tromaktiko: Περί εκπαίδευσης και εκπαιδευτικών

Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2010

Περί εκπαίδευσης και εκπαιδευτικών



Πολλά γράφονται τον τελευταίο καιρό στο blog σχετικά με τους
μισθούς των εκπαιδευτικών, τον εργασιακό φόρτο των εκπαιδευτικών,
τη κατάρτισή τους, το αποτέλεσμα της δουλειά τους κλπ.....

Έχω τη αίσθηση ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι απόψεις
που εκφράζονται είναι τόσο μονοδιάστατες που πραγματικά χάνεται τόσο το δάσος όσο και το δέντρο.!!!!!
Ας εξετάσουμε αρχικά τα σχετικά με την αμοιβή των εκπαιδευτικών και πως αυτή σχετίζεται με τον φόρτο εργασίας.
Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η σχέση μεταξύ εργασίας και αμοιβής είναι αρκετά πιο πολύπλοκη
από μία απλή ισότητα του τύπου "περισσότερη κούραση = μεγαλύτερη αμοιβή".
Αυτό μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητό χρησιμοποιώντας ένα απλό αντιπαράδειγμα: Εάν υποθέσουμε ότιίσχυε το "περισσότερη κούραση = μεγαλύτερη αμοιβή" τότε θα πρέπει τα μισθολογικά ρετιρέ της κοινωνίας μας
να είναι όλοι όσοι ασχολούνται με τις βαριές χειρωνακτικές εργασίες π.χ ο οικοδόμος,
να έχει τουλάχιστον διπλάσιο μισθό από τον αρχιτέκτονα που σχεδίασε το σπίτι
και ο μάστορας του μηχανουργείου να αμείβεται καλύτερα από τον μηχανολόγο που σχεδίασε τα μηχανήματα τα οποία επισκευάζει.... κ.λ.π.
Θα μου πείτε και που είναι το κακό; γιατί να μην είναι έτσι τα πράγματα;
Γιατί εάν ήταν έτσι δεν θα υπήρχε πρόοδος.... εάν ο νοσηλευτής (λόγω περισσότερης κούρασης) πληρώνεται καλύτερα από τον γιατρό
τότε ένα από τα κίνητρα (όχι το αγαθότερο :) ) ώστε να κοπιάσει κάποιος να γίνει γιατρός παύει να υπάρχει..... Αργά ή γρήγορα η
παραγωγή γιατρών - ερευνητών-επιστημόνων της υγείας θα μειωνόταν. Παράλληλα θα μειωνόταν και ο ρυθμός παραγωγής νέας γνώσης.
Πέρα όλων αυτών στη ελεύθερη αγορά της προσφοράς και της ζήτησης που ζούμε, αργά η γρήγορα, η μειωμένη προσφορά νέας γνώσης
θα αύξανε την τιμή της, οπότε θα οδηγούσε και πάλι σε αύξηση των αμοιβών των γιατρών-επιστημόνων......
Τα απλουστευμένα (εως και αφελή) αυτά παραδείγματα έχουν μοναδικό σκοπό να δείξουν απλά ότι
η σχέση μεταξύ εργασίας και αμοιβής είναι αρκετά πιο πολύπλοκη από το "περισσότερη κούραση = μεγαλύτερη αμοιβή".

Ο τρόπος με τον οποίο αμείβεται ένας επαγγελματικός κλάδος καθορίζεται (πέρα από την κούραση της εργασίας) και
από το πόσο σημαντική θεωρείται η εργασία αυτή για το κοινωνικό σύνολο. Σε αυτή την αξιολόγηση υπάρχουν κάποια αντικειμενικά κριτήρια
πού προκύπτουν από την κοινή λογική (όταν αυτή υπάρχει) καθώς επίσης και κάποια κριτήρια που προκύπτουν από την απάντηση στο ερώτημα
"τι κοινωνία θέλουμε να φτιάξουμε και πως οραματιζόμαστε το μέλλον της κοινωνίας μας". Για παράδειγμα, εάν αποφασίσουμε ότι σαν κοινωνία
δεν μας ενδιαφέρει τίποτα άλλο εκτός από το χρήμα από τον τουρισμό, τότε είναι περιττά όλα αυτά τα έξοδα για τα πανεπιστήμια, την έρευνα...κλπ.
Όλη η γνώση που μας χρειάζεται, περιορίζεται στο σερβίρισμα και την εξυπηρέτηση τουριστών.

Εάν από την άλλη πλευρά μας ενδιαφέρει ως κοινωνία να πάμε μπροστά με όχημα την υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, πιστεύοντας ότι το μέλλον
μας μπορεί να γίνει καλύτερο εάν αποκτήσουμε καλύτερη παιδεία (δηλαδή νοοτροπία, γνώσεις, ικανότητα παραγωγική σκέψης.... κ.λ.π.) τότε ο
εκπαιδευτικός, δεν μπορεί παρά να είναι στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας. Εάν όντως αυτό επιλέξουμε, τότε θα πρέπει να καταλάβουμε ότι
η αμοιβή του εκπαιδευτικού δεν μπορεί να προκύπτει από μία απλή καταμέτρηση των εργατοωρών η της σωματικής του καταπόνησης. Η αμοιβή του
θα πρέπει αν προκύπτει από το γεγονός ότι αυτός αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Και μιας και μιλήσαμε για εκπαιδευτική διαδικασία, θα πρέπει να διευκρινιστούν ορισμένα για το τι σημαίνει εκπαίδευση
και το πως αυτή επιτυγχάνεται.

Θα πρέπει να κατανοήσουμε οτι η εκπαίδευση είναι μία δυναμική πολύπλοκη διαδικασία στην οποία εκτός από τον δάσκαλο,
παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο οι οι γονείς, η πολιτεία-κοινωνία και οι μαθητές. Επιπλέον θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι
η σωστή εκπαίδευση και παιδεία είναι μία βιωματική διαδικασία η οποία είναι καταστροφικό να υπεραπλουστεύεται και να
ανάγεται στο "καλός δάσκαλος- κακός δάσκαλος" ή "καλός βαθμός- κακός βαθμός".

Παρόλα αυτά, θα επιχειρήσω μία απλοποίηση. Έστω ότι οι διάφοροι παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και συνδιαμορφώνουν το αποτέλεσμα της εκπαιδευτικής διαδικασία είναι:
Α) Δάσκαλοι Β)γονείς Γ) πολιτεία Δ) κοινωνία

Ας μιλήσουμε λίγο για τους δύο πρώτους

Α) Δάσκαλοι. Θεωρώ δεδομένο ότι (ανεξαρτήτως γνώσεων) υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι έχουν το χάρισμα της διδασκαλίας ενώ κάποιοι άλλοι είτε το έχουν σε μειωμένο βαθμό είτε δεν το έχουν καθόλου. Όλοι μας έχουμε τις εμπειρίες από καλούς και κακούς δασκάλους και θεωρώ δεδομένο ότι σε οποιοδήποτε εκπαιδευτικό σύστημα θα υπάρχουν και οι δύο. Αυτό που έχει σημασία είναι να καταφέρουμε το ποσοστό των καλών δασκάλων να είναι σημαντικά μεγαλύτερο από το ποσοστό των κακών δασκάλων. Προσπαθώντας να αναλύσουμε το φαινόμενο των κακών δασκάλων, θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι όλοι οι δάσκαλοι πριν γίνουν δάσκαλοι ήταν παιδιά που διαπαιδαγωγήθηκαν από κάποιους γονείς, μαθητές που διδάχτηκαν από κάποιους άλλους δασκάλους και μεγάλωσαν σε μία κοινωνία με συγκεκριμένα πρότυπα και παραστάσεις. Με άλλα λόγια πέρα από τις αντικειμενικές ευθύνες του κάθε εκπαιδευτικού , θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και τις ευθύνες όλων μας. Ο κακός δάσκαλος με την δημοσιοϋπαλληλική συμπεριφορά είναι και αυτός βλαστάρι της κοινωνίας μας, δεν μας ήρθε από τον ουρανό.....
Θα μπορούσαμε να μιλάμε για μέρες πάνω σε αυτό το θέμα και παρόλα αυτά να μήν καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα. Για αυτό ας δούμε καλύτερα με ποιον τρόπο θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε την αναλογία καλών και κακών δασκάλων. Κάποιοι στο blog ασπάζονται το σκεπτικό που λέει
"αφού η παιδεία μας είναι χάλια ------> όλοι οι δάσκαλοι είναι χάλια -------> οι δάσκαλοι θα έπρεπε να πληρώνονται λιγότερα χρήματα"
Εκτός από μηδενιστικός, αυτός ο τρόπος σκέψης είναι και λανθασμένος. Εάν όντως ισχύει η δήλωση "η παιδεία μας είναι χάλια", αυτό δεν οδηγεί μονοσήμαντα στο συμπέρασμα "όλοι οι δάσκαλοι είναι χάλια". Η δήλωση "η παιδεία μας είναι χάλια" οδηγεί μόνο στο συμπέρασμα ότι κάτι κάνουμε λάθος. Επιπλέον, το συμπέρασμα "οι δάσκαλοι θα έπρεπε να πληρώνονται λιγότερα χρήματα" δεν οδηγεί στην βελτίωση της παιδείας, απλά αποδίδει όλα τα κακά της παιδείας στους δασκάλους και τους τιμωρεί αναλόγως. Εάν όντως η δήλωση "η παιδεία μας είναι χάλια" είναι σωστή, και αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να την βελτιώσουμε, τότε μου μου φαίνεται πιο λογική η εξής αλληλουχία σκέψεων (σε σχέση πάντα με τους δασκάλους):

"η παιδεία μας είναι χάλια ------> να επιλέξω καλύτερους δασκάλους -------> να δώσω κίνητρα ώστε οι ικανότεροι απόφοιτοι των πανεπιστημίων να θελήσουν να γίνουν δάσκαλοι ----------> να κάνω πιο εύκολη την πρόσληψη των ικανών δασκάλων ώστε οι χρονοβόρες διαδικασίες να μην αποτελούν αντικίνητρο -----------> να τους πληρώσω καλύτερα"

Τα παραπάνω, δεν αποτελούν σε βάθος ανάλυση (ούτε λύση) των προβλημάτων της παιδείας, απλά τα αναφέρω με σκοπό να δείξω τη πολυπλοκότητα των πραγμάτων.

Β) Γονείς Ο ρόλος του γονέα στην εκπαίδευση των παιδιών του είναι τόσο σημαντικός και τόσο παραγνωρισμένος από τους ίδιους του γονείς
που πολλές φορές παίζει τον καθοριστικό ρόλο στη ποιότητα της παιδεία που λαμβάνει ένα παιδί από το εκπαιδευτικό σύστημα. Οι γονείς έχουν γίνει μεγαλύτεροι βαθμοθήρες από τα ίδια τα παιδιά τους διδάσκοντάς τους ότι αξία έχει το τι βαθμό πήρες και όχι το τι έμαθες. Οι γονείς δεν κατανοούν ότι η αποτυχία είναι και αυτή κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας....ότι μία αποτυχημένη προσπάθεια επίλυσης μίας άσκησης είναι πολύ σημαντικότερη από την λύση που προσφέρεται έτοιμη από έναν ιδιαιτερά. Πληρώνουν καθηγητές για να βελτιώσουν τους βαθμούς του παιδιού τους χωρις ποτέ αυτό να συνδέεται με το να βελτιώσουν τις γνώσεις του.... Ο καθηγητής αυτός θα κριθεί από το εάν κατάφερε να πάρει τον μαθητή του12 και να τον κάνει του 15.... Το πρόβλημα σε αυτή την προσέγγιση είναι στο γεγονός ότι η έμφαση δίνεται στην αξιολόγησης και όχι στην μάθηση (με άλλα λόγια μένουμε στην επιφάνεια και στο φαίνεσθαι, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην κοινωνία μας)..... Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι, νέοι άνθρωποι να έχουν εξαιρετικά μειωμένη ικανότητα παραγωγικής σκέψης..... δηλαδή είτε ξέρουν κάτι.... είτε όχι.....
Εκτός των παραπάνω, ο μαθητής, είτε εκούσια είτε ακούσια, προσλαμβάνει, από τους γονείς του την απαξίωση με την οποία περιβάλουν οι ίδιοι το σχολείο και του καθηγητές του. Αυτή η απαξίωση έχει τεράστιες συνέπειες. Επειδή η μάθηση είναι βιωματική διαδικασία, ο μαθητής που βλέπει τους δασκάλους του απαξιωμένους από τους γονείς του καθώς επίσης και το απαξιωμένο σχολείο, είναι αναμενόμενο να μην πάρει την διαδικασία στα σοβαρά. Αναρωτιέστε πολλοί για τους λόγους για τους οποίους στα φροντιστήρια γίνεται "καλύτερη" δουλειά..... αφού οι μαθητές είναι οι ίδιοι και οι καθηγητές είναι πάνω κατω στο ίδιο επίπεδο (πολλές φορές είναι και τα ίδια πρόσωπα)? Αυτό που αλλάζει είναι η στάση των μαθητών... Το φροντιστήριο απλά το παίρνουν πιο σοβαρά. Αλλά γιατί να το παίρνουν πιο σοβαρά; Απλά γιατί και οι γονείς τους το παίρνουν πιο σοβαρά.......Τέλος θα ήθελα να επισημάνω και μερικά σημεία της εκπαιδευτική διαδικασίας που αφορούν τους ίδιους τους μαθητές. Για έναν εκπαιδευτικόπου παίρνει στα σοβαρά την δουλειά του, δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από τους αδιάφορους μαθητές. Εάν ο μαθητής έχει ελλείψεις τότε ΟΚ, είναι δουλειά του εκπαιδευτικού να τον βοηθήσει να συμπληρώσει τα κενά. Εάν ο μαθητής έχει μειωμένο ενδιαφέρον για το αντικείμενο, τότε και πάλι είναι δουλειά του εκπαιδευτικού να προσπαθήσει να του εξάψει το ενδιαφέρον. Εάν παρόλα αυτά ο μαθητής εξακολουθεί να είναι αδιάφορος, τότε πραγματικά ο εκπαιδευτικός βρίσκεται σε αδιέξοδο.... δεν μπορεί να κάνει σχεδόν τίποτα...Μπορώ να διδάξω διανυσματική ανάλυση σε έναν απόφοιτο του γυμνασίου εάν όντως θέλει να μάθει διανυσματική ανάλυση και είναι διατεθιμένος να καταβάλει την προσπάθεια που απαιτείται.
Δεν μπορώ να διδάξω ούτε την προπαίδεια σε κάποιον που δεν ενδιαφέρεται και δεν θέλει να την μάθει....Και πλέον αρχίζουμε να μπαίνουμε στα χωράφια της κοινωνιολογίας...!!! Γιατί σήμερα το ποσοστό των αδιάφορων μαθητών είναι τόσο μεγάλο???
Ποιος είναι ο ρόλος των γονέων, της κοινωνίας και των προτύπων της και της πολιτείας?
Πολλά τα ερωτήματα.... !!!!!! λίγος ο χρόνος.....

Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι όλη η παραπάνω υπεραπλουστευμένη και εν μέρει αφελής ανάλυση λίγων μόνο από τις παραμέτρους της παιδείας
και του ρόλου των εκπαιδευτικών δεν έχει σκοπό να απαντήσει στα κρίσιμα ερωτήματα , αλλά καταδείξει ότι το πρόβλημα είναι πιο πολύπλοκο από ένα απλό άσπρο-μαύρο.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------



Απάντηση στην "πρόταση για τους Εκπαιδευτικούς"

Λυπάμαι αφάνταστα για τον "φίλο" αναγνώστη σας, οποίος κατα το "να ψοφήσει τη κατσίκα του γείτονα" πιστεύει πως τα έσουρε στους τεμπέληδες εκπαιδευτικούς. Το πόσο άσχετος είναι φαίνεται απο το ότι πιστεύει πως λειτουργώντας τα σχολεία ως baby-parking θα βελτιωθεί το επίπεδο μόρφωσης των μαθητών. Φυσικά και του είναι προφανώς, αδύνατο να σκεφτεί πως για να υπάρξει μόρφωση δεν αρκεί απλά μαντρώνεις κάπου τα παιδιά αλλά απαιτείται προεÏ! �οιμασία η οποία δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Μάλλον ο φίλος σκεφτόμενος ως πρόβατο, λοιδορεί κατα το συρμό ένα κλάδο, αδυνατώντας να καταλάβει πως δεν πληρώνεις ένα δάσκαλο μόνο για την ώρα της διδασκαλίας, όπως δεν πληρώνεις ένα γιατρό μόνο για την ώρα της εξέτασης ή όπως δεν πληρώνεις ένα δικαστή μόνο για την ώρα της δίκης. Σύμφωνα με τη λογική του θα έπρεπε π.χ. ένας πωλητής σε κατάστημα να πληρώνεται μόνο για την ώρα που εξυπηρετεί πελάτες. Όσο για τα 60ωρα που λέει στοιχηματίζω πως πουλάει μούσι. Εκτός αν εννοεί τη δεύτερη δουλει! ά που κάνουν και πάρα πολλοί εκπαι! δευτ ικοί αφού η πολιτεία τους ανταμείβει με το χαμηλότερο ( για τα ίδια προσόντα ) μισθό στο δημόσιο και ίσο με το1/3 του μέσου μισθού στην Ευρώπη ( των 12 ).
Φίλε μου στο κάτω-κάτω είναι και θέμα προσόντων: Ένας εκπαιδευτικός μπορεί να κάνει την δουλειά σου ενώ εσύ δεν μπορείς την δική του. Αλήθεια γιατί δεν έγινες και εσύ δάσκαλος ή καθηγητής αφού όπως λές πληρώνονται τζάμπα; Επειδή είσαι δουλευταράς; Μήπως επειδή δεν μπόρεσες ή δεν άντεχες; Στη διάθεσή σου για συνέχεια της κουβέντας.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ
     



Εδώ σχολιάζεις εσύ!