Αν και η Ελλάδα μαστίζεται από πρωτοφανή οικονομική κρίση που την έχει φέρει στο χείλος της χρεοκοπίας, στον τομέα της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος φαίνεται πως τα πράγματα από...
οικονομικής πλευράς δεν είναι και τόσο άσχημα μιας και λόγω των σχετικών Ευρωπαϊκών κονδυλίων η χώρα μας έχει τη δυνατότητα για μεγάλες επενδύσεις πολλές από τις οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει.
Παρά τη διαθεσιμότητα πόρων, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας δεν έχει προχωρήσει αποτελεσματικά, ούτε μετά την ίδρυση του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Τα βασικά αίτια που διαμορφώνουν την παραπάνω πραγματικότητα τα αναφέρατε χαρακτηριστικά στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2011 στη Βουλή, όπου δηλώσατε:
«Πώς να έχουμε ανάπτυξη, για να πάρω ένα παράδειγμα, όταν έχουμε το μεγαλύτερο αριθμό περιβαλλοντικών μελετών ανά κάτοικο στην Ευρώπη, 6πλάσιο του μέσου όρου, με 320 φακέλους ανά εκατομμύριο κατοίκων, με τη δεύτερη χώρα να έχει μόλις 60 μελέτες; Παράγουμε δηλαδή πολύ αέρα, αλλά δεν προστατεύουμε καθόλου το περιβάλλον.»
Αν και ως Πρωθυπουργός της χώρας φαίνεται να είστε πλήρως ενημερωμένος για τις παθογένειες του πολιτικού συστήματος σχετικά με τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος της Ελλάδας, δεν ισχύει μάλλον το ίδιο για μερικούς από τους συνεργάτες σας του αρμόδιου Υπουργείου ΠΕΚΑ. Τη διαπίστωση αυτή έρχονται να επιβεβαιώσουν οι αποφάσεις της ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ σχετικά με τη λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης (ΦΔ) των προστατευόμενων περιοχών της Ελλάδας.
Τον Απρίλιο του 2007 προκηρύχτηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ μελέτη με τίτλο: «Οργάνωση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και σχεδιασμός της πρώτης φάσης λειτουργίας τους» με προϋπολογισμό 1.018.764,48 ευρώ Σκοπός της ήταν να προσδιορίσει τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των φορέων αυτών. Στην ιστοσελίδα του «Πανελλήνιου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων» (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) διαβάζουμε τα από 2/6/2009 σχόλια σχετικά με την μελέτη αυτή:
«...Σε εξέλιξη βρίσκεται η μελέτη "Οργάνωση Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και Σχεδιασμός της πρώτης φάσης λειτουργίας τους" που ανατέθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ σε κοινοπραξία 4 μελετητικών γραφείων. Μόλις στις 18 Μαΐου, οργανώθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ συνάντηση διαβούλευσης πάνω στο πρώτο σχέδιο των μελετητών που φυσικά δεν προβλέπει τις νέες εξελίξεις (ΣΣ: Εννοεί την συνένωση των φορέων διαχείρισης ανά περιφέρεια). Κανένα πρόβλημα φυσικά, ...θα ανατεθεί νέα μελέτη και θα ξαναξοδευτούν μερικές ακόμα εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε ένα νέο περιβαλλοντικό... πάρτυ!!!»
Το ΠΑΝΔΟΙΚΟ φαίνεται πως έπεσε μέσα στην παραπάνω πρόβλεψη. Το ΥΠΕΚΑ και συγκεκριμένα η «Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) στις 11/2/2011, ενέταξε με σχετική απόφαση (αρ.πρωτ: οικ.165874) την οριζόντια πράξη: «Οργάνωση των Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών και Σχεδιασμός της Πρώτης Φάσης Λειτουργίας τους» στα Ε.Π. "Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη", "Μακεδονία-Θράκη", "Κρήτη & Νήσοι Αιγαίου", "Θεσσαλία-Στερεά Ελλάδα-Ήπειρος", "Αττική". Η προκήρυξη είχε γίνει τον Σεπτέμβριο του 2010 με την με αρ.πρωτ: οικ.181651/Π63/09-09-2010 πρόσκληση της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του ΕΠΠΕΡΑΑ, στον Αξονα Προτεραιότητας 9 (Προστασία φυσικού περιβάλλοντος και βιοποικιλότητας) με προϋπολογισμό 841.037,55 ευρώ. Σύμφωνα με τα σχετικά έγγραφα, σε ό,τι αφορά στο Υποέργο 1, «Παραδοτέα της πράξης είναι η σύνταξη τριετών σχεδίων εφαρμογής δράσεων για τους 27 Φορείς Διαχείρισης, η οικονομοτεχνική μελέτη λειτουργίας των 27 Φορέων Διαχείρισης, η μελέτη και ο σχεδιασμός τριετών εφαρμογών δράσεων παρακολούθησης και η επικαιροποίηση των κανονισμών λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης, όπου αυτό κριθεί απαραίτητο.»
Αν ισχύουν τα όσα αναφέρει το ΠΑΝΔΟΙΚΟ, το ΥΠΕΧΩΔΕ ανέθεσε το 2007 με ορίζοντα τριετίας τη μελέτη «Οργάνωση των Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών και Σχεδιασμός της Πρώτης Φάσης Λειτουργίας τους» ύψους 1.018.764,48 ευρώ, και το ΥΠΕΚΑ (πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ) ενέκρινε εκπόνηση νέας μελέτη ύψους 841.037,55 ευρώ με τον ίδιο ακριβώς τίτλο! Αδυνατούμε να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα της εκπόνησης μελέτης οργάνωσης ενός φορέα κάθε 3-4 χρόνια, η δε διατήρηση της φράσης «Σχεδιασμός της Πρώτης Φάσης Λειτουργίας τους» (Σ.Σ: των Φ.Δ.) στον τίτλο της μελέτης που προκηρύχθηκε το 2011, εγείρει έντονα ερωτηματικά για τα αποτελέσματα των μελετών αυτών μιας και θα περίμενε κανείς η πρώτη φάση λειτουργίας των Φ.Δ. να καλύφθηκε από την πρώτη μελέτη (2007) του 1.018.764,48 ευρώ...
Εάν η μελέτη του 2007 εκπονήθηκε και καταβλήθηκε η αμοιβή, τότε έχουμε να κάνουμε με μια στα όρια του σκανδάλου επαναλαμβανόμενη ανάθεση μελέτης. Εάν δεν εκπονήθηκε τελικά η μελέτη του 2007 τότε περιττεύει να εκπονηθεί και η μελέτη του 2011. Τα χρήματα για την μελέτη αυτή, μπορούν να δοθούν στους Φορείς Διαχείρισης για να λειτουργήσουν επιτέλους.
Εδώ πλέον έχουμε να κάνουμε με μια βιομηχανία μελετών που απεργάζονται σχέδια σωτηρίας των Φορέων Διαχείρισης κάθε 3-4 χρόνια, την ίδια στιγμή που οι φορείς αυτοί αδυνατούν λόγω μη επαρκούς χρηματοδότησης να καλύψουν τα στοιχειώδη έξοδα λειτουργίας τους. Αραγε, αν τα ποσά αυτά που ξοδεύτηκαν απλόχερα για την εκπόνηση των μελετών οργάνωσης των φορέων, δίνονταν στους ίδιους τους φορείς για να οργανωθούν εκ των ενόντων και να προσφέρουν το ουσιαστικό έργο για το οποίο δημιουργήθηκαν, θα φτάναμε ποτέ στο σημείο να καταγγείλουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι των Φορέων Διαχείρισης τα αδιέξοδα στα οποία έχουν καταλήξει;
«Δελτίο τύπου των εργαζομένων του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών
Αγιος Γερμανός, Πρέσπα, 12/11/2010. Διανύοντας τον 11ο μήνα χωρίς χρηματοδότηση, μόνο με αδικαιολόγητη καθυστέρηση και ατελείωτες γραφειοκρατικές διαδικασίες μπορούμε να περιγράψουμε την κατάσταση του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών (ΦΔΕΔΠ). Και ο τελικός απολογισμός... αρνητικός: 13 υπάλληλοι, 11 μήνες απλήρωτοι και πληθώρα προβλημάτων από την αδυναμία κάλυψης ακόμα και των βασικών λειτουργικών αναγκών.»
«Ανακοίνωση Εργαζομένων του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας
Από σήμερα 29/11/2010 ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων βυθίστηκε στο σκοτάδι! Η διακοπή ηλεκτροδότησης είναι αποκορύφωμα της πλήρους εγκατάλειψης των Φορέων Διαχείρισης (Φ.Δ.) των Προστατευόμενων Περιοχών. Πιο συγκεκριμένα η έγκριση χρηματοδότησης μέσω της διαδικασίας Τεχνικού Δελτίου έχει καθυστερήσει αδικαιολόγητα από το ΥΠΕΚΑ με αποτέλεσμα ο Φ.Δ. να μην μπορεί να ανταπεξέλθει στο σκοπό ίδρυσής του που είναι η προστασία και η διαχείριση της λίμνης Παμβώτιδας και της βιοποικιλότητάς της. Το σκάφος και το αυτοκίνητο του Φ.Δ. είναι μήνες ακινητοποιημένα λόγω έλλειψης βενζίνης, με άμεση συνέπεια να μην πραγματοποιείται φύλαξη, ενώ παράλληλα η παρακολούθηση συναντά δυσκολίες εφαρμογής. Οι εργαζόμενοι παρόλο που είναι απλήρωτοι έξι ολόκληρους μήνες συνεχίζουν να εργάζονται κανονικά. Από σήμερα ούτε αυτό είναι εφικτό καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα χρήσης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, τηλεφώνου, θέρμανσης κλπ. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ανάδειξη των διαχρονικών προβλημάτων της εύρυθμης λειτουργίας των Φ.Δ. με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η προστασία της»
Κύριε Πρωθυπουργέ,
Την ίδια στιγμή που οι Φορείς Διαχείρισης αδυνατούν να πληρώσουν τους υπαλλήλους τους, την ίδια στιγμή που δεν έχουν κονδύλια για να πληρώσουν το ηλεκτρικό και το καύσιμο για την λειτουργία τους, το ΥΠΕΚΑ προκηρύσσει μελέτες κόστους 841.037,55 ευρώ, για να αποφασίσει τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των φορέων, που ουσιαστικά έχουν σταματήσει να λειτουργούν λόγω μη χρηματοδότησής τους από το ΥΠΕΚΑ.
Στην ιστοσελίδα του Πανελλαδικού Συλλόγου Εργαζομένων στους Φορείς Διαχείρσης «Ελληνική Φύση», δηλαδή των ανθρώπων που υπηρετούν στους φορείς αυτούς και καθημερινά συμμετέχουν ουσιαστικά και όχι θεωρητικά στην λειτουργία και δράση των φορέων διαχείρισης, διαβάζουμε την κριτική τους, σχετικά με την παράδοση του Υποέργου 1 της πρώτης μελέτης (2007) που υποτίθεται θα καθόριζε τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των φορέων αυτών:
«...τελικά η ομάδα μελέτης δεν κατορθώνει να προτείνει πρακτικές λύσεις που θα διευκόλυναν τις αρμόδιες υπηρεσίες να ξεκινήσουν την υλοποίηση. Το παρόν αποτελεί κυρίως ένα γενικόλογο βιβλιογραφικό κείμενο, περιγράφοντας σε μεγάλο βαθμό τις υποχρεώσεις παρακολούθησης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας όπως αυτές απορρέουν από τις ευρωπαϊκές οδηγίες για τους οικοτόπους και τα πτηνά και τις διεθνείς συμβάσεις, χωρίς ωστόσο να γίνεται αναφορά στην εθνική νομοθεσία...»
«...Αν όμως αυτό το κείμενο αποτελεί το τελικό παραδοτέο για τον τρόπο που θα γίνεται το monitoring από τους φορείς διαχείρισης αλλά και από τις κεντρικές υπηρεσίες το κείμενο αυτό δεν πλησιάζει καθόλου τον στόχο αυτόν αφού η ομάδα μελέτης δεν προτείνει κάτι ουσιαστικό...»
«...τα δεδομένα που χρησιμοποιεί για τους τύπους οικοτόπων και τα είδη δεν είναι ενημερωμένα. Οι μελετητές δεν έχουν λάβει υπόψη του την 2η Έκθεση για την εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ την οποία μπορεί να βρει κανείς εύκολα ακόμα και στο internet και καμιά αναφορά δε γίνεται για την οδηγία 2000/60/ΕΚ που αφορά τα νερά...»
«...όσον αφορά το σημείο β) η οργάνωση του παραδοτέου Α.1 είναι ελλιπέστατη καθώς δεν προσεγγίζει καθόλου ενδημικά είδη και τι πρέπει να γίνει ως προς αυτή την κατεύθυνση. Το επίπεδο ενδημισμού (χλωρίδα και πανίδα) της χώρας είναι πολύ υψηλό και η ομάδα μελέτης δεν έχει αναδείξει καθόλου αυτό το κομμάτι...»
Καθίσταται απολύτως σαφές ότι η βιομηχανία περιβαλλοντικών μελετών που υπάρχει στην χώρα μας, μια θλιβερή διαπίστωση που προσωπικά εσείς ο ίδιος δημοσίως καταθέσατε, αντί να εξυπηρετεί το περιβάλλον και τους ουσιαστικούς φορείς προστασίας του, τελικά συντελεί στην απαξίωση και υποβάθμιση του. Αντί η χρηματοδότηση της βιομηχανίας αυτής των μελετών να συμβάλει στην σωτηρία του περιβάλλοντος, ουσιαστικά συμβάλει στην οικονομική σωτηρία μόνο των «ειδικών» που απασχολούνται στην «βιομηχανία» αυτή.
Το γεγονός αυτό πρέπει να τύχει ανάλογης διερεύνησης, τόσο ως προς το ουσιαστικό κομμάτι του περιεχομένου των μελετών αυτών, όσον αφορά την εγκυρότητα, την επιστημονικότητα αλλά και την δυνατότητα εφαρμογής τους τελικά, όσο και στο διαδικαστικό, δηλαδή τον τρόπο ανάθεσης και επιλογής των ειδικών περί του περιβάλλοντος μελετητών. Γιατί πολλές φορές, στο βιομηχανικό αυτό μελετητικό περιβάλλον που ανθεί τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας, τα ίδια ή συνεργαζόμενα σχήματα, θεσμοθετούν την «αναγκαιότητα» των μελετών, καθορίζουν τις προδιαγραφές τους, εκπονούν τις μελέτες και τέλος, αξιολογούν τα παραδοτέα.
Και όπως διαπιστώνεται από τους ίδιους τους εργαζόμενους στους φορείς διαχείρισης των προστατευμένων περιοχών, το προϊόν της μελετητικής βιομηχανίας, δεν είναι ούτε ουσιαστικό ούτε πρακτικά αξιοποιήσιμο. Και ενώ οι εργαζόμενοι θα εξακολουθήσουν να εργάζονται χωρίς να αμείβονται, ενώ «δεν υπάρχει σάλιο» για να μπορέσουν να λειτουργήσουν οι φορείς αυτοί, το ΥΠΕΚΑ θα πληρώσει 841.037,55 ευρώ για την «Οργάνωση των Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών και Σχεδιασμός της Πρώτης Φάσης Λειτουργίας τους»... Κάθε επιπλέον σχόλιο περιττεύει.
Τα παραπάνω συμβαίνουν ενώ η ΕΕ πρόσφατα ανέστειλε τη διάθεση του ποσού των 20.000.000 ευρώ για τη διάσωση της Λίμνης Κορώνειας, λόγω σημαντικής καθυστέρησης στην εκτέλεση των απαιτούμενων εργασιών από πλευράς αρμόδιων φορέων. Η Κορώνεια, αν και προστατευόμενη από τη συνθήκη Ραμσάρ έχει ουσιαστικά καταστραφεί σαν οικοσύστημα. Για τη λίμνη Κορώνεια έχουν εκπονηθεί πλήθος «μελετών» τα τελευταία χρόνια αλλά δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική ενέργεια για την προστασία και διάσωσή της. Αυτό και μόνο το γεγονός αποκαλύπτει με τον πλέον δυσάρεστο τρόπο την ανικανότητα του αρμόδιου Υπουργείου ΠΕΚΑ να προβεί, σε υλοποίηση δράσεων διαχείρισης, μιας λέξης που προφανώς είναι άγνωστη, τόσο στην ηγεσία όσο και στους υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου. Αντί αυτού αναλώνεται στην ανάθεση «μελετών» και στη σύνταξη νομοθετημάτων αμφιβόλου ποιότητας και αποτελεσματικότητας.
Κύριε Πρωθυπουργέ, κάποιος πρέπει να βάλει τέλος στη βιομηχανία των περιβαλλοντικών μελετών που, σωστά επισημάνατε, καταδυναστεύει τελικά το περιβάλλον στην χώρα μας, και να οριοθετήσει σε ασφαλή πλαίσια την λειτουργία των διαφόρων περιβαλλοντικών ΜΚΟ σε σχέση με την Πολιτεία και ειδικότερα το ΥΠΕΚΑ. Έχουμε την αίσθηση ότι πολλές φορές οι διάφορες ΜΚΟ υποκαθιστούν τα κυβερνητικά όργανα και αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί.
Σας ζητούμε να επιληφθείτε προσωπικά του θέματος, καθόσον είναι πρόκληση για τον χειμαζόμενο οικονομικά λαό μας, να διοχετεύονται εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε αμφιβόλου σκοπιμότητας και αποτελεσματικότητας μελέτες, την ίδια στιγμή που περικόπτονται συντάξεις και δεν καταβάλλονται δεδουλευμένα εργαζομένων.
Για τον Ωρίωνα,
