Ο Χάρης Σ. Πάτσης, γεννήθηκε στο Δήμο Θεσπρωτικού Πρεβέζης, σπούδασε στην Φιλοσοφική Σχολή - Έδρα Παιδαγωγικής ενώ στη διάρκεια των πανεπιστημιακών σπουδών του παρακολούθησε παράλληλα μαθήματα, στην Πάντειο και στη Γαλλική Ακαδημία. Χρημάτισε Αριστίνδην Εκπαιδευτικός Σύμβουλος στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και Διευθύνων Σύμβουλος του «Γενικού Συμβουλίου Βιβλιοθηκών Ελλάδος», ενώ τιμήθηκε με το Α' Χρυσό Μετάλλιο Παιδείας, για τη συνεισφορά του στην άνοδο του πνευματικού επιπέδου του ελληνικού λαού. Οι εκδοτικές δραστηριότητες του ξεκίνησαν το 1945, με την ίδρυση του ομώνυμου εκδοτικού οργανισμού, ο οποίος εξέδωσε μεταξύ άλλων εκπαιδευτικών έργων και την 24τομη «Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια», την οποία αργότερα επέκτεινε σε 36τομη.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ – ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ
Ο παιδαγωγός, συγγραφέας, εκδότης Χάρης Σ. Πάτσης γεννήθηκε
στις
πνευματικό, λογοτεχνικό και εκδοτικό κόσμο της σύγχρονης
Ελλάδας. Κατάγεται από το Δήμο Θεσπρωτικού Πρέβεζας (Λάκκας
Σουλίου, Ηπείρου). Το
Ιωαννίνων. Το
πανεπιστημιακή μετεκπαίδευση (Φιλοσοφική Σχολή - έδρα
Παιδαγωγικής) και το
το διάστημα των πανεπιστημιακών σπουδών του εγγράφηκε,
παράλληλα και παρακολούθησε μαθήματα στην Πάντειο και στη
Γαλλική Ακαδημία. Ταυτόχρονα δημοσιογραφούσε από τις στήλες
του ημερήσιου και περιοδικού Tύπου και έδινε διαλέξεις στα
διάφορα μορφωτικά ιδρύματα της πατρίδας μας με θέματα κυρίως
παιδαγωγικά, ιστορικά, λογοτεχνικά, κοινωνικά. Η δραστηριότητά
του στα κατοπινά χρόνια και ως σήμερα μπορεί να συνοψισθεί στα
εξής:
Το
30 Ιουνίου 1913. Είναι μια κορυφαία μορφή ανάμεσα στον1933 αποφοίτησε από το Διδασκαλείο1939 αρίστευσε στις εισαγωγικές εξετάσεις για την1946 πήρε το δίπλωμά του με άριστα. Κατά1945 ιδρύει τον ομώνυμο εκδοτικό οργανισμό και μέχρι το
1956
παιδαγωγική επιθεώρηση «Νέο Σχολείο - Νέα Παιδαγωγική», τα
περιοδικά «Παράδεισος του Παιδιού», «Ελεύθερα αναγνώσματα», τις
πασίγνωστες «Πατριδογνωσίες» του και την 28τομη
«Εγκυκλοπαίδεια των Νέων» (Μ.Ε.Ν.), την πρώτη ελληνική
εγκυκλοπαίδεια, που συντάχθηκε εξ ολοκλήρου στη Δημοτική
γλώσσα. Τον ίδιο καιρό συγγράφει, ολοκληρώνει και εκδίδει
ολόκληρη σειρά σχολικών βιβλίων (αριθ. 48 τίτλους), τα οποία
εγκρίνονται από το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο, και για πολλά χρόνια
γαλούχησαν την ελληνική νεότητα.
Κατά τα επόμενα χρόνια
άνοδος του Χάρη Πάτση σε όλους τους τομείς της πνευματικής και
εκδοτικής δραστηριότητας. Περιοδεύει σ’ ολόκληρη την Ελλάδα και
δίνει διαλέξεις σε παιδαγωγικά συνέδρια, σε μορφωτικούς
συλλόγους και σε εκπολιτιστικά σωματεία.
συγγράφει, εκδίδει και κυκλοφορεί τη μηνιαία φιλοσοφική και1956-1959, συνεχίζεται η αλματώδης
1960-1962.
αποκτά έτσι για πρώτη φορά η Νεοελληνική γλώσσα το λεξικό της.
Μέχρι τότε υπήρχε η «Γραμματική» του Μανώλη Τριανταφυλλίδη
και η «Νεοελληνική Σύνταξη» (Συντακτικό) του Αχιλ. Τζάρτζανου. Ο
Χάρης Πάτσης με το «Λεξικό της Δημοτικής» συμπλήρωσε το κενό
Εκδίδει το περίφημο «Λεξικό της Δημοτικής» και
1
και πρόσφερε το κλειδί που έλειπε, για την ορθή χρήση της
Νεοελληνικής γλώσσας. Το λεξικό αυτό βοήθησε να κυκλοφορήσουν
στη συνέχεια και τα επίτομα λεξικά της Αρχαίας και της
Καθαρεύουσας, με την ερμηνεία των λημμάτων τους στη Δημοτική.
Τα τρία αυτά λεξικά ενσωματώθηκαν, κατά τα επόμενα χρόνια, στη
σειρά «Δέκα επίτομα Λεξικά (γλωσσικά, επιστημονικά,
τεχνολογικά)».
1963-1964.
διδακτήριο και το δωρίζει στη γενέτειρά του Θεσπρωτικό Πρέβεζας.
Στα εγκαίνια που έγιναν (8-11-1964) κατά την παράδοση και
έναρξη της λειτουργίας του Σχολικού Διδακτηρίου Θεσπρωτικού
(Δωρεά Χάρη Πάτση), ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου με
ολόκληρο το Υπουργικό Συμβούλιο παρέλαβε το Διδακτήριο υπό την
ιδιότητα του Υπουργού Παιδείας και απένειμε δημόσια στον Χάρη
Πάτση το για πρώτη φορά στα χρονικά της ελληνικής παιδείας
καθιερωθέν «Α΄ Χρυσούν Μετάλλιον Παιδείας». Τον ίδιο μήνα ο
τότε υφυπουργός Παιδείας Λουκής Ακρίτας διορίζει τον Χάρη Πάτση
ως αριστίνδην Εκπαιδευτικό Σύμβουλο στο υπό ίδρυση Παιδαγωγικό
Ινστιτούτο και Διευθύνοντα Σύμβουλο του «Γενικού Συμβουλίου
Βιβλιοθηκών Ελλάδος».
1965.
σειρά «Μαθαίνω Ξένες Γλώσσες» (4 Μέθοδοι ανά δύο Λεξικά
Αυτοδιδασκαλίας Ξένων Γλωσσών: Αγγλικής, Γαλλικής, Γερμανικής,
Ιταλικής). Για πρώτη φορά η Νεοελληνική γλώσσα παίρνει τη θέση
της στη διδασκαλία των ξένων γλωσσών και διώχνει τα «ία» και τα
«ωά», την «υλακή» και τον «ήλο», δίνοντας τη ζωντάνια της
(ζουμπούλια, αβγά, γάβγισμα, καρφί) και ανοίγοντας έτσι το δρόμο
στην ελληνική νεότητα να προχωρήσει στις σπουδές της και να
κατακτήσει άνετα και με παιδαγωγικό τρόπο όλες τις βασικές και
απαραίτητες ξένες γλώσσες.
1966-1971.
ζωής του» –όπως το αποκαλεί– τη «Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια»,
σε 24 μεγάλους και ογκώδεις τόμους με 22.000 δίστηλες σελίδες.
Από τον ίδιο χρόνο αρχίζει η πιο δραστήρια περίοδος της ζωής
του Χάρη Πάτση. Εκδίδει, επιμελείται, εποπτεύει και κυκλοφορεί:
εγκυκλοπαίδειες κάθε λογής, λεξικά, ιστορικά, γεωγραφικά,
λογοτεχνικά έργα, όπως είναι η «Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της
Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» (12 τόμοι), η «Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια
της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας» (12 τόμοι), τα «Άπαντα Θρησκειών»
Ο Χάρης Πάτσης κυκλοφορεί το μεγάλο «έργο τηςΕκδίδει τα «Λεξικά Ξένων Γλωσσών» (8 τόμοι) και τηΧτίζει με δικές του δαπάνες καλλιμάρμαρο σχολικό
2
(12 τόμοι), η σειρά «Βιβλιοθήκη της Σύγχρονης Γυναίκας» (18 τόμοι)
και η περίφημη έκδοση «Αθήνα - Ελλάδα - Κόσμος» («Ιστορία -
Πολιτισμός», 5 τόμοι, «Γεωγραφία - Τουρισμός», 5 τόμοι και
«Πατριδογνωσία» 10 τόμοι).
Ταυτόχρονα σε όλη αυτή την περίοδο, οργανώνει Κινητές
Εκθέσεις σε κατάλληλα διασκευασμένα πούλμαν (τα οποία
περιοδεύουν σε όλες τις επαρχίες και επισκέπτονται και τα πιο
απόμακρα χωριά) συμμετέχει στις πανελλήνιες εκθέσεις
Θεσσαλονίκης, Ζαππείου κλπ. και στο τέλος αντιπροσωπεύει την
Ελλάδα στις μεγάλες διεθνείς εκθέσεις βιβλίου: Λονδίνου,
Βρυξελλών, Φραγκφούρτης, Σικάγου, κλπ.
1972-1976.
και εκδοτική δραστηριότητα του Χάρη Πάτση. Στο χρονικό αυτό
διάστημα παρουσιάζει τις νέες εκδοτικές δημιουργίες του «Άπαντα
Νεοελλήνων Κλασικών» (24 τόμοι), τα «Αριστουργήματα της
Παγκόσμιας Παιδικής Βιβλιοθήκης» (100 τόμοι), τα «Άπαντα
Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων» με δόκιμες μεταφράσεις στη
ζωντανή δημοτική (έχουν κυκλοφορήσει ως σήμερα 106 τόμοι με
τελικό προϋπολογισμό 150 τόμους).
Στο τέλος του 1976 ο Χάρης Πάτσης, με την ευκαιρία της νέας
εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, χάρισε στη σπουδάζουσα νεότητα
δύο καινούργια βοηθήματα: α) τη δεκαεξάτομη έγχρωμη
«Παγκόσμια Σχολική Εγκυκλοπαίδεια» (Junior’s) και β) την
τριαντάτομη τριμερή σειρά «Πως θα πετύχετε στις σπουδές σε όλες
τις σχολικές βαθμίδες» (Γυμνάσιο - Λύκειο - Α.Ε.Ι.).
1978-1984.
του δραστηριότητα. Επεκτείνει την 24τομη Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια
(Ν.Ε.Ε.Π.) σε 36τομη (ΝΕΜΕΠ), ένα έργο ασύγκριτο και
ανεπανάληπτο, που καλύπτει ολόκληρο τον πνευματικό χώρο του
πανανθρώπινου επιστητού.
1985-1993.
«Ελλάδα - Κόσμος 2000» (20 τόμοι), «Παγκόσμιοι Τουριστικοί
Οδηγοί» (25 τόμοι) και «Μεγάλη Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια 21ος
αιώνας) σε 30 τόμους.
2005.
Ο Χάρης Πάτσης συμπληρώνοντας 70 χρόνων πνευματικήςΕπιμελείται και κυκλοφορεί τις νεώτερες εκδόσειςΟ Χάρης Πάτσης συνεχίζει ακούραστα την εκδοτικήΣυνεχίζεται με τον ίδιο ανοδικό ρυθμό η συγγραφική
3
προσφοράς ολοκληρώνει το δεκάτομο «Μεγάλο Πανλεξικό της
Ενιαίας Γλώσσας» (Αρχαία, Αλεξανδρινής, Βυζαντινής, Μεσαιωνικής,
Καθαρεύουσας και Νεοελληνικής Δημοτικής), ανανεώνει, επεκτείνει
και κυκλοφορεί σε Β΄ έκδοση και σε 24 τόμους τη «Μεγάλη
Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» (Μ.Ε.Ν.Λ.), στους
τόμους της οποίας περιλαμβάνονται, εκτός από τις βιογραφίες και
πλούσια αντιπροσωπευτική ανθολόγηση όλων των νεοελλήνων
λογοτεχνών, από το Βυζάντιο μέχρι σήμερα. Η Μ.Ε.Ν.Λ. είναι ένα
μνημειώδες έργο, το οποίο στολίζει τις βιβλιοθήκες των Ακαδημιών
και των διαφόρων πνευματικών ιδρυμάτων, σε όλες τις χώρες της
γης.
Εκτός από τα παραπάνω, ο Χάρης Πάτσης έγραψε και πολλά
παιδαγωγικά συγγράμματα και μερικά λογοτεχνήματα. Από τα
παιδαγωγικά και διδακτικά του έργα σημειώνουμε τα: «Τα Κέντρα
ενδιαφέροντος και η Συγκεντρωτική διδασκαλία στη θεωρία και την
πράξη», «Η πρώτη ανάγνωση και γραφή με την ιδεοπτική μέθοδο»,
«Τα πρότυπα Σχολεία και τα Νέα Προγράμματα», «Η Διδακτική του
Σχολείου Εργασίας σε όλες τις σχολικές βαθμίδες», «Το σημερινό
Σχολείο και το Σχολείο του μέλλοντος» και πολλά άλλα παιδαγωγικά
συγγράμματα. Μετέφρασε δε από τα Γαλλικά τα έργα του διάσημου
ψυχολόγου της Γενεύης Εδουάρδου Κλαπαρέντ: «Ψυχολογία του
παιδιού και Πειραματική Παιδαγωγική» (6 τόμοι) και «Λειτουργική
Παιδαγωγική» (2 τόμοι). Εξάλλου, η αρθρογραφία του στο
παιδαγωγικό περιοδικό «Νέο Σχολείο», που επί ολόκληρη εικοσαετία
εξέδιδε και κυκλοφορούσε, μπορεί να συνοψιστεί σε πολλούς
τόμους.
Επίσης, ο Χάρης Πάτσης μετέφρασε στη Δημοτική και
κυκλοφόρησε σε 8 τόμους την περίφημη «Ιστορία του Ελληνικού
Έθνους», του Κ. Παπαρρηγόπουλου, του ιδίου την «Παγκόσμια
Ιστορία» (5 τόμοι) και την «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως»
του Σπυρ. Τρικούπη (4 τόμοι).
Στον φιλοσοφικο-κοινωνιολογικό τομέα, ο Χάρης Πάτσης έγραψε
και κυκλοφόρησε τα βιβλία του:
1) «Σωκράτης, ο κολοσσός της παγκόσμιας φιλοσοφίας», 2)
«Πλάτωνας, ο μεγάλος φιλόσοφος και κοινωνικός οραματιστής», 3)
«Αριστοτέλης, ο θεμελιωτής των Θετικών Επιστημών», 4) «Κ.
Παλαμάς ο στυλοβάτης του Δημοτικισμού και κοινωνικός
αναμορφωτής», 5) «Κοινωνιολογία και Κοινωνικά Συστήματα», (έχει
εισαχθεί ως διδασκόμενο μάθημα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών), 6) «Το
4
Μέλλον του Σοσιαλισμού», 7) «Παγκοσμιοποίηση, το Κύκνειο Άσμα
του Καπιταλισμού», 8) Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία – Προσωκρατική
Φιλοσοφία, και 9) ετοιμάζει προς έκδοση το βιβλίο του «Παγκόσμια
Αμφικτυονία, έτος 2205» μια προφητική κοινωνιολογική
μυθιστορηματική σύλληψη που, με έδρα την Ελλάδα και τους
Δελφούς, δίνει οριστική λύση, στο μεγάλο και άλυτο ως σήμερα
κοινωνικό πρόβλημα που βασανίζει την ανθρωπότητα.
Σε ό,τι αφορά στον καθαρά λογοτεχνικό τομέα ο Χάρης Πάτσης
κυκλοφόρησε τα εξής βιβλία του:
1) «Πατριδογνωστικοί Αντίλαλοι» (ποίηση), 2) «Κυνηγώντας το
Όνειρο» (αυτοβιογραφικό αφήγημα), 3) «Το Παράθυρο του
Ονείρου» (παιδικά διηγήματα), 4) «Αγώνες και Αγωνίες - Για το Λαό
και την Πατρίδα» (τ. Α΄), 5) «Αγώνες και Αγωνίες - Για το Παιδί και
την Παιδεία» (τ. Β΄), 6) «Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα»
(πατριδογνωστικά κείμενα), 7) «Ταξιδεύοντας στον Κόσμο»
(ταξιδιωτικά κείμενα), 8) «Η Γοργόνα της Ζερόπολης» (και άλλα
διηγήματα), 9) «Μαργιαλένα Κογεβίνα» (και άλλα διηγήματα).
Και στον τομέα της Σχολικής Παιδικής Βοηθηματογραφίας, ο
Χάρης Πάτσης, μόλις πρόσφατα, έγραψε και κυκλοφόρησε τη σειρά:
«Μαθαίνω τη Γλώσσα μου» (7 βιβλία για τους μαθητές του
Δημοτικού), που περιλαμβάνουν και το περίφημο «Ιδεοοπτικό
Αλφαβητάριο», του Χάρη Πάτση, το οποίο εκδίδεται για πρώτη φορά
στην Ελλάδα.
Το 2008, ο Χάρης Σ. Πάτσης, προγραμμάτισε την ίδρυση της
«Ακαδημίας Ελλήνων Συγγραφέων - Λογοτεχνών» της οποίας οι
σκοποί αναγράφονται λεπτομερώς στον 15ο τόμο της Μ.Ε.Ν.Λ. (σελ.
279).
(Για όσους επιθυμούν να αντλήσουν περαιτέρω στοιχεία για τη ζωή και το έργο
του εκλιπόντος, αυτά διατίθενται σε ψηφιακή μορφή κατόπιν επικοινωνίας με το
Τμήμα Ιστορικού Αρχείου του Κέντρου Ευρωπαϊκών Εκδόσεων Χάρη Τζο Πάτση –
τηλ: 210/38 41 040 & 210/38 41 050 και http :// www . patsis . net )
