Μια χώρα terring δεν έχει ουσιαστική διαφορά από τις επιχειρήσεις. Έχει έσοδα και έξοδα.
Έσοδά της, είναι τα όσα μαζεύει από τους πολίτες της, ή από τον τουρισμό. Τα χρήματα που μπαίνουν στα ταμεία του κράτους μέσω της εφορίας, της τροχαίας κλπ κλπ κλπ… ένα ποσοστό από αυτό που συνήθως αποκαλούμε “ΑΕΠ”.
Έξοδά της τώρα, είναι τα χρήματα που πρέπει να ξοδέψει για την εκπλήρωση των δημοσίων έργων, για την παιδεία, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τις αμυντικές δαπάνες κλπ κλπ κλπ… αυτό που αποκαλούμε “Κρατικός Προϋπολογισμός”.
Κάθε δημόσιο έργο, αποτελεί μια επένδυση, όπως και για μια εταιρεία. Ας δούμε π.χ. την περίπτωση ενός δρόμου. Ο δρόμος αυτός κοστίζει 40 εκ. δραχμών. Το περίσσευμα όμως των χρημάτων του κράτους για τη χρονιά είναι (ας πούμε) 5 εκ. δραχμών. Επιπλέον, υπάρχει και ένα απόθεμα της τάξεως των 30 εκ. δραχμών. (έχω λόγο για τις δραχμές…). Το κράτος λοιπόν, δεν μπορεί με τα λεφτά που έχει διαθέσιμα να φτιάξει το δρόμο. Θεωρεί όμως, πως μπορεί να δανειστεί ακόμη και ολόκληρο το ποσό, και σε 8 χρόνια θα έχει ξεπληρώσει… Ακόμη, από τα διόδια, θα βγάλει και κέρδος…
Αν όμως, τελικά για κάποιο λόγο, τα επιπλέον 5 εκ. δραχμές, το χρόνο, χρειαστεί να διοχευτευθούν αλλού, και επίσης, για έναν άλλο λόγο, ο δρόμος δεν ολοκληρωθεί εγκαίρως και δεν αποδώσει κέρδος, το κράτος αρχίζει να χρωστάει!
Κάποιες απ΄τις λύσεις που θα έχει σε τέτοια περίπτωση, είναι η μείωση της αξίας του νομίσματος… Πώς το κάνει αυτό; Απλώς, τυπώνει περισσότερο νόμισμα, απ΄ ό,τι το απόθεμα ξένου συναλλάγματος + χρυσού που βρίσκεται στην κεντρική τράπεζα!
(* σε κάθε χώρα, το συνολικό ποσό όλων των τυπωμένων νομισμάτων, πρέπει να ισούται με το άθροισμα του συναλλάγματος συν την ποσότητα χρυσού που διαθέτει η χώρα! Έτσι, το γεγονός πως 1 δολάριο κόστιζε 340 δραχμές το 2000, σήμαινε, πως για κάθε 340 δραχμές, η Ελλάδα είχε 1 δολάριο, ή νομίσματα και χρυσό, με τα οποία μπορούσε να αγοράσει ένα δολάριο, με βάση τη δεδομένη ισοτιμία… Έτσι προκύπτουν οι ισοτιμίες νομισμάτων..!)
Τυπώνοντας λοιπόν, περισσότερα νομίσματα, το κράτος αποκτά περισσότερα λεφτά
Π.χ. αν το σύνολο των δραχμών είναι 1.000.000.000 δραχμές, κι η χώρα χρωστάει 40.000.000 δραχμές, μπορεί κάλλιστα να τυπώσει ένα ποσό επιπλέον για να τις ξεχρεώσει. Πόσο; 41.666.667 δραχμές. Έτσι, το συνολικό ποσό τυπωμένων δραχμών, θα είναι τώρα 1.000.000.000! Φυσικά, με την επιπλέον παραγωγή νομισμάτων, η αξία της δραχμής, θα πέσει. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, θα πέσει κατά 4,1%. Αυτό θα αυξήσει το χρέος κατά 4,1%, που σημαίνει πως η χώρα τώρα, θα πληρώσει 4% περισσότερο. Και 40.000.000+40.000.000*4%=41.666.667… Ακριβώς το επιπλέον ποσό δηλαδή… Έτσι, καλύπτει το έλλειμμα. (ένα πλεονέκτημα που οι έχουν κι οι εταιρείες, με την αξία των μετοχών τους.. η μετοχή του κράτους είναι το νόμισμα).
Αν όμως τώρα, τα χρέη είναι τόσο πολλά που όσο και να είναι το νόμισμα δε γίνεται δουλειά.. Τότε.. oops! Χρεοκοπήσαμε!
Πώς γίνεται η χρεοκοπία; Ας πούμε πάλι, πως το σύνολο των δραχμών είναι (πιο κοντά σε συνθήκες 2000 τώρα) περίπου 100.000.000.000 (100 τρις).
Αυτό αντιστοιχεί σε δολάρια Η.Π.Α, σε 294.117.647,06 δολάρια. Αν η Ελλάδα βρεθεί να χρωστάει ποσό αξίας 200.000.000 δολαρίων, τότε θα καταρρεύσει η δραχμή (πτώση 68%), αλλά δε θα χρεοκοπήσουμε. Αν όμως βρεθεί να χρωστάει 300,000,000 δολάρια;; Δεν μπορεί να τυπώσει αυτό το ποσό, γιατί τότε η δραχμή θα εκμηδενιστεί, άρα το κόστος του χρέους σε δραχμές, θα απειριστεί και γενικότερα δεν υπάρχει τρόπος να πληρωθεί!
Σε αυτή την περίπτωση, το κράτος δηλώνει χρεοκοπία! (πολύ χονδρικά, γιατί αν κάνεις τα μαθηματικά θα δεις ότι είναι πολύ πιο δύσκολα τα πράγματα.. π.χ. μπαίνουν μέσα και τα χρήματα που κρατάει ο κόσμος, οι τράπεζες, που κυκλοφορούν έξω, ως συνάλλαγμα, κλπ, κλπ, κλπ! )Προφανώς λοιπόν, η Ισλανδία χρωστάει περισσότερα από όσα μπορεί να δώσει!
Τί γίνεται τώρα σε αυτή την περίπτωση; Με δεδομένο πως μια εταιρεία που χρεοκοπεί, κλείνει, ενώ ένα κράτος δεν μπορεί να κλείσει…
Το κράτος που χρεοκοπεί, μπαίνει σε περίοδο διαχείρισης.. (σκέψου κάτι σαν το άρθρο 44). Για κάποια περίοδο, ΟΛΟ ανεξαιρέτως το ΑΕΠ του κράτους, πάει στους δανειοδότες.. Σαν δηλαδή, οι εταιρείες ή τα άλλα κράτη, που δανείσανε, να έχουν καταλάβει τη χώρα…Και μια διόρθωση, η Ελλάδα δε χρεοκόπησε! Γλύτωσε τη χρεοκοπία με τη διχοτόμηση της δραχμής.. (Χρώσταγε, ακριβώς το 25% απ΄το συνολικό ποσό δραχμών). Έτσι, μείωσε την αξία της δραχμής στη μέση, τα χρέη διπλασιάστηκαν, έδωσε όλη τη διαφορά, κι έμεινε με τη μισή δραχμή…
Φυσικά ,για την ιστορία το λέω, υπήρχαν ηγέτες οι οποίοι πραγματικά έσωσαν τον τόπο απο το χείλος του γκρεμού…πχ ο Καρτάλης.Παραπέμπω απο το ΒΗΜΑ Σάββατο 30 Μαΐου 2009
…Η ιστορία ωστόσο μας διδάσκει ότι η χώρα βρέθηκε σε παρόμοιες καταστάσεις και στο παρελθόν και κατόρθωσε χάρη στην καθοδήγηση εμπνευσμένων πολιτικών που δεν λογάριαζαν το πολιτικό κόστος να χαράξει πορεία προς την ανάπτυξη και την πρόοδο.Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του βολιώτη πολιτικού και ευπατρίδη ΓιώργουΚαρτάλη ο οποίος ως υπουργός Οικονομικών το 1950 και υπουργός Συντονισμού το 1951-1952 στην κυβέρνηση Πλαστήρα εφάρμοσε με απόλυτη επιτυχία το πρώτο σταθεροποιητικό πρόγραμμα που έβγαλε την ελληνική οικονομία από το χάος στο οποίο την είχαν βυθίσει οι καταστροφές της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε. Μέσα σε μόλις δύο χρόνια ο πληθωρισμός έπεσε από το 14,5% στο 0,6%, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών από 287 εκατ. δολάρια σε 53 και το έλλειμμα του προϋπολογισμού από 1.313 εκατ. δραχμές σε 161 (χωρίς λογιστικά τρικ και κρυφά ελλείμματα).
Επιδόσεις θαυμαστές που επιτεύχθηκαν βέβαια με σκληρά μέτρα, αφού ο Καρτάλης πάγωσε μισθούς, απέλυσε υπεράριθμους υπαλλήλους που είχαν διοριστεί με μόνο πιστοποιητικό την «εθνικοφροσύνη», αλλά και με φορολόγηση των πλουσίων της εποχής, με πιστωτικό κλοιό στους μεγαλοβιομηχάνους που λεηλατούσαν το Σχέδιο Μάρσαλ, δανειοδοτούμενοι φθηνά από τις κρατικές τράπεζες, οι οποίο έκρυβαν την παραγωγή τους για να την πουλήσουν σε υψηλότερες τιμές. Τα μέτρα αυτά βέβαια έσωσαν τη χώρα αλλά δεν έσωσαν την κυβέρνηση Πλαστήρα, που έχασε τις εκλογές ως γνωστόν από τον Παπάγο…Το ερώτημα είναι: Υπάρχει σήμερα ένας Καρτάλης που να επωμιστεί ένα σκληρό σταθεροποιητικό πρόγραμμα και κυρίως υπάρχει ένας Πλαστήρας να στηρίξει τις επιλογές αυτές του υπουργού Οικονομίας;Αν δεν υπάρχουν, οφείλουμε ως χώρα και ως έθνος να τους εφεύρουμε, διαφορετικά οδηγούμαστε σε στάση πληρωμών.
Η μια αιτία για την χρεωκοπία της αργεντίνικης οικονομίας ήταν το εξωτερικό χρέος ,μια από τις κληρονομιές της χούντας που κυβέρνησε από το 1976 έως το 1983. Η δεύτερη ήταν ότι ο Περονιστής πρόεδρος Κάρλος Μένεμ στην διάρκεια της δεκαετούς προεδρικής του θητείας (1989-1999) ιδιωτικοποίησε την οικονομία της χώρας, ξεπουλώντας έναντι πινακίων φακής την κρατική περιουσία. Η πρώτη από τις δέκα εντολές της κυβέρνησης ήταν: τιποτα δεν θα παραμεινει στο κράτος.Η δεκαετία Μένεμ διέφθειρε το πολιτικό σύστημα και την Δικαιοσύνη, την οποία ο πρόεδρος της Αργεντινής χρησημοποίησε για να κουκουλώσει δεκάδες σκάνδαλα . Αυτές τις μέρες διεξάγονται στο Μπουένος Αιρες ανακρίσεις και προκαταρκτικές δίκες για μια παρακρατική-τρομοκτατική υπόθεση,την έκρηξη σε πολεμικό εργοστάσιο το 1995, που στοίχισε την ζωή σε 7 άτομα. Υπάρχουν ενδειξεις ότι η έκρηξη οργανώθηκε από ανθρώπους του προέδρου και ο ίδιος συμμετείχε στην οργάνωση της επιχείρησης ώστε να καταστραφούν στοιχεία για παράνομες πωλήσεις όπλων στην Κροατία και τον Ισημερινό.Σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, η δεκαετία Μένεμ αποδείχθηκε καταστροφικη. Η ισχυρή μεσαία τάξη της χώρας σχεδόν διαλύθηκε προς όφελος των πλουσίων που έγιναν πλουσιότεροι, ενω οι φτωχοί πολλαπλασιάστηκαν. Το 60% του πληθυσμού βρέθηκε να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και το 20% σε συνθήκες απόλυτης μιζέριας. Από το κλείσιμο των επιχειρήσεων η ανεργία έφτασε στο 20%. Με την σειρά της η μείωση των θέσεων εργασίας είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των εργατικών διεκκδικήσεων αλλά και των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων σε μια χώρα με μεγάλη παράδοση εργατικού κινήματος και προοδευτική εργατική νομοθεσία.
Αποδυναμωμένος από τα συνεχή σκάνδαλα ο Μένεμ αποχώρησε το 1999 για να δώσει την θέση του στον προεδρο Φερνάντο Ντε λα Ρούα, που ανήκε στο αντίπαλο των Περονιστών Ριζσπαστικό Κόμμα. Ο Ντε λα Ρούα είχε κατέβει στις εκλογές με μια σοσιαλδημοκρατική πλατφόρμα που προέβλεπε μεγαλύτερη παρέμβαση του κράτους , αλλά με την ανάληψη της προεδρίας αθέτησε όλες τις υποσχέσεις του συνεχίζοντας κατά βάση την πολιτική του Μένεμ.Η οικονομική κρίση έφτασε στο απόγειο της το 2001 παράλληλα με την διόγκωση του εξωτερικού χρέους το οποίο η χώρα αδυνατούσε να αποπληρώσει. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς οι Τράπεζες πάγωσαν τις καταθέσεις προκαλώντας βίαιες αντιδράσεις και μια εξέγερση η οποία ανάγκασε σε παραίτηση τον πρόεδρο Ντε λα Ρούα, που προηγουμένως είχε προσπαθήσει να κρατηθεί στην εξουσία κηρύσσοντας τον στρατιωτικό νόμο.Το διεθνές «οικονομικό θαύμα» σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα είχε χρεωκοπήσει. Μετά την παραίτηση του Ντε λα Ρούα θα ορκισθούν διαδοχικά 3-4 πρόεδροι σε λιγότερο από ένα μήνα.Ο Εντουάρντο Ντουάλντε, πέμπτος κατά σειρά ,καταφέρνει να σχηματίσει μια μεταβατική κυβέρνηση η οποία το 2003 οργανώνει προεδρικές εκλογές. Νικητής είναι ο Νέστορ Κίρσνερ, σύζυγος της σημερινής προέδρου της Αργεντινής Κριστίνας Φερνάντεζ-Κίρσνερ.Η οικονομική κατάρρευση παρέσυρε και ολόκληρο το πολιτικό σύστημα της χώρας. Το Ριζοσπαστικό και το Περονικό, τα δύο κόμματα που ουσιαστικά κυβερνούσαν την χώρα τον τελευταίο αιώνα στα διαλείμματα των στρατιωτικών δικτατοριών, βρέθηκαν σε μεγάλη κρίση από την οπόία δεν έχουν βγεί ούτε και σήμερα.Το Κομμουνιστικό και το Σοσιαλιστικό Κόμμα έχουν πολυ μικρή επιρροή.Ο Νέστορ Κίρσνερ προέρχεται από την παλιά σοσιαλδημοκρατική πτέρυγα των Περονιστών αλλά η έναρξη της θητείας του το 2003 συνδιάστηκε με μια σειρά τομές με το παρελθόν ,με κυριότερη την αλλαγή της υποτελούς τακτικής απέναντι στην Παγκοσμια Τράπεζα και την Ουάσιγκτον. Αμφισβήτησε ένα μέρος του εξωτερικού χρέους ,ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για το υπόλοιπο και το κυριότερο αγνόησε τις επιταγές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου δίνοντας βάρος στις δημόσιες επενδύσεις και προσοχή στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα που είχε δημιουργήσει η νεοφιλελεύθερη πολιτική των προκατόχων του.Χάρις σε μια σειρά ευνοικές διεθνείς οικονομικές συγκυρίες(όπως η άνοδος των τιμών των αγροτικών προιόντων) αλλά στην συμμαχία με την Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβεζ που έσπευσε να βοηθήσει την Αργεντινή κάθε φορά που βρισκόταν σε δύσκολη θέση, η οικονομία ξαναπήρε μπροστά με ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης που έφτασαν στο 8% . Παρ ότι εξαιρετικά δημοφιλής ο Κίρσνερ δεν έθεσε υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές του 2007 παραχωρώντας την θέση του υποψηφίου στην γυναίκα του, γνωστή δικηγόρο και μέλος της Γερουσίας. Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς η Κριστίνα Φερνάντεζ εκλέχθηκε πανυγηρικά πρόεδρος της χώρας ,με τους ψήφους του κόμματος ¨Μέτωπο της Νίκης» που είχε ιδρύσει ο σύζυγος της.Η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ιστορία της Αργεντινής ακολουθεί την πολιτική του συζύγου της τόσο στην εξωτερική πολιτική όσο και στην εσωτερική, δίνοντας βάρος στις δημοσίες επενδύσεις και παίρνοντας πίσω κρατικές επιχειρήσεις που είχαν ιδιωτικοποιηθεί την δεκαετία του 90. Μια από τις σημαντικότερες κινήσεις της ήταν η επανακρατικοποίηση των ασφαλιστικών ταμειων (δες διπλανές στήλες) που είχαν ιδιωτικοποιηθεί είτε ευθέως είτε μέσω ομολόγων που παιζονταν στο παγκόσμιο χρηματιστηριακό καζίνο. Η κυρία Φερνάντε χαρακτήρισε την ιδιωτικοποίηση των ταμείων-που είχε εγκαινιάσει στην Λατινική Αμερική η δικτατορία του Πινοσέτ στην Χιλή- ως «λεηλασία».Η νέα πρόεδρος έχει ακόμη υποσχεθεί ότι θα αποκαταστήσει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και των διαχωρισμό των εξουσιών(ο σύζυγος της λόγω της έκτακτης κατάστασης κυβερνούσε συχνά με διατάγματα) και θα δημιουργήσει ένα κοινωνικό και οικονομικό σύστημα «στους αντίποδες του μοντέλου διανομής των πόρων και του πλούτου που επικράτησαν την δεκαετία του 90 κάτω από την κυριαρχία του νεοδιλελευθερισμού». Το βέβαιο είναι ότι παρ ότι δεν έχουν ούτε και σήμερα ανατραπεί τα αποτελέσματα από την καταστροφική πολιτική της δεκαετίας του 90, η ζωή για τους Αργεντίνους έχει βελτιωθεί.
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ
