Του Αθανασιου Eλλις
Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν εισέλθει σε πορεία εξομάλυνσης των σχέσεών τους, και με το κλίμα να βελτιώνεται, όπως επιβεβαιώθηκε και στις πολύωρες συνομιλίες που είχαν οι δύο πρωθυπουργοί την Πέμπτη και την Παρασκευή στην Αθήνα, διαφαίνεται η προοπτική συμφωνίας σε αρκετές πτυχές ευαίσθητων ζητημάτων, μεταξύ αυτών και σε ό,τι αφορά το Αιγαίο.
Ο Ταγίπ Ερντογάν θα ήθελε να υπάρξει μια κατ' αρχήν συμφωνία για το Αιγαίο μέχρι το τέλος του έτους. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει σε ορισμένες αρχές, χωρίς όμως να έχει οριστικοποιηθεί συγκεκριμένη «λύση-πακέτο». Οι Τούρκοι πιστεύουν ότι έχει φτάσει η ώρα η διαπραγμάτευση να γίνει σε πολιτικό επίπεδο, ενώ κανείς, και από τις δύο πλευρές, δεν αποκαλύπτει το περιεχόμενο των όσων έχουν μέχρι τώρα συμφωνηθεί. Σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, η λύση που προκρίνεται είναι η αυξομείωση της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων, τα οποία σε ορισμένες περιοχές θα φθάσουν τα 12 μίλια, ενώ σε άλλες, κυρίως γύρω από τα νησιά, θα είναι πιο περιορισμένα. Πρακτικά, σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, η φόρμουλα αυτή δίνει στην Ελλάδα τον έλεγχο ποσοστού λιγότερου του 80% του Αιγαίου, που θεωρείται αναμενόμενο σε περίπτωση που τη σχετική απόφαση εξέδιδε το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
O Γιώργος Παπανδρέου εξέφρασε την προσμονή ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θα κάνει πράξη την πρόσφατη δήλωσή του πως δεν επιθυμεί να υπάρχουν υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών πάνω από ελληνικά νησιά. Το θέμα της τουρκικής συμπεριφοράς στο Αιγαίο «έθεσε ο ίδιος ο κ. Ερντογάν όχι μόνο σε μένα προσωπικά αλλά και δημοσίως σε πρόσφατη συνέντευξή του, όταν δήλωσε ότι και ο ίδιος δεν θα ήθελε να βλέπει υπερπτήσεις» τόνισε ο Ελληνας πρωθυπουργός, μετά τη διάρκειας δυόμισι ωρών συνάντηση που είχε με τον Τούρκο ομόλογό του, και πρόσθεσε: «Ας μην ερμηνεύσουμε τη δήλωσή του, ας δούμε (τι θα γίνει) στην πράξη».
Μετά τον θρίαμβο στο πρόσφατο δημοψήφισμα ο Τούρκος πρωθυπουργός αισθάνεται ισχυροποιημένος έναντι του στρατιωτικού κατεστημένου και πιστεύει ότι έχει μεγαλύτερα διαπραγματευτικά περιθώρια σε σχέση με το παρελθόν. Φαίνεται, δε, πως μια προσέγγιση με την Ελλάδα και η επίλυση διαφορών, γίνεται θετικά δεκτή από μεγάλο μέρος της τουρκικής κοινής γνώμης και, μάλιστα, ενδεχομένως να βοηθήσει το κυβερνών κόμμα στις επόμενες εκλογές που θα διεξαχθούν ώς τον Ιούνιο.
Αποδίδουν οι διερευνητικές
Η συνάντηση των κ. Παπανδρέου και Ερντογάν διεξήχθη σε ιδιαίτερα θερμό κλίμα, όπως διεφάνη και από τις δηλώσεις των δύο ηγετών, οι οποίοι επανειλημμένως προσφώνησαν ο ένας τον άλλο «φίλο», ενώ για πρώτη φορά πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας ανέφεραν δημόσια ότι οι διερευνητικές επαφές για το Αιγαίο, οι οποίες αισίως πλησιάζουν τις πενήντα, όχι μόνο εντατικοποιούνται αλλά αποδίδουν αποτελέσματα. Ο κ. Παπανδρέου επέμεινε πάντως ότι η όποια εξέλιξη θα πρέπει να συνάδει με τις αρχές και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Στη μακρά συνάντηση συζητήθηκε εκτενώς όλο το φάσμα των ευαίσθητων ζητημάτων που απασχολούν τις δύο χώρες, από το Αιγαίο και την Κύπρο, έως τη λαθρομετανάστευση και την απρόσκοπτη λειτουργία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το γεγονός ότι σε αυτήν συμμετείχαν μόνον οι δύο πρωθυπουργοί και οι υπουργοί Εξωτερικών, κ. Δρούτσας και Νταβούτογλου, επιβεβαιώνει ότι η συζήτηση εισήλθε στην ουσία όλων των ζητημάτων, και είναι βέβαιο ότι η αντιπολίτευση θα ζητήσει ενημέρωση για το τι ενδεχομένως έχει συμφωνηθεί. Είναι ενδεικτικό πως συνεργάτες του κ. Ερντογάν αναρωτιούνται το τελευταίο διάστημα πόσο θα «τραυματισθεί πολιτικά ο κ. Παπανδρέου στις περιφερειακές εκλογές λόγω της αντίδρασης στο Μνημόνιο», κατά πόσον «ο κ. Σαμαράς θα είναι εξ ορισμού αρνητικός σε οποιαδήποτε λύση», αλλά και ποια «θα είναι η στάση των μέσων ενημέρωσης».
«Εμπλούτισε τη φιλία»
Είναι σαφές ότι ανάμεσα στους δύο ηγέτες αναπτύσσεται προσωπική χημεία. Οι κ. Παπανδρέου και Ερντογάν είχαν δείπνο την Πέμπτη το βράδυ, για το οποίο ο Τούρκος πρωθυπουργός δήλωσε ότι «εμπλούτισε τη φιλία μας», και διμερή συνάντηση την Παρασκευή το μεσημέρι, όπου επιβεβαιώθηκε ότι με πολιτική απόφαση των δύο πρωθυπουργών οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν εισέλθει σε πορεία εξομάλυνσης. Την εξέλιξη ενθαρρύνουν επίσης οι ΗΠΑ, ενώ και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, κ. Ρασμούσεν, κατά τις πρόσφατες επισκέψεις του στην Αγκυρα και την Αθήνα, παρότρυνε τους δύο ηγέτες να προχωρήσουν σε ομαλοποίηση των σχέσεων, καθώς η Συμμαχία επιθυμεί την αποκατάσταση της αποτελεσματικής λειτουργίας της νοτιοανατολικής της πτέρυγας. Τα ζητήματα του Αιγαίου θα συζητήσει και ο αν. υπουργός Αμυνας, Πάνος Μπεγλίτης, σε συνάντηση που θα έχει με τον Αμερικανό υφ. Αμυνας, Αλεξάντερ Βέρσμπαου, στις 4 Νοεμβρίου στην Ουάσιγκτον, ενώ ετοιμάζεται και επίσκεψη του Ευάγγελου Βενιζέλου στην αμερικανική πρωτεύουσα.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_100045_24/10/2010_419965
