχικά ο Φραντζής :
«Όταν μπήκαν οι εχθροί στην Πόλη, έδιωξαν τους Χριστιανούς που είχαν απομείνει στα τείχη με τηλεβόλα, βέλη, ακόντια και πέτρες. Έτσι έγιναν κύριοι ολόκληρης της Κωνσταντινούπολης, εκτός των πύργων του Βασιλείου του Λέοντος και του Αλεξίου, τους οποίους κρατούσαν οι ναύτες από την Κρήτη που πολέμησαν από τις 6 μέχρι τις 8 το απόγευμα και σκότωσαν πολλούς Τούρκους. Βλέποντας το πλήθος των εχθρών που είχαν κυριεύσει την πόλη, δεν ήθελαν να παραδοθούν, αλλά έλεγαν ότι προτιμούσαν να πεθάνουν παρά να ζήσουν. Κάποιος Τούρκος ειδοποίησε τότε το! Σουλτάνο για την ηρωική άμυνά τους κι εκείνος συμφώνησε να τους επιτρέψει να φύγουν με το πλοίο και όλα τα πράγματα που είχαν μαζί τους».
και στην συνέχεια περισσότερες πληροφορίες, μας δίνει ένα ολιγοσέλιδο χειρόγραφο του 1460, που βρίσκεται στη βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου Αγίου Όρους και συντάχθηκε με βάση τις διηγήσεις ενός εκ των διασωθέντων Κρητικών, του Πέτρου Κάρχα ή Γραμματικού.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το χειρόγραφο αυτό, το τελευταίο δεκαήμερο του Μάρτη του 1453 χίλιοι πεντακόσιοι Κρήτες εθελοντές ξεκίνησαν με πέντε καράβια και με σκοπό την ενίσχυση της άμυνας της Κωνσταντινούπολης. Αρχηγός τους ήταν ο Μανούσος Καλλικράτης από τα Σφακιά, ιδιοκτήτης των τριών καραβιών και καπετάνιος του ενός. Στα άλλα δύο καράβια του καπετάνιοι ήταν ο Γρηγόρης Βατσιανός Μανάκης από τ' Ασκύφου Σφακίων και ο Πέτρος Κάρχας από την Κυδωνία, γνωστός και με το παρανόμι Γραμματικός. Το τέταρτο καράβι ανήκε στον Ανδρέα Μακρή από το Ρέθυμνο Î! �αι είχε κυβερνήτη τον ίδιο και στο πέμπτο, ιδιοκτησίας του καπετάν Νικόλα του Στειακού, τη διοίκηση ανέλαβε ο Παυλής Καματερός από την Κίσσαμο. Όταν έφτασαν οι Κρήτες στην Βασιλεύουσα, επάνδρωσαν 3 πύργους , από τους 112 που υπήρχαν συνολικά στα προστατευτικά τείχη της.
Οι Κρήτες αυτοί αντιστάθηκαν μέχρι τέλους στους τρεις πύργους που βρίσκονταν την είσοδο του Κερατίου και παρά τις αλλεπάλληλες προσπάθειές τους, οι Οθωμανοί δεν κατόρθωσαν να εκπορθήσουν τους πύργους ή να κάμψουν την αποφασισμένη αντίσταση των υπερασπιστών. Οι ανώτεροι αξιωματικοί του σουλτάνου, εντυπωσιασμένοι από την παλικαριά των τελευταίων ζωντανών υπερασπιστών της Πόλης, τους πρότειναν παράδοση υπό τους δικούς τους όρους. Εκείνοι δέχτηκαν να παραδοθούν υπό τον όρο να τους επιτραπεί να φύγουν χωρίς να πειραχτούν, με όλα τους τÎ! ± υπάρχοντα και άρματα και με τιμή. Οι ηγέτες των Οθωμανών, που εκτίμησαν τη γενναιότητα και που, βεβαίως, δεν ήθελαν να υποστούν δυσανάλογα μεγάλες απώλειες για να ολοκληρώσουν την κατάκτηση της πόλης που ήταν ήδη δική τους, ενώ πιθανόν έκριναν ότι αν χρονοτριβούσαν ακόμη περισσότερο στο σημείο αυτό, δεν θα είχαν το ανάλογο μερίδιο από τη λεηλασία, δέχτηκαν. Οι Κρήτες, συντεταγμένοι και με την υπερηφάνεια εκείνου που δεν ηττήθηκε από υπέρτερους εχθρούς, μπήκαν στα δύο πλοία τους που ήταν αγκυροβολημένα κοντά στα κάστρα και αναχώρησαν γ! ια τη Μεγαλόνησο . Στα ταξίδι της ε! πιστ ροφής ένα απο καραβια ναυάγησε στο Αγιο όρος εξ ου και η υπαρξη του χειρόγραφου.
Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση στους εορτασμούς της επιστροφής των χορεύτικε για πρώτη φορά ο "ο «συρτός χανιώτικος », ο «βασιλιάς» των κρητικών χορών.
Άλλος λοιπόν ο αρχαίος αρχιτέκτονας Καλλικράτης και άλλος ο Μανούσος Καλλικράτης, από τον οποίο πήρε το όνομα το χωριό Καλλικράτης της επαρχίας Σφακίων στα νότια του Νομού Χανίων. Το χωριό βρίσκεται σε ένα ωραίο οροπέδιο σε υψόμετρο 760 μέτρων και χρησιμοποιείται για θερινή κατοικία κυρίως του χωριού Πατσιανός αλλά και των Αργουλέ, Σκαλωτή, Καψοδάσος. Η προηγούμενη θέση του ήταν γύρω στα 4,5 χιλιόμετρα δυτικότερα στη θέση Λουγγίνου. Το 19ο αιώνα κατοικούνταν από 120 περίπου οικογένειες οι οποίες ανέβαιναν κυρίως από το Πατσιανό. Οι Καλλικρ! ατιανοί ως αγωνιστές της λευτεριάς και του Ελληνικού μεγαλείου θα πληρωθούν από τους κατακτητές με ποταμούς αίματος. Η θέση του χωριού είναι μια από τις τρεις εισόδους των Σφακίων αυτή από την μεριά του Ρεθύμνου, αυτό κάνει το χωριό πρώτο στόχο για τον κατακτητή. Για να μπεις στα Σφακιά έπρεπε πρώτα να καταστρέψεις αυτό το οχυρό και μετά να προχωρήσεις. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και στις συνεχείς επαναστάσεις των Κρητικών το χωριό κάηκε πολλές φορές από τους κατακτητές. Το ίδιο έκαναν και οι ναζί, οι οποίοι το 1943 κατά τη διάρκε! ια επιδρομής στον Καλλικράτη εκτέ! λεσα ν 29 άνδρες του χωριού και το έκαψαν, ξεριζώνοντας πολλές οικογένειες από τα πατρογονικά τους.
ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ (ΕΟΡΤΑΖΕΙ 15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ)
Το ριζίτικο αυτό αναφέρεται στους φυλακισμένους καπετάνιους
των Σφακιών το 1770-1773.
<<Χριστέ , και να ‘σπουν τη φλακή να ‘φευγα ‘πο’υ το Κάστρο,
να πάρω δίπλα τσί κορφές να βγώ στον Ψηλορείτη,
να μου βγορίσουν τα Σφακιά, τ’ αρμί του Καλλικράτη,
ν’ ακούσω αρματώ ταραχή>>.
Στη μνήμη του πατέρα μου, που έφυγε πρόσφατα και που τόσο πολύ αγαπούσε το χωριό του, τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ.
ΝΣ
