Παθήσεις των μαστών, όπως ογκίδια, πόνος ή ευαισθησία των μαστών, έκκριμα από τη θηλή ή εισολκή της θηλής, φλεγμονές και αλλοιώσεις του δέρματος των μαστών, είναι ιδιαίτερα συχνά προβλήματα σε όλες τις ηλικίες γυναικών. Τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα προκαλούν...
αναστάτωση και ανησυχία στις γυναίκες παρά το γεγονός ότι συνήθως (αλλά όχι πάντα) δεν σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού.
Κάθε γυναίκα, μετά από την εφηβεία, είναι καλό να επισκέπτεται μία φορά το χρόνο το χειρουργό που εξειδικεύεται σε αυτές τις παθήσεις και που είναι σε θέση να την κατευθύνει και να λύσει τις απορίες της σχετικά με τα συνήθη αυτά προβλήματα. Είναι επίσης ιδιαίτερα χρήσιμο, κάθε γυναίκα να αυτοεξετάζει τακτικά τους μαστούς της, ώστε όταν διαπιστώσει κάποια αλλαγή που την ανησυχεί να επικοινωνεί με τον ειδικό και να κατευθύνεται σωστά.
Ογκίδιο στο μαστό
Η ανακάλυψη ενός ογκιδίου στο μαστό γίνεται συνήθως κατά την εξέταση των μαστών, είτε από το γιατρό, είτε από την ίδια τη γυναίκα. Περισσότερο από το 90% των ογκιδίων του μαστού σε γυναίκες 20 ως 50 ετών είναι καλοήθη. Παρ’ όλα αυτά, ένα νέο-εμφανιζόμενο ογκίδιο στο μαστό πρέπει να εκτιμάται από τον ειδικό για να αποφασιστεί εάν χρειάζονται περισσότερες εξετάσεις.
Η κλινική εξέταση από μόνη της είναι δύσκολο να καθορίσει εάν ένα ογκίδιο είναι καλόηθες ή κακόηθες. Συχνά καλοήθη αίτια που προκαλούν ψηλαφητά ογκίδια στο μαστό:
Κύστεις
Πρόκειται για εντοπισμένα ογκίδια, τα οποία όμως περιέχουν κάποια μορφή υγρού, χωρίς να είναι συμπαγή. Αρκετά συχνά οι κύστεις μπορεί να είναι επώδυνες και συνήθως παρουσιάζονται και στους δύο μαστούς. Ο σχηματισμός τους οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διαρκή και επαναλαμβανόμενη διέγερση των μαστών από τις γυναικείες γεννητικές ορμόνες και γι’ αυτό εμφανίζονται συχνότερα σε γυναίκες πριν από την εμμηνόπαυση ή σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που λαμβάνουν ορμονικά σκευάσματα.
Η εκτίμηση και αξιολόγηση των κύστεων στο μαστό γίνεται με την κλινική εξέταση και το υπερηχογράφημα των μαστών, το οποίο, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της κύστης, μπορεί να τις διαχωρίσει μορφολογικά σε:
Απλές κύστεις (simple cysts): περιέχουν μόνο υγρό, χωρίς καθόλου συμπαγή στοιχεία και συνήθως αντιμετωπίζονται (όταν είναι μεγάλες και προκαλούν πόνο) με απλή παρακέντηση και αναρρόφηση του υγρού. Η διαδικασία αυτή είναι αρκετά απλή και οδηγεί σε άμεση ανακούφιση από τον πόνο που μπορεί να προκαλεί η κύστη. Συνήθως, η απλή παρακέντηση αρκεί στο να εξαφανίσει την κύστη. Εάν όμως η κύστη υποτροπιάσει, τότε η παρακέντηση χρειάζεται να επαναληφθεί, ενώ εάν υποτροπιάσει και δεύτερη φορά πιθανώς να απαιτείται η χειρουργική αφαίρεσή της. Το υγρό που αφαιρείται από μία απλή κύστη δεν αποστέλλεται συνήθως για κυτταρολογική εξέταση, εκτός και αν περιέχει αίμα.
Επιπλεγμένες κύστεις (complicated cysts): εμφανίζουν ορισμένα μόνο υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά των απλών κύστεων. Εκτός από υγρό, συνήθως περιέχουν και συμπαγή στοιχεία. Πολύ σπάνια (0,4%) μπορεί να υποκρύπτουν κακοήθεια και γι΄αυτό η παρακέντησή τους είναι υποχρεωτική και συνήθως απαιτείται και συμπληρωματική απεικόνιση με μαστογραφία.
Πολύπλοκες κύστεις (complex cysts): έχουν μεικτά χαρακτηριστικά κύστης και συμπαγούς μάζας. Έχουν αρκετά μεγάλη πιθανότητα να υποκρύπτουν κακοήθεια (20-43%) και γι αυτό απαιτείται η βιοψία τους, είτε χειρουργικά, είτε με κυλινδρική βελόνα (core biopsy).
Ινοαδενώματα
Τα απλά ινοαδενώματα είναι συμπαγείς, καλοήθεις όγκοι που αποτελούνται από ινώδη και αδενικό ιστό. Είναι η πιο συχνή μορφή ογκιδίου σε γυναίκες νεαρής ηλικίας, μεταξύ 20 και 30 ετών. Η αιτιολογία τους δεν είναι πλήρως διευκρινισμένη, αλλά φαίνεται ότι σημαντικό ρόλο παίζουν οι γεννητικές ορμόνες και γι’ αυτό είναι συχνότερα κατά τη διάρκεια των αναπαραγωγικών χρόνων, αυξάνονται σε μέγεθος κατά την εγκυμοσύνη και κατά τη λήψη ορμονών και υποχωρούν μετά την εμμηνόπαυση.
Η πιθανότητα εξέλιξης των ινοαδενωμάτων σε κακοήθεια εξαρτάται από τα ιστολογικά τους χαρακτηριστικά, τα οποία προσδιορίζονται με τη βιοψία.
Όταν μία γυναίκα διαπιστώσει ένα τέτοιο ογκίδιο στο μαστό της, είναι απαραίτητη η ιστολογική τεκμηρίωση της ταυτότητάς του με βιοψία με κυλινδρική βελόνα (core biopsy). Εφόσον τεκμηριωθεί ότι πρόκειται για ινοαδένωμα, η αντιμετώπιση του ογκιδίου εξαρτάται από το μέγεθός του και τις μεταβολές του μεγέθους του, τα συμπτώματα που προκαλεί, καθώς και το βαθμό ανησυχίας της ίδιας της γυναίκας.
Τα μικρά ινοαδενώματα, που δεν προκαλούν συμπτώματα και που δεν μεγαλώνουν κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, δεν χρειάζεται να αφαιρούνται χειρουργικά. Εξαίρεση αποτελεί η ύπαρξη έντονης ανησυχίας και φόβου από την γυναίκα. Επίσης, συνιστάται η αφαίρεση των ινοαδενωμάτων πρό της εγκυμοσύνης, καθώς τα περισσότερα μεγαλώνουν κατά τη διάρκεια της κύησης προκαλώντας ανησυχία.
Αντιθέτως, τα μεγάλα ινοαδενώματα που προκαλούν πόνο στο μαστό, που αυξάνονται σε μέγεθος ή που η βιοψία δείχνει ανησυχητικά στοιχεία (άτυπη υπερπλασία, σκληρυντική αδένωση, αποτιτανώσεις) πρέπει να αφαιρούνται χειρουργικά. Χειρουργική αφαίρεση συνιστάται επίσης και στα ινοαδενώματα της νεαρής ηλικίας (juvenile fibroadenomas), τα οποία εμφανίζονται συνήθως σε κοπέλες 10 έως 18 ετών (ποικίλουν σε μέγεθος μεταξύ 5 και 20 εκ.), διότι συνήθως αυξάνονται σε μέγεθος προκαλώντας πόνο, ανησυχία και ασυμμετρία των μαστών. Η χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης ενός ινοαδενώματος είναι απλή και η ασθενής συνήθως παίρνει εξιτήριο από το νοσοκομείο την ίδια ημέρα.
St. James University Hospital, Leeds, UK.
"John Golligher" Colorectal Unit, The General Infirmary, Leeds, UK.
"Λευκός Σταυρός Αθηνών"
website:www.s-andrikopoulos.gr
email:info@s-andrikopoulos.gr
Σπύρος Χ. Ανδρικόπουλος, Χειρουργός
Λαπαροσκοπική & Ρομποτική Χειρουργική
Χειρουργική Παχέος Εντέρου & Ορθού
Χειρουργική Ογκολογία
www.markos.tv
