Έπειτα από σχεδόν έναν χρόνο εντατικών ερευνητικών μελετών, η ομάδα του κ. Τουρνικιώτη έχει πλέον υποβάλει τις προτάσεις της για την πολεοδομική παρέμβαση και την ανασυγκρότηση του κέντρου της Αθήνας. Αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «ερευνητικό πρόγραμμα σε ετήσια κλίμακα, ένα master plan παρεμβάσεων με επίκεντρο την Πανεπιστήμιου», προβλέπει πολλές νέες και αρκετά ρηξικέλευθες προτάσεις για την πόλη των Αθηνών. Ίσως πιο γνωστή απ’ αυτές είναι η πεζοδρόμηση της οδού Πανεπιστημίου.
Στόχος της μελέτης είναι ο επαναπροσδιορισμός του κέντρου της μητροπολιτικής πρωτεύουσας, μέσω της αναβάθμισης του δημόσιου χώρου, τη λειτουργική ανασύνδεση των αρχαιολογικών χώρων με τη σύγχρονη πόλη, την προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κτιρίων, την ενίσχυση του αστικού πρασίνου, τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό και την πολύ-πολιτισμική ανασύνθεση του κέντρου. Το σχέδιο προβλέπει την πεζοδρόμηση του άξονα της οδού Πανεπιστημίου, με ευρύτερο στόχο τη δημιουργία ενός δακτυλίου, που θα συνδέει τους αρχαιολογικούς χώρους με τα μεγάλα μουσεία και τα κέντρα πολιτιστικής και εμπορικής δραστηριότητας. Σκοπός είναι να δοθεί στο κέντρο της πόλης η ιδιότητα μίας πολυκεντρικής ενότητας που θα υπερβαίνει τους διαχωρισμούς του λεγόμενου «ιστορικού κέντρου» και θα μπορεί να επεκτείνεται και ευρύτερα, «διαταράσσοντας» τους ομόκεντρους κύκλους γύρω από την Ακρόπολη.
Η διαμόρφωση μίας ευρείας ζώνης δραστηριοτήτων στο ενδιάμεσο των οδών Σταδίου και Ακαδημίας θα προσθέσει λειτουργίες για τον πεζό και θα συνδέσει το εμπορικό κέντρο με τα Εξάρχεια και το Κολωνάκι. Δημιουργείται έτσι, ουσιαστικά, ένα ενιαίο αστικό σύνολο με την Πανεπιστημίου στο επίκεντρο, η οποία και θα καταλήγει σε μία νέα μεγάλη πλατεία της Ομόνοιας. Ο δακτύλιος της κίνησης του πεζού στο κέντρο προβλέπει μία νέα προσέγγιση μεταξύ Πλάκας, παλιού εμπορικού κέντρου και Ψυρρή με το δυναμικό κέντρο (Εξάρχεια και το Κολωνάκι) και παράλληλα μία σύνδεση των μεγάλων μουσείων με την Πανεπιστημίου και τον αρχαιολογικό περίπατο. Ουσιαστικά η Πανεπιστημίου εντάσσεται στον γεωμετρικό τόπο των 10 λεπτών με τα πόδια από τους κεντρικούς σταθμούς του μετρό και μετατρέπεται στη «μεγάλη πλατεία» της πόλης.
Η μελέτη αναμένεται να αλλάξει και αρκετά πράγματα στην κυκλοφοριακή οργάνωση της περιοχής, καθώς ενισχύει τη δημόσια συγκοινωνία και δίνει άμεση προτεραιότητα στον πεζό. Το σχέδιο προβλέπει έναν εσωτερικό δακτύλιο για τα ΙΧ, αλλά και δύο βρόχους για Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. «Στην οδό Πανεπιστημίου θα περνάει μόνο τραμ, ενώ η κίνηση θα συμπληρώνεται από κάθετες ροές κυκλοφορίας», υπογραμμίζει ο κ. Τουρνικιώτης και συμπληρώνει: «Σε αυτή τη βάση, οι φόβοι των καταστηματαρχών για ενδεχόμενη πτώση του τζίρου τους είναι παντελώς αβάσιμοι. Η εμπορική ανάπτυξη μίας περιοχής δεν τρέφεται από αυτοκίνητα που παρκάρουν παράνομα ή ημι-παράνομα στην Πανεπιστημίου, αλλά από πεζούς που μπορούν γρήγορα και εύκολα να έρθουν να ψωνίσουν, αλλά και να κάνουν τη βόλτα τους».
Η πολεοδομική ανασυγκρότηση του κέντρου ουσιαστικά θα προσπαθήσει να συνδέσει τον δακτύλιο της προτεραιότητας του πεζού με τον άξονα της οδού Πανεπιστημίου και της πλατείας Ομονοίας, καθώς και με τη ραχοκοκαλιά του τραμ, που επεκτείνεται ως τα Πατήσια. Ενδιαφέρον παρουσιάζει, επίσης, το γεγονός πως στο σύνολο των συντονισμένων παρεμβάσεων, η νέα φύτευση, αλλά και o επανασχεδιασμός του αστικού δαπέδου, θα μπορούσαν να μειώσουν ακόμα και κατά 2-3 βαθμούς κελσίου την θερμοκρασία στο κέντρο της Αθήνας.
Όσον αφορά το κόστος των προτάσεων, αυτό διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα συγκριτικά με το εύρος των παρεμβάσεων, με την κατασκευή της γραμμής του τραμ στην οδό Πανεπιστημίου και την οδό Πατησίων να αποτελεί μακράν το πιο κοστοβόρο τμήμα. «Το σημαντικό με το έργο αυτό είναι πως είναι ανταποδοτικού χαρακτήρα. Πρόκειται δηλαδή, σχεδόν, για ένα αυτοχρηματοδοτούμενο έργο με όλες τις κοινωνικές ωφέλειες, που αυτό συνεπάγεται». Το συγκεκριμένο στοιχείο κρίνεται και ως βασικό συστατικό επιτυχίας για την απρόσκοπτη ολοκλήρωση των παρεμβάσεων, που εν μέσω κρίσης, θα προσπαθήσουν να αναβαθμίσουν το επίπεδο ζωής των Αθηναίων.
Οι πρώτες εκτιμήσεις ως προς την τάξη μεγέθους του κόστους δείχνουν πως το έργο στο σύνολό του θα μπορούσε να κοστίζει περίπου όσο και η κατασκευή ενός μεγάλου ανισόπεδου κόμβου. Μάλιστα, η αμιγώς πολεοδομική και αρχιτεκτονική παρέμβαση δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 1/5 του κόστους κατασκευής ενός τέτοιου κόμβου. «Το κόστος του έργου είναι πολύ μικρό σε σχέση με το περιεχόμενο των παρεμβάσεων. Αν θελήσουμε να το δούμε σχηματικά, το κόστος αυτό αντιστοιχεί περίπου σε αυτό ενός εισιτηρίου μετρό τον μήνα για κάθε ενήλικα Αθηναίο για τρία χρόνια», υπογραμμίζει ο καθηγητής δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην χρηστικότητα και την πρακτικότητα της μελέτης.
Ως προς το χρονοδιάγραμμα των παρεμβάσεων, σε συνεργασία με φορείς της Πολιτείας και κυρίως με το ΥΠΕΚΑ, η δωδεκαμελής ερευνητική ομάδα του Π. Τουρνικιώτη αναμένεται να ολοκληρώσει την προετοιμασία του τελικού τεύχους για την προκήρυξη του αρχικού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού το πολύ μέχρι τον ερχόμενο Μάιο. Η αρχική μελέτη ξεκίνησε τον Μάιο του 2010, ενώ η πρώτη πρόταση υποβλήθηκε τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Από εκεί κει πέρα, το χρονικό διάστημα για την ολοκλήρωση του έργου θεωρείται σχετικά σύντομο. «Μετά και την υποβολή του τελικού τεύχους για την προκήρυξη του διαγωνισμού απαιτείται περίπου ενάμισης χρόνος μέχρι το κλείσιμο των μελετών εφαρμογής και άλλο τόσο μέχρι την ολοκλήρωση του έργου στην περίπτωση που όλα προχωρήσουν απρόσκοπτα», δηλώνει χαρακτηριστικά ο κ. Τουρνικιώτης. «Αν όλα πάνε καλά, στα τέλη του 2014 θα μπορούσαμε να έχουμε ένα καινούργιο κέντρο των Αθηνών», σημειώνει.
