Με τα παραδοσιακά λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία, ο Πόντος δεν έσβησε. Κινδυνεύει όμως ένα σημαντικό κομμάτι...
του ποντιακού ελληνισμού: η γλώσσα. Με την πάροδο του χρόνου και με την αλλαγή φάσης που έζησε με τη γενοκτονία, ο Πόντος ως γλωσσικό αντικείμενο έχει διαμορφωθεί ριζικά, όπως ο πληθυσμός δεν είναι πια απομονωμένος στον ιστορικό του χώρο αλλά στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. Κατά συνέπεια η ποντιακή διάλεκτος δεν χρησιμοποιείται πια τόσο έντονα εκτός και παραδόξως από τους Πόντιους που έμειναν στην Τουρκία. Γλωσσολογικά η διάλεκτος κινδυνεύει διότι οι ομιλητές της είναι όλο και λιγότεροι. Όχι εξαιτίας του πληθυσμού μα της γλωσσολογικής ανάμειξης με μεγαλύτερους πληθυσμούς.
Η συνειδητοποίηση αυτού του φαινομένου ανάγκασε μερικούς διανοούμενους να καταγράψουν την ποντιακή διάλεκτο με τη δημιουργία λεξικών και γραμματικών αλλά και λογοτεχνικών έργων. Μόνο που αυτή η προσπάθεια παραμένει στο πλαίσιο της μνήμης του παρελθόντος και όχι της μελλοντικής εξέλιξης της ποντιακής διαλέκτου. Αυτό γίνεται διότι όλες οι προσπάθειες αυτού του τύπου ανήκουν πάντα στον γραπτό λόγο. Υπάρχει όμως μια ανάγκη και στον προφορικό αν θέλουμε να ζήσει η ποντιακή διάλεκτος και όχι να αργοπεθαίνει, όπως γίνεται σήμερα. Μία από τις λύσεις που πρέπει να εξετασθεί για να λυθεί αυτό το επείγον πρόβλημα είναι η δημιουργία μιας πανεπιστημιακής έδρας.
Μια πανεπιστημιακή έδρα με αντικείμενο την ποντιακή διάλεκτο προσφέρει πολλές και δυναμικές δυνατότητες. Το μάθημα μπορεί απλώς να είναι επιλογής μέσα στο πλαίσιο της ελληνικής φιλολογίας. Συγχρόνως όμως αποτελεί εν δυνάμει ένα κίνητρο και για τους φοιτητές και βέβαια όχι μόνο τους Πόντιους. Διότι η ποντιακή διάλεκτος είναι ένας ζωντανός τρόπος να μελετηθούν και τα αρχαία ελληνικά. Το θέμα δεν είναι να αποτελούν ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο για τα αρχαία, αλλά έναν συμπληρωματικό τρόπο προσέγγισης. Επιπλέον για τους Πόντιους φοιτητές θα λειτουργεί καταλυτικά εφόσον κατανοήσουν πια ότι η οικογενειακή τους διάλεκτος είναι πανεπιστημιακό μάθημα. Δίνει ένα κύρος σε μια γλωσσική ομάδα που το έχει ανάγκη και μπορεί επιπλέον να ενταχθεί και σε ευρωπαϊκά προγράμματα που προστατεύουν τις γλώσσες που κινδυνεύουν.
Ο ποντιακός ελληνισμός κατάφερε να επιβιώσει μετά τη γενοκτονία. Το λευκό μακελιό δεν μπορέσε να τον εξοντώσει. Τώρα πρέπει και πάλι να γίνουν προσπάθειες για να σωθεί η ποντιακή διάλεκτος από τη λήθη της καθημερινότητας. Τα ποντιακά δεν είναι μόνο τραγούδια και χοροί, είναι και η γλώσσα με τα ιστορικά της στοιχεία όπως το βλέπουμε και στα ακριτικά άσματα. Υπάρχει ακόμα το χρονικό διάστημα για να σωθεί η ποντιακή διάλεκτος και πρέπει να βάλουμε όλοι τα δυνατά μας πριν βρεθούμε και πάλι με μια νεκρή γλώσσα. Η ποντιακή διάλεκτος δεν χρειάζεται μόνο τα μουσεία και τα λεξικά, θέλει και ανθρώπους. Σε αυτήν την προσπάθεια μπορεί να βοηθήσει η πανεπιστημιακή έδρα.
