νέο δρόμο που έχει ανοίξει στις εργασιακές σχέσεις των δημοσιογράφων, τις συνέπειες στα μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων αλλά και τους τρόπους αντίδρασης.
Κ. Καζάκο μέχρι πρότινος η εκ περιτροπής εργασία ήταν ένα καθεστώς που μπορούσε να εφαρμοστεί μόνο κατόπιν συμφωνίας των εργοδοτών με τους εργαζομένους. Τί άλλαξε και κατά πόσο είναι σύννομη η μονομερής εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου;
«Πρόκειται για μία από τις τελευταίες τροποποιήσεις της σχετικής νομοθεσίας η οποία δίνει στον εργοδότη το δικαίωμα να επέμβει στο περιεχόμενο των συμφωνιών των συμβάσεων που έχει με το προσωπικό του και να τις αλλάξει και μάλιστα με τρόπο επαχθή για τους εργαζόμενους. Αυτή η δυνατότητα δίνεται κατ΄εξαίρεση του κανόνα και μάλιστα είναι αμφίβολο αν είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα, διότι το Σύνταγμα εγγυάται μεν την ελευθερία των συμβάσεων των μερών αλλά η ελευθερία έχει το νόημα ότι και τα δύο μέρη είναι ελεύθερα να κάνουν μία σύμβαση, να τη διαλύουν και να τροποποιούν το περιεχόμενό της»
Υπό ποιες προϋποθέσεις δίνεται η δυνατότητα άσκησης αυτού δικαιώματος στους εργοδότες και τί ασφαλιστικές δικλείδες υπάρχουν για τους εργαζόμενους;
«Ακριβώς επειδή το δικαίωμα αυτό δίνεται κατ' εξαίρεση στον εργοδότη, οι προϋποθέσεις για την άσκησή του είναι αυστηρές. Θα πρέπει δηλαδή να εφαρμόζεται όταν υπάρχει ένας πολύ σοβαρός περιορισμός της οικονομικής δραστηριότητας με μόνιμα χαρακτηριστικά, όχι όταν απλώς μία επιχείρηση έχει ταμειακές δυσχέρειες ή όταν υπάρχει άσχημη συγκυρία στην αγορά. Όταν λοιπόν συντρέχει αυτή η ουσιαστική προϋπόθεση το δεύτερο που υποχρεούται να κάνει ο εργοδότης για να ασκήσει ένα τέτοιο δικαίωμα είναι να κάνει μία σοβαρή συζήτηση με το προσωπικό του για τους λόγους που υπαγορεύουν αυτή την επιχειρηματική απόφαση, να δώσει τα οικονομικά στοιχεία και να εξαντλήσει κάθε περιθώριο εναλλακτικών λύσεων. Αν λοιπόν δεν δοθεί από τον εργοδότη ένα χρονικό διάστημα διαβούλευσης τότε το μέτρο κρίνεται παράνομο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η εκ περιτροπής εργασία είναι ένα επαχθέστατο μέσο το οποίο οδηγεί σε σοβαρές απώλειες που πλήττουν τη δυνατότητα του εργαζόμενου να βιοπορίζεται. Οδηγεί σε συρρίκνωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων αλλά και του μισθού μέχρι 40%, 50% και περισσότερο ορισμένες φορές»
Με ποιους τρόπους μπορούν να απαντήσουν οι εργαζόμενοι απέναντι σε αυτά τα μέτρα;
«Η δυνατότητα που έχουν οι εργαζόμενοι είναι να προσφύγουν στα δικαστήρια και να ζητήσουν προστασία. Και με ασφαλιστικά μέτρα και με αγωγή. Η προστασία θα δοθεί σε περίπτωση που το δικαστήριο κρίνει ότι η ρύθμιση είναι αντισυνταγματική ή σε περίπτωση που θα κρίνει ότι δεν τηρήθηκαν οι προϋποθέσεις που επιβάλει ο νόμος (σε σχέση με τον κύκλο οικονομικών δραστηριοτήτων και το χρονικό διάστημα διαβούλευσης). Εννοείται, επιπλέον ότι οι εργαζόμενοι έχουν στα χέρια τους τα όπλα της επίσχεσης εργασίας και της απεργίας»
Υπάρχουν περιπτώσεις εργαζομένων οι οποίοι κατέφυγαν στα δικαστήρια ζητώντας την ανάκληση αυτού του μέτρου;
«Ναι, φυσικά. Έχουμε την περίπτωση εργαζομένων που δικαιώθηκαν με δικαστική απόφαση η οποία ανέτρεψε το πρόγραμμα της εκ περιτροπής εργασίας. Το δικαστήριο έγινε πριν από την τελευταία τροποποίηση της νομοθεσίας αλλά στο κομμάτι της ρύθμισης που είναι ακριβώς το ίδιο και δεν έχει αλλάξει. Υπάρχει λοιπόν, δικαστικό προηγούμενο»
Με την περίπτωση της Μακεδονίας τί γίνεται; Πως κρίνετε την εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου σε ένα αμιγώς δημοσιογραφικό χώρο;
«Η αλήθεια είναι ότι δεν θα ήθελα να μιλήσω εκτενώς για την Μακεδονία διότι έχω αναλάβει να γνωμοδοτήσω για λογαριασμό της ΕΣΗΕΜΘ σχετικά με την εφαρμογή της εκ περιτροπής εργασίας. Θεωρώ όμως ότι δεν συνέτρεχαν οι βασικές προϋποθέσεις για την εφαρμογή αυτού του μέτρο στην Μακεδονία. Αρχικά η πληροφόρηση σχετικά με την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης ήταν αναιμική κι έπειτα δεν δόθηκε κανένα περιθώριο για σοβαρή διαβούλευση. Ακόμη, δεν συνέτρεχε ούτε η βασική προϋπόθεση για αυτή την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων. Δηλαδή ταμειακά και οικονομικά προβλήματα έχουν όλες οι εφημερίδες και όχι μόνο η Μακεδονία. Εξάλλου, στις επιχειρήσεις Τύπου υπάρχει μία ιδιαιτερότητα. Δεν είναι εργοστάσια, να μπορούν να περιορίσουν τη δραστηριότητά τους και να βγάζουν λιγότερα αυτοκίνητα, ψυγεία, ποτήρια.
Οι εφημερίδες και τα περιοδικά υπάρχουν όσο υπάρχει και το αναγκαίο team δημοσιογράφων και τεχνικών που θα καλύψουν όλα τα θέματα της επικαιρότητας. Δεν μπορεί να νοηθεί, δηλαδή, μία εφημερίδα η οποία θα αναδημοσιεύει τα τηλεγραφήματα των πρακτορείων Τύπου χωρίς ρεπορτάζ πολιτικό, κοινωνικό, τοπικής αυτοδιοίκησης, κ.α. Τα δικαστήριά μας λοιπόν πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά στον έλεγχο της άσκησης του δικαιώματος της μονομερούς εκ περιτροπής εργασίας από τους εργοδότες. Διαφορετικά, ανοίγει άλλη μία πόρτα προς την κόλαση για τους εργαζόμενους και ιδιαίτερα για τους δημοσιογράφους.
journalism.gr [Συνέντευξη: Λαμπρινή Παπαδοπούλου]
