tromaktiko: Φαντάσματα του Εμφυλίου

Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2010

Φαντάσματα του Εμφυλίου



Tου Στεφανου Κασιματη
Ο Στέλιος Περράκης είναι 72 ετών. Γεννήθηκε στον Πειραιά, σε μια οικογένεια ευκατάστατων αστών, πολιτικά βενιζελικών και φιλελεύθερων, οι οποίοι όμως μετά τον Ιούνιο του 1944 γίνονται δεξιοί.
 Ο ίδιος, προφανώς ανήσυχο πνεύμα, μεγαλώνοντας στη μετεμφυλιακή Ελλάδα και σπουδάζοντας ηλεκτρολόγος -μηχανολόγος στο ΕΜΠ, ασπάσθηκε τις ιδέες της ευρύτερης, δημοκρατικής Αριστεράς. Αυτή η πολιτική κλίση του εμπεδώθηκε στα χρόνια των μεταπτυχιακών σπουδών του, καθώς στις αρχές της δεκαετίας του 1960 έφυγε να σπουδάσει Οικονομικά στο φημισμένο Berkeley της Καλιφόρνιας. Εκεί, στον Νέο Κόσμο, έκανε οικογένεια και σταδιοδρόμησε ως πανεπιστημιακός. Σήμερα είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Conco-rdia του Μοντρεάλ.
Ο Περράκης είχε έναν θείο, από τον πλευρά της μητέρας του, τον δικηγόρο Τάκη Μελισσηνό εκ Ναυπλίου. Ηταν ο αγαπημένος θείος του και τους έδενε αυτό το είδος της αυθόρμητης, αμοιβαίας συμπάθειας, που δημιουργεί τους ακατάλυτους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων. Ωστόσο, όταν η κουβέντα άγγιζε τα πολιτικά, πάντα κατέληγαν σε καυγά, με τον ανιψιό Στέλιο να υπερασπίζεται την Αριστερά και τον θείο Τάκη να θυμάται τη δολοφονία του μικρού αδελφού του Μίλτη (Μιλτιάδη) από την ΟΠΛΑ, τον Μάιο του 1944 στην Αργολίδα, και να φωνάζει έξαλλος: «Δεν τον σκότωσαν σαν άνθρωπο. Τον έκαναν κομμάτια, σαν σφαχτό».
Η δολοφονία του Μίλτη ήταν το γεγονός που είχε σφραγίσει την οικογένεια του Στέλιου Περράκη και την πολιτική τάση της. Τριάντα έξι χρόνια αργότερα, γύρω στο 2000, ο Περράκης, επισκεπτόμενος κάθε χρόνο την Αργολίδα, τόπο καταγωγής των Μελισσηνών, άρχισε να ερευνά το γεγονός της δολοφονίας. Συμβουλευόμενος ειδικούς, ξεκίνησε με τη συλλογή μαρτυριών, προχώρησε στην μελέτη της ιστοριογραφίας και των αρχείων, και το 2006 εξέδωσε την περιπέτεια της αναζήτησής του σε ένα βιβλίο, που κυκλοφόρησε πρώτα στα αγγλικά και εφέτος στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Επίκεντρο», με τον τίτλο «Φαντάσματα του Εμφυλίου» και πρόλογο του καθηγητή στο Yale και αρθρογράφου της «Καθημερινής» Στάθη Καλύβα.
Αυτό που κάνει το βιβλίο συναρπαστικό (και έκανε εμένα να ξενυχτώ για να το τελειώσω) είναι η αντικειμενικότητά του -όσο, φυσικά, κάτι τέτοιο είναι δυνατόν στα ανθρώπινα μέτρα. Ερευνά και καταγράφει με την ίδια ευαισθησία και την άλλη πλευρά, εκείνη των δολοφόνων του θείου του. Ετσι, ενώ ξεκινά από το οικογενειακό του ζήτημα, καταλήγει να περιγράφει το γενικότερο, αυτό δηλαδή που είναι πολύτιμο σε όλους μας. Συνοψίζοντας, λ.χ., το κεφάλαιο για τη δολοφονία των προκρίτων των Σπετσών και τα επακόλουθά της, γράφει: «Οι πιο ενδιαφέρουσες από αυτές τις σκηνές αφορούν γυναίκες, κάτι που φαίνεται παράξενο για την παραδοσιακή ανδροκρατία της Ελλάδας στη δεκαετία του 1940: η Θέμις Πασαμήτρου που θηλάζει το μωρό της πριν αντιμετωπίσει το εκτελεστικό απόσπασμα, η Βενετία Διαμαντοπούλου και η Ασπασία Κόχειλα να ακολουθούν με το καΐκι τους ανθρώπους που απήγαγαν τους άνδρες τους, οι ίδιες γυναίκες πάλι να οδηγούν σαν Ερινύες τον όχλο για να τιμωρήσουν τους δολοφόνους των συζύγων τους». Σημειωτέον, ότι η μεν πρώτη ήταν κομμουνίστρια, ενώ οι δύο άλλες σύζυγοι μελών της τοπικής επιτροπής του ΕΑΜ, που παρ’ όλα αυτά δολοφονήθηκαν από την ΟΠΛΑ και αργότερα μετείχαν στο λυντσάρισμα των Πασαμήτρων, που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για τις δολοφονίες.Η αξία του βιβλίου έγκειται στο ότι, περιγράφοντας τις απαρχές του εμφύλιου σπαραγμού στην Αργολίδα του 1944, ο Περράκης μάς δίνει μια σπάνιας καθαρότητος εικόνα, στο επίπεδο της τοπικής κοινωνίας, του πώς η απόπειρα μιας οργανωμένης και αποφασισμένης πολιτικής δύναμης να καλύψει ένα πολιτικό κενό στην κοινωνία καταλήγει σε ένα κουβάρι δράσης και αντίδρασης, που κατρακυλά σε έναν ολοένα και πιο απότομο κατήφορο, ώσπου είναι αδύνατο πια να υπάρξει επιστροφή. Το βιβλίο παρουσιάζεται αύριο στις 7.30 στη Στοά του Βιβλίου και θα μιλήσουν γι’ αυτό ο συγγραφέας του, ο καθηγητής Στάθης Καλύβας και ο συγγραφέας Απόστολος Δοξιάδης.
Γράμμα από τη ΓερμανίαΟ κ. Kurt, ειδικός αναλυτής της στήλης επί γερμανικών υποθέσεων, μας ενημερώνει για το παρασκήνιο της αυστηρής στάσης της κ. Μέρκελ έναντι της Ελλάδος και των άλλων αναξιοπαθούντων της Ε.Ε: «Οπως τον περασμένο Μάιο, όταν η γερμανική αναβλητικότητα συνέπεσε χρονικά με τις εκλογές στη Βόρεια Ρηνανία - Βεστφαλία (και αμέσως μετά τις εκλογές έκλεισε το θέμα βοήθειας προς της Ελλάδα), έτσι και σήμερα η Δεξιά στη Γερμανία αντιμετωπίζει τον φόβο να χάσει μετά 50 χρόνια στις εκλογές του ερχόμενου Μαρτίου στο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης, παραδοσιακό προπύργιό της. Είναι μάλιστα πολύ πιθανό το ενδεχόμενο ο επόμενος πρωθυπουργός του σημαντικού αυτού κρατιδίου να προέρχεται από το κόμμα των Πρασίνων (μεγάλωσαν, σοβαρεύτηκαν, έγιναν πλέον κανονικοί αστοί με περιβαλλοντικές ευαισθησίες...) σε συνασπισμό με τους Σοσιαλδημοκράτες. Και τούτο διότι, εκεί, ένα σημαντικό μέρος των κατοίκων έχει ξεσηκωθεί εναντίον της ανακατασκευής του σιδηροδρομικού σταθμού της Στουτγκάρδης: έργου το οποίο θεωρούν αδικαιολόγητα ακριβό, άχρηστο και περιβαλλοντικά επιβλαβές. Δεν είμαι σε θέση να κρίνω το δικαιολογημένο ή όχι της διαμαρτυρίας για τον σιδηροδρομικό σταθμό, καθόσον όμως έχω προσπαθήσει το θέμα είναι ακατανόητα μπερδεμένο. Γι’ αυτό και μου έρχεται στο μυαλό η γερμανική έκφραση “Ich verstehe Bahnhof” (όπου Bahnhof = σιδ. σταθμός) και η οποία στα αγγλικά αποδίδεται ως “it’s all greek to me”. Οπότε, τοιουτοτρόπως κλείνει ο κύκλος σε σχέση με την Ελλάδα! Και αν μου επιτρέπετε ένα λογοπαίγνιο εις βάρος της λαϊκής μας παράδοσης, θα έλεγα ότι από τον “σταθμό του Μονάχου-άχου-άχου” περνάμε πλέον στον “σταθμό της Στουτγκάρδης-Άδης-Άδης”».

http://parapolitikaargolida.blogspot.com/2010/11/blog-post_6788.html
     



Εδώ σχολιάζεις εσύ!