ή και να μην μπορούν καθόλου να δανειστούν επειδή είναι αναξιόχρεες - περίπτωση Ελλάδας - προτείνεται η έκδοση ομολόγων από την ΕΚΤ ή άλλο Ευρωπαϊκό θεσμικό όργανο, με την "εγγύηση" όλης της Ευρωζώνης, άρα χαμηλά επιτόκια. Καλό; Υπέροχο, θα μου πεις στην κατάσταση που είμαστε.
Ξαλαφρώνουμε σε μικρό ή σε μεγαλύτερο βαθμό από το βραχνά της αναζήτησης ρευστότητας, κερδίζουμε χρόνο για να συνέλθουμε και τελικά αναλαμβάνει και τις ευθύνες της η Ευρώπη που μας άφησε να "μπατάρουμε". Κι όμως. Αποτελεί τη χειρότερη συνταγή, που οδηγεί στην καταστροφή. Ας δούμε γιατί.
Τα πράγματα είναι απλά. Τα χρήματα που παρέχονται στις χώρες που δεν έχουν πρόσβαση στις αγορές - λόγω των υψηλών spreads-μέσω του "μηχανισμού στήριξης" που έστησε η Ευρωζώνη προέρχονται από τις χώρες που μπορούν και δανείζονται. Αυτές οι χώρες λοιπόν δανείζονται με διαφορετικά επιτόκια η κάθε μια - ας πούμε η Γερμανία κοντά στο 2,5% - και μας δανείζουν μέσω του μηχανισμού με 5,5% περίπου. Γιατί; Μα γιατί είμαστε στο "μηχανισμό" μόνο δύο χώρες αυτή τη στιγμή. Οπότε χρειαζόμαστε εμείς και η Ιρλανδοί κοντά στα 200δις ευρώ, όπου τα 2/3 τα παρέχει ο ευρω-μηχανισμός και το άλλο 1/3 το ΔΝΤ. Σύνολο του "λογαριασμού" για την Ευρωζώνη γύρω στα 130 δις ευρώ "μόνο". Η ελεύθερη αγορά λοιπόν "εκτιμά" πόσο ρευστό θα χρειαστεί η κάθε χώρα που δανείζεται - μαζί με πάρα πολλούς άλλους παράγοντες βέβαια - και βγάζει το λογαριασμό: Πόσα θα χρειαστεί η Γερμανία φέτος; Χ ποσό για τις δικές της ανάγκες; ε, ας το πάρει με 2,5% γιατί Γερμανία είναι αυτή. Έλα όμως που η Γερμανία θα χρειαστεί κι άλλα ποσά ώστε να βάλει το κάτι τις της στο "μηχανισμό". Μέχρι στιγμής είπαμε το ποσό είναι μικρό. 130 δις παραπάνω σε 3 χρόνια. Και θα τα βάλει όλα η Γερμανία; Όχι. Ανάλογα όμως θα επιβαρυνθούν και οι άλλες χώρες. Οπότε το Χ ποσό που θα δανειζόταν, θα γίνει Χ συν κάτι παραπάνω οπότε και το επιτόκιο δανεισμού της θα ανέβει ανεπαίσθητα ή και καθόλου. Πάντα με δεδομένο ότι είμαστε μόνο δύο "φτωχαδάκια" στο μηχανισμό.
Τα χρέη όμως της Ευρωζώνης είναι μεγάλα. Φαντάσου τώρα τι θα γίνει με την έκδοση Ευρωομολόγου. Δηλαδή ενός ομολόγου που δεν θα εκδίδεται για λογαριασμό της Γερμανίας - και παίρνω τη Γερμανία ως παράδειγμα γιατί προφανώς είναι η ισχυρότερη οικονομία, το ίδιο θα συμβεί και στους υπόλοιπους - αλλά ολόκληρης της Ευρωζώνης. Δηλαδή μιας ενιαίας μεγάλης σε μέγεθος οικονομίας με ανάγκες - ως σύνολο - από 750δις ευρώ, τόσα όσα έχουν προβλεφθεί για το "μηχανισμό στήριξης", μέχρι και πάνω από 1 τρις ευρώ! Αυτομάτως η τιμολόγηση αυτού του ομολόγου δεν θα γινόταν με επιτόκια "Γερμανίας" αλλά με πολύ υψηλότερα. Όχι "Ελλάδας" βέβαια, αλλά σαφώς υψηλότερα. Ποιες θα ήταν οι συνέπειες; Τρομακτικές. Ας τις δούμε.
Η αποσταθεροποίηση "μικρών" οικονομιών - Ελλάδας, Ιρλανδίας, Πορτογαλίας κλπ - σαφώς και είναι άκρως επιβαρυντική για τους λαούς αυτών των χωρών (τι σου λέω τώρα αφού το ζούμε στο πετσί μας) δεν είναι όμως "καταστροφική" για το σύνολο της οικονομίας της Ευρωζώνης. Γιατί; Μα διότι εξακολουθούν να υπάρχουν εντός Ευρωζώνης μεγάλες οικονομίες - Γαλλία,Γερμανία κλπ- που μπορούν να δανείζονται φθηνά και να "τροφοδοτούν" - έστω και μέσω "Μνημονίων" - τις χειμαζόμενες υπερχρεωμένες και μικρές χώρες. Έστω και με αυτούς τους επαχθείς όρους. Επίσης, οι "μεγάλοι" όταν "πάρουν μπροστά" στην ανάπτυξη έχουν τη δυνατότητα να "τραβήξουν" τους "μικρούς". Όταν και όποτε αυξηθεί ο μισθός του Γερμανού εργαζόμενου μπορεί και να έρθει κανένα καλοκαίρι στην Ελλάδα δηλαδή και να αφήσει και κανένα ευρουδάκι. Το Ευρωομόλογο όμως θα "τροφοδοτήσει" τις μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης με ακριβότερο χρήμα χωρίς όμως να το έχει επιβάλλει η δική τους οικονομική κατάσταση. Αυτόματα το κόστος χρήματος σε αυτές τις οικονομίες θα ανέβει. Αφού οι τράπεζες και το Κράτος τους θα δανείζεται ακριβότερα θα δανείζονται και οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά ακριβότερα. Πτώση των ρυθμών ανάπτυξης και άνοδος του πληθωρισμού και της ανεργίας, αφού είπαμε δεν θα το έχει προκαλέσει η δική τους οικονομία το φαινόμενο. Θα τους το έχει "εισάγει" το Ευρωομόλογο! Οι εξαγωγές εκτός Ευρωζώνης θα πέσουν - αφού τα προϊόντα θα ακριβύνουν - ενώ στο εσωτερικό η αγοραστική δύναμη θα έχει συρρικνωθεί στο ελάχιστο.
Αντίστοιχα, το "φρενάρισμα" των μεγάλων της Ευρωζώνης θα έχει ως συνέπεια την περαιτέρω αποσταθεροποίηση των αδύναμων οικονομιών του Νότου αφού το κόστος του χρήματος στη διατραπεζική θα εκτοξευτεί στο υπερδιάστημα, πιέζοντας ακόμη περισσότερο το τραπεζικό σύστημα, ενώ και οι ισχνές εξαγωγές των "μικρών" που με τόσο κόπο προσπαθούν - μέσω μειώσεων σε μισθούς - να ενισχύσουν δεν θα μπορούν να απορροφηθούν από τους μεγάλους. Δεν θα αναφέρω τις συνέπειες για τον Τουρισμό και τις Τράπεζες αλλά αντίθετα θα αναφερθώ στην περαιτέρω αύξηση της ανεργίας καθόσον εάν σήμερα αποτελεί μια λύση η μετανάστευση για εργασία σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα, στην περίπτωση που εξετάζουμε και με την μείωση των ρυθμών ανάπτυξης και των μεγάλων οικονομιών θα μας οδηγήσει - ως Ευρωζώνη - στην εξαθλίωση.
Κι αν κάποιος σήμερα μπορεί να ισχυριστεί ότι με σκληρά δημοσιονομικά μέτρα και πολύ τύχη μπορεί να βγει από το τούνελ σε 10 με 15 χρόνια κάποια από τις οικονομίες του Νότου, η έκδοση Ευρω-ομολόγου θα διασπείρει το πρόβλημα χρέους σε ολόκληρη την Ευρωζώνη και θα το επεκτείνει και σε βάθος χρόνου, εφόσον αυτού του είδους τα χρηματο-οικονομικά εργαλεία είναι κατά κανόνα μακροπρόθεσμα και επαναλαμβανόμενα λόγω μεγέθους. Για να το πούμε σχηματικά θα αφήσει την Ευρωζώνη χωρίς "εφεδρείες".
Για δε τους αδαείς να πούμε ότι η έκδοση Ευρω-ομολόγου δεν ισοδυναμεί με "εκτύπωση" νέου χρήματος από την ΕΚΤ, διότι και αυτή η άποψη περιφέρεται, εφόσον το μεν Ευρω-ομόλογο ανταλλάσσεται με δανεικό χρήμα η δε "εκτύπωση" απλώς "δανείζεται" από τη μελλοντική ανάπτυξη και δεν είναι καθόλου το ίδιο.
Το έχουμε ξαναγράψει και θα το επαναλάβουμε. Η λύση για το ευρωπαϊκό πρόβλημα χρέους δεν είναι θέμα "οικονομικών εργαλείων" ή κάποιας "πονηριάς" που μπορεί να εφαρμοστεί. Είναι ένα ζήτημα πολιτικών επιλογών των ισχυρών και εξαρτάται από την απάντηση που θα δώσει η Γερμανία στο ερώτημα αν επιθυμεί να διατηρηθεί το κοινό νόμισμα ως έχει ή αν έχει αποφασίσει να το μετασχηματίσει σε κάτι άλλο. Λεφτά δεν υπάρχουν και ή οι επί μέρους χώρες πρέπει να τυπώσουν δικό τους νόμισμα εγκαταλείποντας το ευρώ ή η Γερμανία να πάρει επιτέλους την απόφαση να "πληθωρήσει" το κοινό νόμισμα θυσιάζοντας την δική της πολιτική καριέρα, δημιουργώντας όμως μια καινούρια Ευρώπη. Δεν θα στοιχημάτιζα στο δεύτερο.
ΕΛΛΑΔΑ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ. ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ
