Στο σύνολο του ο Απόδημος Ελληνισμός υπολογίζεται ότι υπερβαίνει κατά πολύ τα 4.000.000 (συμπεριλαμβανόμενων και των Ελλήνων της πρώην ΕΣΣΔ).
Ο υπολογισμός αυτός είναι κατά προσέγγιση, αφενός μεν διότι οι σχετικές καταμετρήσεις που έχουν γίνει από διάφορες υπηρεσίες της Ελλάδας όσο και των χωρών υποδοχής διαφέρουν ανάλογα με την μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε και αφετέρου διότι υπάρχουν περιοχές (π.χ. χώρες της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ.) όπου η καταμέτρηση παρουσιάζει δυσχέρειες. Οι χώρες στις οποίες ο Ελληνισμός έχει την μεγαλύτερη πληθυσμιακή παρουσία είναι οι Η.Π.A., ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Γερμανία, χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, και η Νότιος Αφρική.
Μία σύντομη ιστορική επισκόπηση του ελληνικού μεταναστευτικού ρεύματος θα ξεκινούσε τον 18ο και 19ο αιώνα, όταν δημιουργούνται ελληνικές παροικίες στην Ιταλία, Aυστρο-Ουγγαρία, Μολδοβλαχία, Βόρεια Βαλκάνια, Αγγλία, Γαλλία, και τέλος στην Αίγυπτο και στις Ινδίες. Η ελληνική διασπορά των χρόνων εκείνων δραστηριοποιήθηκε κυρίως στην ανάπτυξη διεθνούς εμπορίου της Δύσης με την Ανατολή και την Ελλάδα, με κέντρο δραστηριότητας την Aυστρο-Ουγγαρία που αποτελούσε το διεθνές εμπορικό χρηματιστηριακό κέντρο του 18ου αιώνα.
Αργότερα, τον 19ο αιώνα, όταν το κέντρο βάρους της οικονομικής δραστηριότητας μετατοπίζεται λόγω της βιομηχανικής επανάστασης, οι παροικίες που δεν έχουν πρόσβαση στο θαλάσσιο εμπόριο φθίνουν.
Στη περίοδο που συμπίπτει με την επανάσταση του 1821 και την ίδρυση του νέου Ελληνικού κράτους, οι παροικίες της Αιγύπτου, Συρίας, Λιβάνου και Μεσοποταμίας γνωρίζουν σημαντική οικονομική άνθηση, αναπτύσσοντας δραστηριότητες στο θαλάσσιο εμπόριο και υποβοηθώντας στην εξάπλωση της ελληνικής ναυσιπλοϊας. Παράλληλα αναπτύσσουν δραστηριότητες σε τραπεζικές εργασίες.
Η μεγαλύτερη πάντως διασπορά του ελληνικού στοιχείου και η διόγκωση του εκτός Ελλάδας Ελληνισμού αρχίζει με την σταδιακή παρακμή των ανωτέρω παροικιών και την εμφάνιση σημαντικών μεταναστευτικών ρευμάτων προς κάθε κατεύθυνση, για να ολοκληρωθεί μέχρι τις μέρες μας.
Μορφές Οργάνωσης:
Οι μορφές οργάνωσης των Αποδήμων Ελλήνων είναι κυρίως οι εξής: Ομοσπονδίες, Κοινότητες, Εθνικοτοπικές οργανώσεις, ενορίες και λοιποί σύλλογοι (πολιτιστικοί, φιλανθρωπικοί, αθλητικοί). Συνολικά υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 3.000 οργανώσεις.
Πρώτη βαθμίδα οργάνωσης είναι οι ελληνικές κοινότητες (οι Έλληνες μιας πόλης του εξωτερικού) ή οι εθνικοτοπικοί σύλλογοι (οι Έλληνες μιας πόλης του εξωτερικού, που κατάγονται από μια συγκεκριμένη στενότερη ή ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Ελλάδας -- χωριό, νομός, διαμέρισμα).
Δεύτερη βαθμίδα είναι οι Ομοσπονδίες, των παραπάνω οργανώσεων που υπάρχουν σε εθνικό επίπεδο της ξένης χώρας (π.χ., Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Γερμανίας, Ομοσπονδία Θρακικών Συλλόγων Γερμανίας κ.λ.π.)
Τρίτη βαθμίδα είναι συνομοσπονδίες που λειτουργούν σε διεθνές επίπεδο (π.χ. Παμμακεδονική, Πανηπειρωτική, Παμμεσσηνιακή κ.λ.π.).
Σύμφωνα με στοιχεία της ΓΓAΕ, οι καταγεγραμμένες οργανώσεις είναι περίπου 2877. Διακρίνονται σε 952 κοινότητες, 974 εθνικοτοπικές οργανώσεις και 951 διάφορους άλλους συλλόγους.
Επίσης, υπάρχουν 38 Ομοσπονδίες κοινοτήτων και 50 ομοσπονδίες εθνικοτοπικών οργανώσεων.
Από άποψη τυπολογίας, η κοινότητα αποτελεί μια οργάνωση ομπρέλα, έχει δηλαδή πολλαπλούς σκοπούς και δεν διακρίνεται από λειτουργική εξειδίκευση. Οι υπάρχουσες κοινότητες παρουσιάζουν αναμφίβολα ουσιώδεις διαφορές, μπορούν δε με ορισμένα κριτήρια να ταξινομηθούν σε τρεις κύριες κατηγορίες:
α) στην ενοριακή κοινότητα υπό την αιγίδα της εκκλησίας, στην οποία υπάρχει πλήρης δεσμός με την εκκλησία.
β) στην κοινότητα-ενορία, στην οποία υπάρχει σχετική αυτονομία από την Εκκλησία.
γ) στην Εθνική κοινότητα -- ή απλώς κοινότητα -- στην οποία υπάρχει πλήρης ανεξαρτησία από την Εκκλησία.
Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί και η οργάνωση των αποδήμων Ελλήνων με γνώμονα την παραπέρα ανάπτυξη των επαγγελματικών ή επιχειρησιακών δραστηριοτήτων τους. Έτσι, υπάρχουν αρκετά εμπορικά επιμελητήρια, σύλλογοι επιστημόνων, ιατρών, τραπεζικών κ.λ.π. Η συνολική αυτή δραστηριότητα έχει καταστήσει τον απόδημο Ελληνισμό, ειδικά στις χώρες που αυτός είναι πληθυσμιακά ισχυρός, μοχλό ανάπτυξης και προόδου. Η δυναμική που αυτή η δραστηριότητα εμπεριέχει του επιτρέπει να παίζει σημαντικό ρόλο στο πολιτικό γίγνεσθαι αρκετών χωρών υποδοχής, με απτά παραδείγματα την ανάδειξη των συμπατριωτών μας σε υψηλά πολιτικά αξιώματα (δήμαρχοι, βουλευτές, γερουσιαστές) με προφανή οφέλη για την Ελλάδα.
Συμβούλιο Αποδήμου Ελληνισμού: Στην οργάνωση της ομογένειας εξαιρετική σημασία έχει ασφαλώς η λειτουργία από το 1996 με έδρα τη Θεσσαλονίκη του Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού (Σ.Α.Ε), στο οποίο εκπροσωπούνται οι κυριότερες ανά τον κόσμο οργανώσεις των ομογενών.
Το Σ.Α.Ε. έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα για θέματα Αποδημίας - Παλιννόστησης. Ιδρύθηκε βάσει του Νόμου 1867 (άρθρο 17) του 1989, οι σκοποί, η σύνθεση και η λειτουργία του ορίζονται με το υπ.αριθμ. 196/30-5-95 σχετικό Προεδρικό Διάταγμα.
