1. Ποιος έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης στο Κτηματολόγιο;
Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει εμπράγματο ή εγγραπτέο δικαίωμα σε ακίνητο υποχρεούται να υποβάλει δήλωση στο Κτηματολόγιο.
Συγκεκριμένα, υποχρέωση υποβολής δήλωσης έχει ο ιδιοκτήτης ακινήτου, ο οποίος έχει κυριότητα (πλήρη ή ψιλή), και κάθε δικαιούχος επικαρπίας και προσωπικής ή πραγματικής δουλείας (οποιουδήποτε περιεχομένου), ο δικαιούχος εμπράγματης ασφάλειας, κατάσχεσης, εγγραπτέας αγωγής, εγγραπτέας μίσθωσης (χρονομεριστική, χρηματοδοτική, υπερενναετής) και κάθε άλλου εγγραπτέου δικαιώματος σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Ν.2664/1998.
Υποχρέωση υποβολής δήλωσης έχουν και όσοι διαχειρίζονται ξένη περιουσία (πχ εκκαθαριστής διαθήκης, σύνδικος πτώχευσης, κηδεμόνας σχολάζουσας κληρονομιάς, εκτελεστής διαθήκης, διαχειριστής ακινήτου κ.λ.π.).
Η διαδικασία κτηματογράφησης διέπεται από το νόμο 2308/1995 και η λειτουργία του Κτηματολογίου από το νόμο 2664/1998 (λειτουργία κτηματολογίου). Οι παραπάνω νόμοι τροποποιήθηκαν διαδοχικά από τους νόμους 2508/1997, 3208/2003, 3127/2003, 3212/2003 και 3481/2006. Με τις τροποποιήσεις αυτές επιχειρήθηκε σταδιακά η προσαρμογή της νομοθεσίας για το Εθνικό Κτηματολόγιο στις απαιτήσεις της πράξης, όπως αυτές αναδείχθηκαν από την εμπειρία της εφαρμογής του θεσμού.
2. Θέλω να υποβάλω δήλωση ιδιοκτησίας στο Κτηματολόγιο. Τι πρέπει να κάνω; (απαραίτητα δικαιολογητικά, προθεσμίες κ.λ.π.).
Μπορείτε να υποβάλετε τη δήλωση ιδιοκτησίας σας με τους ακόλουθους τρόπους:
-Πηγαίνοντας ο ίδιος ή κάποιο τρίτο πρόσωπο στο αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης. Στην περίπτωση που τρίτος απλώς καταθέτει τη δήλωση αντί για εσάς απαιτείται απλή εξουσιοδότηση (χωρίς θεώρηση του γνησίου της υπογραφής). Στην περίπτωση που τρίτος συμπληρώνει, υπογράφει και καταθέτει τη δήλωση αντί για εσάς απαιτείται συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο.
Στο συμπληρωμένο έντυπο της δήλωσης θα επισυνάψετε τα απαραίτητα δικαιολογητικά τα οποία είναι:
α) Απλά φωτοαντίγραφα των τίτλων που τεκμηριώνουν τα δικαιώματα σε ακίνητα (π.χ. συμβόλαια).
β) Αποδεικτικό καταβολής πάγιου τέλους κτηματογράφησης.
Κατά την υποβολή της δήλωσης χρειάζεται απλό φωτοαντίγραφο δελτίου ταυτότητας ή διαβατηρίου και η επίδειξη εγγράφου από το οποίο να προκύπτει το Α.Φ.Μ. του δηλούντος (π.χ. εκκαθαριστικό εφορίας, λογαριασμός ΔΕΗ,λογαριασμός ΟΤΕ,βεβαίωση απόδοσης Α.Φ.Μ. κ.λ.π.).
-Αποστέλλοντας ταχυδρομικά μέσω ΕΛΤΑ ή κάποιου courier τη δήλωσή σας στο αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης. Στην περίπτωση αυτή πέραν του εντύπου της δήλωσης και συνυποβαλλομένων κατά περίπτωση, επισυνάπτονται υποχρεωτικά:
α) απλό φωτοαντίγραφο δελτίου ταυτότητας ή διαβατηρίου,
β) απλό φωτοαντίγραφο εγγράφου από το οποίο να προκύπτει το ΑΦΜ του
δηλούντος (π.χ. εκκαθαριστικό εφορίας, λογαριασμός ΔΕΗ κ.λ.π.),
γ) το πρωτότυπο αποδεικτικό καταβολής του πάγιου τέλους κτηματογράφησης.
-Ηλεκτρονικά.
Στην περίπτωση αυτή βασική προϋπόθεση είναι να έχετε ένα λογαριασμό e-mail για να αποκτήσετε βασική πρόσβαση στην εφαρμογή. Τα συνυποβαλλόμενα έγγραφα είτε θα τα σαρώσετε και θα τα στείλετε ηλεκτρονικά ή θα τα αποστείλετε ταχυδρομικά(συστημένα) στο αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να επισυνάψετε υποχρεωτικά:
α) απλό φωτοαντίγραφο δελτίου ταυτότητας ή διαβατηρίου,
β) απλό φωτοαντίγραφο εγγράφου από το οποίο να προκύπτει το ΑΦΜ του
δηλούντος (π.χ. εκκαθαριστικό εφορίας, λογαριασμός ΔΕΗ,ΟΤΕ κ.λ.π.).
3. Έχω υποβάλει δήλωση ιδιοκτησίας στο Κτηματολόγιο. Υπάρχει περίπτωση να κληθώ στο Γραφείο Κτηματογράφησης;
Ναι, αν δεν έχετε υποβάλει τοπογραφικό διάγραμμα και το ακίνητο δεν έχει διεύθυνση(όταν είναι αδύνατος ο εντοπισμός του) , θα κληθείτε στο Γραφείο Κτηματογράφησης προκειμένου να υποδείξετε το ακίνητό σας στους χάρτες που θα σας υποδειχθούν από το προσωπικό του Γραφείου.
4. Πότε θα πληρωθεί το μεταβλητό τέλος κτηματογράφησης ένα τοις χιλίοις ; Θα πληρωθεί από κάθε συνδικαιούχο ή από όλους μαζί (δηλαδή επιμερίζεται);
Το μεταβλητό τέλος κτηματογράφησης 1 τοις χιλίοις θα καταβληθεί όταν θα ολοκληρωθεί η διαδικασία κτηματογράφησης και μάλιστα μόνο από τους κυρίους και επικαρπωτές. Το τέλος αυτό καθορίζεται επί μίας οιωνεί αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, που προκύπτει από την τιμή ζώνης, την παλαιότητα και τον όροφο, αφού αφαιρεθούν είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ από την αξία του ακινήτου.
Στην περίπτωση συνδικαιούχων οι είκοσι χιλιάδες ευρώ αφαιρούνται για κάθε δικαιούχο και επί του ποσού που απομένει υπολογίζεται το ποσοστό 1 τοις χιλίοις, το οποίο και επιμερίζεται στους συνδικαιούχους.
5. Πως δηλώνεται η χρησικτησία και ποια τα απαιτούμενα δικαιολογητικά;
Για να δηλώσετε ως αιτία κτήσης του δικαιώματός σας έκτακτη χρησικτησία, αν δεν υπάρχει τελεσίδικη δικαστική απόφαση, πρέπει να υποβάλετε έγγραφα που να αποδεικνύουν τη χρησικτησία π.χ. λογαριασμοί ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ, μισθωτήρια, αποδεικτικά επιδότησης, πράξη αναγνώρισης ορίων, ένορκες βεβαιώσεις κλπ. Από τα έγγραφα αυτά θα πρέπει να αποδεικνύεται 20ετής νομή και κατοχή του ακινήτου.
Μετά την Ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων δεν επιτρέπεται να υποβληθεί δήλωση δικαιώματος με αιτία κτήσης την χρησικτησία για ακίνητο, το οποίο έχει καταχωριστεί ως αγνώστου ιδιοκτήτη. Η Ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων για τις 107 περιοχές που κτηματογραφούνται τώρα υπολογίζεται να γίνει μέσα στο 2011.
6. Τι θεωρείται βοηθητικός χώρος; Πότε οι αποθήκες και τα πάρκινγκ δηλώνονται ως ξεχωριστό δικαίωμα και αντίστοιχα πληρώνουν;
Βοηθητικός χώρος είναι οι αποθήκες και τα πάρκινγκ, τα οποία δηλώνονται στο Κτηματολόγιο μόνο εφόσον είναι αυτοτελείς χώροι, δηλαδή έχουν χιλιοστά στο οικόπεδο.
7. Έχω δικαίωμα υψούν (αέρας) σε ένα ακίνητο. Δηλώνεται στο Κτηματολόγιο;
Το δικαίωμα υψούν αποτελεί ξεχωριστό δικαίωμα όταν υπάρχει σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας από την οποία προκύπτει αδόμητη επιφάνεια, δηλαδή έχει χιλιοστά στο οικόπεδο. Υπό αυτήν την προϋπόθεση δηλώνεται κανονικά ως δικαίωμα στο Κτηματολόγιο.
8. Μπορώ να κάνω δήλωση ιδιοκτησίας στο Κτηματολόγιο με δικαίωμα για το οποίο έχω μόνο προσύμφωνο;
Το προσύμφωνο είναι πράξη μη μεταγράψιμη στο Υποθηκοφυλακείο, συνεπώς δεν σας κατοχυρώνει ότι κατέχετε το ακίνητο. Θα πρέπει να προβείτε σε διόρθωση τέτοιου είδους εκκρεμοτήτων προκειμένου να υποβάλετε τη δήλωσή σας στο Κτηματολόγιο. Σημειώστε ιδιαίτερα το εξής: Αν έχουν συμπληρωθεί 20 χρόνια από την υπογραφή του προσυμφώνου και κατέχετε το ακίνητο, τότε μπορείτε να το δηλώσετε με τίτλο δικαιώματος έκτακτης χρησικτησίας και να προσκομίσετε το προσύμφωνο ως αποδεικτικό της άσκησης χρησικτησίας.
9. Έχω υποβάλει δήλωση στο Κτηματολόγιο και τώρα θέλω να πουλήσω το ακίνητό μου. Είναι απαραίτητη η επισύναψη πιστοποιητικού Κτηματολογίου;
Όχι, δεν απαιτείται επισύναψη πιστοποιητικού ή βεβαίωσης υποβολής δήλωσης για να μεταβιβάσετε το ακίνητό σας. Ο αγοραστής έχει την υποχρέωση να δηλώσει το ακίνητο που αποκτά τώρα στο αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης, και μάλιστα εντός ενός μηνός από την ημέρα που θα το μεταγράψει στο Υποθηκοφυλακείο. Σημειώνουμε ότι η δήλωση αυτή δεν είναι εκπρόθεσμη, αλλά προβλέπεται από το νόμο με σκοπό την ενημέρωση της κτηματολογικής βάσης κατά το μεταβατικό στάδιο της κτηματογράφησης.
10. Μπορώ να δηλώσω δικαίωμα σε ακίνητο που έχω αποκτήσει με κληρονομιά, για την οποία δεν έχω κάνει αποδοχή (ή άλλη ισοδύναμη πράξη π.χ. κληρονομητήριο);
Ναι, μπορείτε να δηλώσετε το δικαίωμά σας στο Κτηματολόγιο ακόμα κι αν δεν έχετε κάνει αποδοχή κληρονομιάς. Στην περίπτωση αυτή όμως, θα πρέπει να προσκομίσετε τα απαραίτητα δικαιολογητικά ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι διαθήκης. Συγκεκριμένα:
Κληρονομιά με διαθήκη:
-ο τίτλος του κληρονομούμενου (εφόσον υπάρχει),
-ληξιαρχική πράξη θανάτου,
-αντίγραφο της δημοσιευμένης διαθήκης,
-πιστοποιητικό περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης,
-πιστοποιητικό περί μη αποποιήσεως κληρονομιάς.
Κληρονομιά χωρίς διαθήκη:
-ο τίτλος του κληρονομούμενου (εφόσον υπάρχει),
-ληξιαρχική πράξη θανάτου,
-πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών,
-πιστοποιητικό περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης,
-πιστοποιητικό περί μη αποποιήσεως κληρονομιάς.
Και στις δύο περιπτώσεις χρήσιμο είναι να προσκομιστεί και αντίγραφο του τίτλου ιδιοκτησίας του αποβιώσαντος, εάν αυτό υπάρχει.
Όταν συνταχθεί η πράξη αποδοχής κληρονομιάς και μεταγραφεί στο Υποθηκοφυλακείο, θα πρέπει να προσκομιστεί στο Γραφείο Κτηματογράφησης αντίγραφο της πράξης και του πιστοποιητικού μεταγραφής, προκειμένου να κατοχυρωθεί το δικαίωμα.
11. Ποια περιοχή ορίζεται ως αγροτική και πως μπορώ να μάθω αν η περιοχή που με ενδιαφέρει είναι χαρακτηρισμένη ως τέτοια;
Ως αγροτική στους κτηματολογικούς χάρτες ορίζεται η περιοχή η οποία βρίσκεται εκτός σχεδίου πόλης ή εκτός ορίου οικισμού προϋφισταμένου του 1923 ή εκτός ορίου οικισμού κάτω των 2.000 κατοίκων που έχει οριοθετηθεί και δεν παρουσιάζει χαρακτηριστικά συστηματικής δόμησης.
Αν το ακίνητό σας βρίσκεται εκτός σχεδίου θα πρέπει να απευθυνθείτε στο οικείο Γραφείο Κτηματογράφησης για να μάθετε εάν βρίσκεται σε χαρακτηρισμένη αγροτική ή αστική περιοχή.
12. Το Κτηματολόγιο θα χορηγήσει τίτλους για τα δικαιώματα που συμπεριλήφθηκαν στις αρχικές εγγραφές;
Δεν προβλέπεται διαδικασία χορήγησης τίτλων στους δικαιούχους των αρχικών εγγραφών. Η σύνταξη του Κτηματολογίου που οδηγεί στις αρχικές εγγραφές έχει διαπιστωτικό και μόνο χαρακτήρα, με την έννοια ότι οδηγεί στη διαπίστωση των υφισταμένων δικαιωμάτων που είναι εγγραπτέα στα κτηματολογικά βιβλία. Οι αρχικές εγγραφές, μετά την πάροδο της προθεσμίας που προβλέπεται από το νόμο για την αμφισβήτησή τους, θα εξοπλιστούν με αμάχητο τεκμήριο ορθότητας και με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί η ασφάλεια δικαίου των συναλλαγών και η προστασία των καλόπιστων συναλλασσόμενων, που θα εμπιστεύονται τις κτηματολογικές εγγραφές.
