Σήμερα η πείνα απειλεί περισσότερο από 800 εκατομμύρια ανθρώπων στον πλανήτη και ο υποσιτισμός, η διατροφική ανασφάλεια, οι άθλιες συνθήκες υγιεινής και ο περιορισμός της βιοποικιλότητας είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των υπό ανάπτυξη χωρών. Αντίθετα, στις ανεπτυγμένες χώρες το πρόβλημα της παχυσαρκίας απειλεί την υγεία εκατομμυρίων πολιτών. Η εντατικοποίηση του πρωτογενούς τομέα της παραγωγής γεωργικών προϊόντων ζωικής και φυτικής προέλευσης, η ραγδαία ανάπτυξη τεχνολογιών μεταποίησης και συντήρησης τροφίμων και η υπερκατανάλωση «βιομηχανοποιημένων τροφίμων», δημιούργησαν καινούργια πρότυπα διατροφής και διαφοροποίησαν σημαντικά τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων.
Ο υποσιτισμός δεν είναι απλώς το αποτέλεσμα έλλειψης τροφής. Είναι μια παθολογία που προκαλείται κυρίως από την έλλειψη βασικών θρεπτικών ουσιών. Ειδικά στην περίπτωση των παιδιών, η σωστή ανάπτυξή τους προϋποθέτει την ύπαρξη 40 τουλάχιστον διαφορετικών θρεπτικών συστατικών στη διατροφή, η έλλειψη των οποίων έχει επιπτώσεις στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και στην ικανότητα να καταπολεμούν τις ασθένειες. Σε τέτοιες περιπτώσεις, παρατηρείται καθυστέρηση στην ανάπτυξη του παιδιού, ενώ κάποιες κοινές μολυσματικές ασθένειες, όπως η πνευμονία, γίνονται εύκολα θανάσιμες. Όσα παιδιά επιβιώσουν τελικά, θα έχουν καθυστερημένη ανάπτυξη, θα είναι πιο ευάλωτα στις χρόνιες ασθένειες και θα έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής.
Κατά την Greenpeace, τα στοιχεία για την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής είναι τα εξής:
2 δισ. άνθρωποι υποφέρουν από χρόνια έλλειψη θρεπτικών ουσιών.
40 εκ. άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από πείνα, ενώ καθημερινά παράγονται 356 κιλά δημητριακών ανά άτομο.
Μεταξύ 1967- 1997, η παγκόσμια παραγωγή δημητριακών αυξήθηκε κατά 84% και ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξήθηκε κατά 67%, εξασφαλίζοντας ένα καθεστώς επισιτιστικής ανασφάλειας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Για κάθε δολάριο που ξοδεύει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την καταπολέμηση του υποσιτισμού στον κόσμο, η βιομηχανία τροφίμων ξοδεύει 500 δολάρια για την προώθηση των επεξεργασμένων τροφίμων.
Στον αντίποδα, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αυτή τη στιγμή πάνω από 1 δις άνθρωποι παγκοσμίως είναι παχύσαρκοι.
Μέχρι το 2020, η παχυσαρκία και οι επιπλοκές που δημιουργεί (καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτης και ορισμένοι τύποι καρκίνου) θα ευθύνονται για το 72% των θανάτων παγκοσμίως. Το 1998, το αντίστοιχό ποσοστό ήταν της τάξεως του 60%.
Από το 1979 μέχρι τα μέσα 1990, η ετήσια κατανάλωση κρέατος στο νότιο ημισφαίριο αυξήθηκε κατά 70 εκ. τόνους, σε αντίθεση με μια αύξηση 26 εκ. τόνων που σημειώθηκε στο βόρειο ημισφαίριο.
Οι Η.Π.Α., η Κίνα, η Ε.Ε και η Βραζιλία αποτελούν το 33% του παγκόσμιου πληθυσμού, το οποίο καταναλώνει το 60% της παγκόσμιας παραγωγής μοσχαριού, περισσότερο από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής πουλερικών και περισσότερο από το 80% της παραγωγής χοιρινού.
Στις Η.Π.Α. περισσότερο από το 40% των παραγόμενων τροφίμων πετιέται στα σκουπίδια, με κόστος πάνω από 100 δισ. δολάρια για την αμερικάνική κοινωνία. Υπολογίσθηκε ότι το 14% των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια ενός νοικοκυριού βρίσκεται πακεταρισμένο και δεν έχει λήξει.
Αν κάθε αμερικάνος μειώσει την κατανάλωση κρέατος κατά 5%, αν δηλαδή τρώει ένα πιάτο λιγότερο την εβδομάδα, τότε θα παραχθεί ποσότητα δημητριακών ικανή να θρέψει 25 εκατομμύρια ανθρώπους.
Αν οι 670 εκ. τόνοι από την παγκόσμια παραγωγή δημητριακών που προορίζεται για ζωοτροφές μειώνονταν κατά 10%, η περίσσεια δημητριακών θα έφτανε για να τραφούν 225 εκατομμύρια ανθρώπους.
Τα προϊόντα αδυνατίσματος αντιπροσωπεύουν σήμερα στην Ευρώπη μια αγορά 100 δις. δολαρίων, ποσό που ισοδυναμεί με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν του Μαρόκου.
Η παγκόσμια κατανάλωση κρέατος καταστρέφει δάση σε ραγδαίο ρυθμό. Στην κεντρική Αμερική, τα τελευταία 40 χρόνια, το 40% των τροπικών δασών έχει καταστραφεί ή καεί για να μετατραπεί σε βοσκοτόπια βοοειδών.
10.000 διαφορετικά είδη έχουν χρησιμοποιηθεί από ανθρώπους για την παραγωγή τροφής εδώ και 10.000 χρόνια. Σήμερα, μόνο 150 είδη τρέφουν την ανθρωπότητα και μόνο 12 είδη παρέχουν το 80% της θερμιδικής αξίας - το σιτάρι, το ρύζι, το καλαμπόκι και η πατάτα καλύπτουν το 60%.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Επισιτισμού, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) και το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα ανακοίνωσαν ότι πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι -περίπου 100 εκατομμύρια άνθρωποι περισσότεροι σε σχέση με το 2008- επλήγησαν από υποσιτισμό το 2009. Η οικονομική κρίση δεν έχει πλήξει μόνο τα εργοστάσια και τα καταστήματα, αλλά και τις σοδειές, όπου περίπου το 70% των υποσιτιζόμενων ανθρώπων ζουν και εργάζονται. Η αύξηση στον αριθμό των υποσιτισμένων οφείλεται επίσης στις υψηλές τιμές των τροφίμων -κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες-, στα χαμηλότερα εισοδήματα και στις χαμένες θέσεις εργασίας.
Βάσια Μανίκα,
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
http://www.nutrimed.gr/
