δημοσιογράφους, εξήγησε ότι το Ταμείο είναι έτοιμο να προτείνει ένα νέο δάνειο ύψους 50 δισ. ευρώ, καθώς, κατά τη γνώμη του, δύσκολα θα υπάρξει ομοφωνία στους κόλπους της ευρωζώνης για επιμήκυνση του υπάρχοντος. Επισήμως οι εκπρόσωποι της Κομισιόν και της ΕΚΤ δεσμεύθηκαν ότι θα καταρτίσουν πρόταση με την οποία θα προτείνουν την επιμήκυνση στους αρχηγούς κρατών της ευρωζώνης, όμως, πέρα απ’ αυτό, δεν μπορούν να κάνουν τίποτε άλλο. Έτσι πρέπει να πειστούν χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία, ώστε να υπάρξει συμφωνία.
Οι αλλαγές φέρνουν εκλογές;
Μπροστά σε όλα αυτά, το ΔΝΤ εμφανίζεται πανέτοιμο. Για τις εναλλακτικές λύσεις έχει ενημερωθεί και ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Χρονικά η ανακοίνωση για ένα νέο δάνειο ή την όποια επιμήκυνση ορίζεται στο δεύτερο τρίμηνο του 2011. Οι εξελίξεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό όμως μπορούν να την επισπεύσουν.
Οι αλλαγές φέρνουν εκλογές;
Αυτό που απέφυγε να μας πει ο Γ. Παπακωνσταντίνου, το οποίο ανέφερε μόνο πλαγίως η τρόικα στο ανακοινωθέν που εξέδωσε, είναι τα μέτρα «που αναμένεται να αποσαφηνιστούν», τα οποία θα είναι ύψους 14 δισ. ευρώ και θα αφορούν την επόμενη τριετία. Σύμφωνα με το επίσημο χρονοδιάγραμμα, η ανακοίνωσή τους πρέπει να γίνει τον Φεβρουάριο του 2011.
Τόσο η τρόικα όσο και η κυβέρνηση φοβούνται ότι θα δημιουργήσουν μεγάλη κοινωνική αναταραχή, καθώς θα διαφανεί πλέον ξεκάθαρα ότι τα «δύσκολα δεν είναι πίσω μας», όπως ισχυρίζεται ο πρωθυπουργός. Επίσης τα εν λόγω μέτρα πρέπει να περάσουν από τη Βουλή και να γίνουν νόμος τον Μάρτιο. Το Μαξίμου φοβάται έντονες αντιδράσεις από τα στελέχη του, κάτι που ενδέχεται να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές.
Χρονικά η ανακοίνωση του τριετούς πακέτου λιτότητας (το οποίο αναγράφεται στο αρχικό μνημόνιο) μπορεί να συμπέσει και με το επιπλέον πακέτο μέτρων που ενδέχεται να λάβει η κυβέρνηση, εάν τα τελικά νούμερα του 2010 είναι εκτός στόχων, κάνοντας το πολιτικοκοινωνικό μίγμα ακόμα πιο εκρηκτικό.
Ο ρόλος Παπαδήμου
Οι πιθανότητες αυτές έχουν προβληματίσει έντονα τον πρωθυπουργό, που φαίνεται πως αναζητά τρόπο να ενισχύσει το οικονομικό επιτελείο. Πλέον έχει αντιληφθεί και ο ίδιος ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος και υπήρξε αστοχία στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής, αλλά και απειρία ως προς τις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ. Γι’ αυτό ζήτησε από τον Λουκά Παπαδήμο, εν μέσω γεύματος στο Καστρί, να αναλάβει επιτελικό ρόλο συντονισμού και επίβλεψης όλων των οικονομικών υπουργείων.
Ο πρώην αντιπρόεδρος της ΕΚΤ εξακολουθεί να αρνείται να αναλάβει επίσημη θέση και επανέλαβε πως θα κάνει ό,τι μπορεί από το παρασκήνιο. Έτσι ανέλαβε να διαχειριστεί την εκπροσώπηση της χώρας μας στο εξωτερικό αλλά και τις διαπραγματεύσεις για το νέο Μνημόνιο. Η αδυναμία εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους μετά το 2013 είναι πλέον γεγονός για τους κυβερνώντες, που προσπαθούν τώρα να αποφύγουν τις πιέσεις για ελεγχόμενη πτώχευση.
Πάντως να σας πούμε ότι ο Λ. Παπαδήμος, που ήταν εξ αρχής πανταχού παρών σε όλες τις συναντήσεις εντός και εκτός (άσχετα εάν το πήραν τώρα είδηση τα ΜΜΕ), επιμένει να ακούει και να μην μιλάει. Αφήνει τον Παπακωνσταντίνου να κάνει παιχνίδι, αλλά και να χρεωθεί τις όποιες αποτυχίες...
Χάος...
Έντονο παρασκήνιο εκτυλίχθηκε την τελευταία εβδομάδα με πρωταγωνιστές τους αξιωματούχους της τρόικας και σχεδόν όλους τους υπουργούς της κυβέρνησης που βρίσκονταν υπό... εξέταση. Οι πληροφορίες μας λένε ότι οι ελεγκτές από την πρώτη μέρα συνάντησαν μια σχεδόν χαοτική κατάσταση, ιδιαίτερα στη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, στη συλλογή στοιχείων από τους δημόσιους οργανισμούς, στην καταγραφή των δαπανών στον τομέα της υγείας και στην κατάρτιση των νομοσχεδίων για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Η ενόχλησή τους ήταν έντονη από την πρώτη στιγμή και προετοιμάζονταν να ανακοινώσουν ένα σκληρό πόρισμα που θα κατακεραύνωνε την κωλυσιεργία της κυβέρνησης. Με την παρέμβαση κυρίως του Λουκά Παπαδήμου αλλά και λόγω της τεταμένης κατάστασης στην Ιρλανδία το ανακοινωθέν ήταν ήπιο, αλλά τα μηνύματα πέρασαν έστω και εμμέσως.
Τα σημεία τριβής
Το «Π» πληροφορήθηκε ότι τα σημεία τριβής μεταξύ τρόικας και κυβέρνησης ήταν τα εξής:
1. Ο προϋπολογισμός είναι εξαιρετικά φιλόδοξος. Η επιτυχία του βασίζεται σε μια σειρά διαρθρωτικές αλλαγές, όπως νέο φορολογικό σύστημα, νέο μισθολόγιο, νέα καταγραφή δαπανών στην υγεία, που είναι αμφίβολο εάν θα εφαρμοστούν σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα. Γι’ αυτά η τρόικα δεν έλαβε κανένα συγκεκριμένο και λεπτομερές πλάνο, παρά τις επίμονες πιέσεις της.
2. Ο στόχος τον εσόδων παραμένει υψηλός. Η τρόικα, τρίτη φορά, ανέφερε στο οικονομικό επιτελείο ότι δεν συμφωνεί με τον στόχο, όπως και με την πρόβλεψη της ύφεσης, την οποία θεωρεί αισιόδοξη για του χρόνου. Θεωρούν δηλαδή ότι η ιδιωτική κατανάλωση των νοικοκυριών είναι ανύπαρκτη πλέον λόγω των φόρων και της δραστικής μείωσης του εισοδήματός τους. Θεωρούν επίσης ότι η ανάπτυξη θα έρθει μόνο μέσω ξένων επενδύσεων, οι οποίες βεβαίως δεν έρχονται.
3. Δεν υπάρχουν μέτρα για την αντιμετώπιση του δημοσίου χρέους και καθυστερούν οι ιδιωτικοποιήσεις και η εκμετάλλευση (διάβαζε... ξεπούλημα) της δημόσιας περιουσίας, κάτι που η τρόικα θέλει να γίνει αμέσως.
4. Ακόμα δεν ανακοινώθηκε ο αναπτυξιακός νόμος, που σε συνδυασμό με τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και τα αργά ανακλαστικά του κρατικού μηχανισμού αποτρέπουν την είσοδο ξένων επενδυτών στη χώρα. Όλα αυτά δημιουργούν προβλήματα στην ανάκαμψη της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας, που η τρόικα θεωρεί κλειδί για έξοδο από την ύφεση.
5. Η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά καθιστά αμφίβολη την είσπραξη μιας σειράς φόρων.
6. Δεν απορροφώνται τα κοινοτικά κονδύλια, τα οποία λιμνάζουν στα κρατικά ταμεία και στο τέλος του έτους θα λήξουν, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε. Παρά τα σήματα SOS που εκπέμπουν οι μικρομεσαίοι και οι έμποροι, οι οποίοι δικαιούνται τα περισσότερα κονδύλια από το ΕΣΠΑ, η κυβέρνηση δεν ασχολείται.
7. Δεν υπάρχει αποτελεσματικός έλεγχος στην αγορά από το υπουργείο Ανάπτυξης, παρά τις δεσμεύσεις. Η τρόικα εξέφρασε φόβους ότι οι νέες αυξήσεις του ΦΠΑ θα μετακυλιστούν εκ νέου στις τελικές τιμές, προκαλώντας ακόμα πιο υψηλό πληθωρισμό αλλά και βέβαια βαθύτερη κρίση, αφού τα είδη πρώτης ανάγκης θα θεωρούνται πλέον είδη πολυτελείας. Στο πλαίσιο αυτό είναι προφανές ότι απειλείται ακόμη και η ύπαρξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
8. Οι μετατάξεις των δημοσίων υπαλλήλων και δη στις ΔΕΚΟ δεν συνοδεύονται με τις απαραίτητες λεπτομέρειες για το πόσο θα είναι το μισθολογικό κόστος. Σε αυτό το σημείο μάλιστα οι αξιωματούχοι της τρόικας αναρωτήθηκαν μεγαλοφώνως πώς είναι δυνατόν η κυβέρνηση να διέρρεε ότι υπήρχε ξαφνική εμπλοκή στο θέμα. Όπως είπαν, ήταν ξεκάθαρο από το καλοκαίρι: οι μετατάξεις οι οποίες θα συνοδεύονται από την υπογραφή νέας εργασιακής σύμβασης, με άλλους όρους και μισθό, είναι φυσιολογικό να θεωρούνται νέες προσλήψεις!
Κόκκινες και κίτρινες κάρτες
Οι τροϊκανοί αναχώρησαν από τη χώρα μας για να συντάξουν τις εκθέσεις τους (άλλη το ΔΝΤ και άλλη η Κομισιόν και η ΕΚΤ), στις οποίες δεν θα είναι και τόσο αισιόδοξοι. Και αυτό διότι υπάρχει έντονη ανησυχία για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και την έλλειψη μακρόπνοου οικονομικού πλάνου. Πριν φύγουν όμως μοίρασαν κάρτες – πράσινες, κόκκινες και κίτρινες – στους αρμόδιους υπουργούς. Ένας μόνο πήρε πράσινη, ενώ ένας άλλος τη γλίτωσε φθηνά. Έχουμε και λέμε:
1. Γιώργος Παπακωνσταντίνου: Πήρε κόκκινη με το καλημέρα επειδή δεν παρέδωσε το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό σχέδιο (medium term budget plan) όπως ήταν υποχρεωμένος, με αποτέλεσμα η αξιολόγηση της οικονομίας να χαρακτηριστεί για άλλη μια φορά ελλιπής.
● Δεν παρέδωσε λεπτομερή στοιχεία για την πορεία των επιμέρους οικονομικών δεικτών ώστε να διαπιστωθεί το βάθος της ύφεσης.
● Χρεώθηκε την αποτυχία είσπραξης των απαιτούμενων εσόδων φέτος, με αποτέλεσμα να χρειαστεί να αυξηθούν περισσότερο οι φόροι για να καλυφθούν οι μαύρες τρύπες.
● Χρεώθηκε διγλωσσία, καθώς άλλα λέει στους Ευρωπαίους και άλλα στο εσωτερικό, ενώ αρνείται να συνεργαστεί με άλλους υπουργούς με αποτέλεσμα να υπάρχουν καθυστερήσεις.
Η Λούκα Κατσέλη τον «έδωσε» στους τροϊκανούς λέγοντας ότι δεν την ενημέρωσε για τις δεσμεύσεις του Σεπτεμβρίου για 30% μείωση του ευρύτερου δημόσιου τομέα μέχρι το 2013, που προνοεί κατάργηση 300.000 θέσεων εργασίας, συμβασιούχων και μη. Η υπουργός Εργασίας είπε επίσης ότι δεν την ενημέρωσε για την απόφαση οι μετατάξεις να θεωρούνται νέες προσλήψεις με αποτέλεσμα να γίνουν λάθος σχεδιασμοί. Η Κατσέλη το θεώρησε χτύπημα κάτω από τη μέση με στόχο την απομάκρυνσή της από την κυβέρνηση.
2. Ανδρέας Λοβέρδος: Πήρε κίτρινη κάρτα. Από τη μία παρατηρήθηκαν καθυστερήσεις στη μηχανογράφηση και την καταγραφή των δαπανών στην Υγεία, από την άλλη όμως ο υπουργός έδειξε μεγάλη όρεξη να συνεργαστεί πλήρως με τους τροϊκανούς. Οι ελεγκτές πέρασαν από κόσκινο όλα τα διαθέσιμα στοιχεία για τις δαπάνες και εξασφάλισαν τη δέσμευση του υπουργού ότι στην επόμενη επίσκεψη θα παρουσιάσει αναλυτικό πλάνο για περικοπές 1,4 δισ. ευρώ το 2011. Επίσης το επόμενο διάστημα πρέπει να ανακοινώσει το κλείσιμο εννέα νοσοκομείων.
3. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης: Πήρε κίτρινη κάρτα επειδή δεν κατάφερε μέχρι τώρα να έρθει σε συμφωνία με τους μεγαλοπαράγοντες της αγοράς για να συγκρατηθούν οι τιμές. Ο υπουργός Ανάπτυξης έδωσε τον λόγο του ότι μέχρι τις αρχές του χρόνου, όταν θα αυξηθεί ο ΦΠΑ στο 13% και το 23%, ο μηχανισμός θα δουλέψει πλήρως ώστε να αποφευχθεί η νέα αύξηση των τιμών σε προϊόντα και υπηρεσίες. Η τρόικα τηρεί στάση αναμονής.
4. Λούκα Κατσέλη: Παρά τα όσα διαδόθηκαν, η υπουργός δεν πήρε κόκκινη κάρτα, αλλά κίτρινη. Οι διαρροές περί έντονης δυσαρέσκειας των τροϊκανών προς το πρόσωπό της δεν ευσταθούν 100%. Σίγουρα οι συζητήσεις ήταν έντονες, όμως, όπως είπε χαρακτηριστικά ένας από τους ελεγκτές, υπήρξε πρώτη φορά ουσιαστική διαπραγμάτευση. Η τρόικα δέχθηκε την αιτιολογία ότι δεν είχε ενημερωθεί λεπτομερώς για τις δεσμεύσεις του Παπακωνσταντίνου. Οι επιχειρησιακές συμβάσεις θα υπερισχύουν των κλαδικών τελικά, «αφού η δέσμευση ήδη υπεγράφη», και έπεται νέος κύκλος διαπραγματεύσεων μέσω... e-mail!
5. Δημήτρης Ρέππας: Ο μόνος που πήρε πράσινη κάρτα. Ο υπουργός παρουσίασε ένα πλήρες σχέδιο για τις ΔΕΚΟ και γενικώς θεωρείται από την τρόικα ως ο πιο «διαβασμένος». Τσακώθηκε μαζί τους όταν του είπαν ότι έπρεπε να βάλει βαθύτερα το μαχαίρι στις μεταφορικές ΔΕΚΟ. Συμφώνησε όμως να εφαρμόσει παντού το μοντέλο ΟΣΕ, κρατώντας ωστόσο κάποιους «φιλολαϊκούς» άσους στο μανίκι του, που θα τους παρουσιάσει οσονούπω.
Έχει την πλήρη στήριξη του πρωθυπουργού, που λέγεται ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, διότι, όπως τον ενημέρωσαν οι σύμβουλοί του, «αν περάσουν κοινωνικά οι αλλαγές στις ΔΕΚΟ, η κυβέρνηση τη γλίτωσε».
6. Τίνα Μπιρμπίλη: Άνευ κάρτας, καθώς η ακύρωση του ραντεβού με την τρόικα και η παράταση της συζήτησης με την Ε.Ε. όσον αφορά την απελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς στην Ελλάδα έως τον Ιανουάριο μπορεί να έδωσε ανάσα στην ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, ωστόσο τα τέσσερα μέτωπα της Τ. Μπιρμπίλη παραμένουν ανοιχτά: πρέπει να δοθούν λύσεις σε ό,τι αφορά τον λιγνίτη και τον διαχωρισμό των δικτύων (και στις δύο περιπτώσεις η Κομισιόν ζητά πώληση), καθώς και το τρίτο ενεργειακό πακέτο και τη χονδρεμπορία.
Στελέχη της αγοράς αναρωτιούνται πώς μπορούν να δοθούν πειστικές απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω χωρίς το ΥΠΕΚΑ να «σπάσει αβγά», να διαταράξει το κατεστημένο και να στενοχωρήσει πάρα πολλούς.
http://www.topontiki.gr/
