Εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία είναι για την Ελληνίδα νοικοκυρά η επιλογή των κατάλληλων σαρακοστιανών τροφίμων, καθώς η σωστή επιλογή των νηστίσιμων και των θαλασσινών απαιτεί γνώσεις και ιδιαίτερη προσοχή, πριν βγει για ψώνια στην αγορά. Έτσι, λοιπόν, λίγο πριν το στρώσιμο του σαρακοστιανού τραπέζιου, η πλειοψηφία των καταναλωτικών Οργανώσεων υπενθυμίζει ορισμένες χρήσιμες συμβουλές στο καταναλωτικό κοινό, θέλοντας να διαφυλάξει την ασφάλεια των καταναλωτών από τρόφιμα, που δεν πληρούν τόσο τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας όσο και τα επίπεδα ποιότητας.
Λαγάνα, ταραμοσαλάτα, νηστίσιμα: οι "πρωταγωνιστές" στο σαρακοστιανό τραπέζι
Γενικά, όλα τα τρόφιμα, που στολίζουν το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας, είναι αρκετά ακριβά και οι τιμές τους διαμορφώνονται ελεύθερα. Η παραδοσιακή λαγάνα, π.χ. δεν διαφέρει σε τίποτα από το ψωμί, που προμηθευόμαστε καθημερινά. Παρασκευάζεται από το ίδιο αλεύρι με το κοινό ψωμί και, όμως, η τιμή της είναι υψηλότερη από αυτή του κοινού ψωμιού. Αν συνυπολογιστεί και το μικρότερο βάρος της, τότε η τιμή της είναι δυσανάλογα υψηλή.
Η ταραμοσαλάτα καλύτερα να παρασκευάζεται στο σπίτι από ταραμά ποιότητας, γιατί έτσι αποφεύγουμε τις χρωστικές ουσίες, που, συνήθως, περιέχουν οι ταραμοσαλάτες του εμπορίου. Ο ταραμάς πρέπει να έχει χρώμα λευκό έως καστανό ανοιχτό και ομοιόμορφο σε όλη την ποσότητα. Η οσμή του και η γεύση του πρέπει να είναι ευχάριστη.
Οι βραστές πατάτες, τα φασόλια πιάζ, τα κρεμμυδάκια, τα σκορδάκια, τα τουρσιά, οι ελιές, ο χαλβάς και τα νηστίσιμα θαλασσινά, αποτελούν την κύρια τροφή μας, ειδικά την Καθαρά Δευτέρα, που η παράδοση απαιτεί να μην υπάρχουν στο τραπέζι μας μαγειρεμένα φαγητά.
Προσοχή και στα θαλασσινά
Όσοι από εμάς αγοράσουμε θαλασσινά, πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής:
Μαλάκια: Κεφαλόποδα (χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές, μοσχιοί, θράψαλα, κλπ.). Υπάρχουν στην αγορά είτε ως νωπά είτε ως κατεψυγμένα.
Νωπά: Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται, ιδίως, στην οσμή, η οποία πρέπει να είναι η οσμή της θάλασσας. Οποιαδήποτε άλλη οσμή θεωρείται μη φυσιολογική. Επίσης, η σάρκα πρέπει να είναι συμπαγής, ελαστική, γυαλιστερή και τα πλοκάμια-βεντούζες να είναι ανθεκτικά στο τράβηγμα.
Κατεψυγμένα: Τα κατεψυγμένα πρέπει να συντηρούνται στο σημείο πώλησης σε καταψύκτη στους -18o C, να πωλούνται συσκευασμένα και με υγειονομικό σήμα, δηλαδή τη σφραγίδα της επιχείρησης, η οποία είναι μικρή και ελλειψοειδής. Στη σφραγίδα αναφέρεται ο κωδικός αριθμός της επιχείρησης, π.χ. EL 30.A.60. EU. Επιπλέον, στη συσκευασία πρέπει να αναγράφονται όλες οι υποχρεωτικές ενδείξεις, που προβλέπονται από τη νομοθεσία, δηλαδή η ονομασία πώλησης, το καθαρό βάρος, η χρονολογία ανάλωσης, οι ιδιαίτερες συνθήκες συντήρησης και χρήσης, το όνομα, η εμπορική επωνυμία και η διεύθυνση του κατασκευαστή ή του συσκευαστή, ο τόπος παραγωγής ή προέλευσης.
Δίθυρα οστρακοειδή (μύδια, κυδώνια, γυαλιστερές, στρείδια, κλπ.): Πωλούνται συσκευασμένα σε μικρές συσκευασίες, (συνήθως, σε δίχτυ), οι οποίες φέρουν το υγειονομικό σήμα, καθώς και όλες τις υποχρεωτικές ενδείξεις. Σε κάθε περίπτωση, τα οστρακοειδή πρέπει να είναι ζωντανά, πριν καταναλωθούν και ο έλεγχός τους να είναι εύκολος. Τα κελύφη τους πρέπει να είναι κλειστά ή, αν είναι μερικώς ανοιχτά, με την ελάχιστη πίεση πάνω στο κέλυφος, πρέπει να κλείνουν μόνα τους.
Τα μύδια πωλούνται με κέλυφος ή αποκελυφωμένα και, επίσης, κατεψυγμένα. Τα αποκελυφωμένα συσκευάζονται μέσα σε πλαστικές σακούλες, με μια ποσότητα πόσιμου νερού. Στη συσκευασία τους πρέπει να υπάρχει το υγειονομικό σήμα και όλες οι υποχρεωτικές ενδείξεις, που προαναφέρθηκαν. Η ημερομηνία ανάλωσης πρέπει να απέχει το πολύ 5 ημέρες από την ημέρα της αποκελύφωσης. Τα κατεψυγμένα πρέπει να φέρουν, ομοίως, όλες τις υποχρεωτικές ενδείξεις.
Γαστερόποδα (σαλιγκάρια): Διατίθενται στην αγορά είτε ως νωπά, χωρίς συσκευασία είτε ως κατεψυγμένα. Τα νωπά πρέπει να είναι, οπωσδήποτε, ζωντανά. Τα κατεψυγμένα πρέπει να φέρουν στη συσκευασία τους όλες τις υποχρεωτικές ενδείξεις.
Εχινόδερμα: Είναι οι γνωστοί μας αχινοί, oι οποίοι πρέπει να είναι ζωντανοί, όταν καταναλώνονται. Η διαπίστωση αυτή γίνεται με απλή παρατήρηση, κατά την οποία βλέπουμε να κινούνται τα αγκάθια τους.
Μαλακόστρακα: Συμπεριλαμβάνονται γαρίδες, καραβίδες, αστακοί, καβούρια, ψείρες, γάμπαρι, κλπ. Όταν είναι ζωντανά, εμφανίζουν κινήσεις στις κεραίες και στα πόδια. Πρέπει να έχουν την οσμή της θάλασσας, τα αρθρωτά τους μέρη να είναι στερεά-προσκολλημένα στο σώμα, η επιφάνειά τους να είναι γυαλιστερή και το κεφάλι τους δεν πρέπει να φέρει μαύρες κηλίδες ή να είναι μελανιασμένο. Τα κατεψυγμένα πρέπει να φέρουν στη συσκευασία τους όλες τις προβλεπόμενες ενδείξεις.
Πριν από κάθε προμήθεια θαλασσινών, απαραίτητη είναι η προσοχή των καταναλωτών. Γενικά, τα θαλασσινά είναι εξαιρετικά ευαίσθητα. Η οσμή και η εξωτερική όψη τους είναι τα πιο σταθερά χαρακτηριστικά, για να κριθεί η καταλληλότητά τους.
Τα διάφορα είδη θαλασσινών διαφέρουν ελάχιστα μεταξύ τους. Παρουσιάζουν, όμως, αρκετές φορές κάποιες διαφοροποιήσεις, όσον αφορά την τιμή πώλησής τους, π.χ. χταπόδια-μοσχιοί, μπαρμπούνια-κουτσομούρες: Πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις επιγραφές και τις σημάνσεις, που αναγράφουν τις πληροφορίες του είδους, για την αποφυγή παραπλάνησης από τους επιτήδειους.
