Ως αναπόσπαστες, αλληλένδετες και εξίσου σημαντικές συνιστώσες της ζωής μου. Η πολιτική όπως και η ζωγραφική είναι για μένα έρωτας, πάθος και αστείρευτη εσωτερική ανάγκη. Ανάγκη για έκφραση, επικοινωνία, δημιουργία και προσφορά. Γι’ αυτό και όσες φορές με έχουν ρωτήσει αν αισθάνομαι περισσότερο πολιτικός ή καλλιτέχνης, δεν έχω απάντηση να δώσω. Χρόνια τώρα ζω αδιάλειπτα και με τα δύο αυτά απαιτητικά «θηλυκά» και όσο περνάει ο χρόνος, η σχέση μου μαζί τους γίνεται όλο και πιο δυνατή, πιο στέρεη, πιο ισχυρή.
- ΠΩΣ ΜΠΗΚΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟ ΤΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΣΑΣ;
Φαίνεται πως το "μικρόβιο" υπήρχε μέσα μου, αφού από πολύ μικρός ένοιωθα μια έμφυτη ροπή προς αυτή τη θαυμαστή τέχνη των σχημάτων, των χρωμάτων, του φωτός. Με είχε συναρπάσει τότε ένας αυθεντικός λαϊκός καλλιτέχνης, ο οποίος διατηρούσε καφενείο κοντά στο πατρικό μου σπίτι, στο Κυριάκι Βοιωτίας, και εκεί δημιουργούσε. Εκεί λοιπόν πήγαινα και εγώ, πιτσιρικάς τότε, παρακολουθούσα εκστασιασμένος τις κινήσεις του, το πώς «πάντρευε» τα χρώματα και πως αυτά έπαιρναν σχήμα και μορφή. Στη συνέχεια προσπάθησα να μάθω αντιγράφοντας έργα μεγάλων ζωγράφων. Στην αρχή με απλό μολύβι στο χαρτί. Γρήγορα όμως ένοιωσα την ανάγκη της εξέλιξης και επειδή, δεν είχα τα υλικά -- και που να τα βρεις τότε και μάλιστα σε ένα μικρό τόπο όπως το Κυριάκι; --, άρχισα να τα προμηθεύομαι από την Αθήνα, με αντικαταβολή. Όλο το χαρτζιλίκι μου πήγαινε στα πινέλα και τα χρώματα! Έτσι, ενώ αλλά παιδιά έφτιαχναν ιστορίες με λέξεις, εγώ έφτιαχνα ιστορίες με εικόνες. Στα φοιτητικά μου χρόνια, έχοντας πλέον μυηθεί στο ευφάνταστο κόσμο της ζωγραφικής, η ενασχόληση έγινε πιο συστηματική, για να εξελιχθεί στην πορεία σε εθιστικό και μεθυστικό πάθος.
- Η «ΤΕΧΝΗ» ΕΧΕΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η «ΠΟΛΙΤΙΚΗ» ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΜΑΤΙΑ;
Τα πάντα είναι πολιτική. Πόσο μάλλον η τέχνη που μπορεί να επιδράσει και να επηρεάσει τη στάση των ανθρώπων, τη σκέψη τους, την οπτική τους, την αισθητική τους. Κάθε λοιπόν έργο τέχνης, είτε πρόκειται για ζωγραφικό πίνακα, είτε για πνευματικό έργο, είτε για μουσική σύνθεση, έχει πολιτική διάσταση, ακόμα και αν αυτό προτείνει την πλήρη αποχή από τα πράγματα ή δεν ασχολείται καθόλου. Όσο για την πολιτική; Είναι καλλιτεχνική ματιά, αφού, θυμίζω, η πολιτική είναι η τέχνη της ζωής.
- ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΠΟΙΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΣΑΣ ΕΧΟΥΝ ΕΠΗΡΕΑΣΕΙ;
Αναμφίβολα, οι εικαστικοί εκπρόσωποι της γενιάς του 30 που συμπορεύτηκαν προς μια τέχνη και μια όραση ελληνική, όπως ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Γιάννης Τσαρούχης, ο Γιάννης Μόραλης, ο Τζ. Μπρακ, ο Πικάσσο . Αναζητώ τη σύνθεση, την αρμονία, την ηδονή του χρώματος, τη φυγή και τη λαχτάρα της αναζήτησης, που ανακαλύπτω στις δημιουργίες του Πάρι Πρέκα, του Παναγιώτη Τέτση, του Γιώργου Μπουζιάνη. Όπως επίσης με συγκινούν τα έργα του Δημήτρη Μυταρά για αυτή τη μοναδική, την πηγαία αίσθηση της ταχύτητας που μεταδίδουν.
- ΠΟΙΑ ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΣΑΣ; ΤΙ ΣΑΣ ΕΜΠΝΕΕΙ;
Ο έρωτας! Ο έρωτας σε όλες του τις εκφάνσεις! Έρωτας για τη ζωή, για τους ανθρώπους, για το άρωμα της ύπαρξής μας. Έρωτας για τα ταξίδια που σε ανανεώνουν και προσφέρουν ερεθίσματα. Έρωτας για τη θάλασσα που διεγείρει νου και φαντασία, διαποτίζοντας το σύνολο του έργου μου. Δεν μπορώ να εξηγήσω τι είναι αυτό το τόσο δυνατό που με δένει μαζί της. Αν είναι η βιωματική μου σχέση που με κάνει να αποσύρομαι, παίρνοντας συντροφιά μου την παλέτα και τα πινέλα μου. Δεν ξέρω αν είναι η ανάγκη φυγής από τη μουντή ατμόσφαιρα της τσιμεντούπολης που με σπρώχνει μπροστά στο άδειο τελάρο για να απεικονίσω ό,τι έχει σχέση με τη ζωή και την κίνησή της, τις γειτονιές της, τα λιμάνια της, τα καράβια της με τους τεράστιους όγκους, τους ανθρώπους της. Ξέρω μόνο ότι με το ύφος και το φως της θάλασσας, τις προσδοκίες και τις νοσταλγίες της, τις μυρωδιές και τις γεύσεις της, τις ανταύγειες και τις σκιές της, ξαναγίνομαι ο εαυτός μου, ξαναβρίσκομαι με το περιβάλλον μου, ξαναφιλιώνω με τους αγώνες και τις αγωνίες τις δικές μου και των ανθρώπων που καθημερινά αφιερώνουν τη ζωή τους γύρω από αυτή.
- ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΟΡΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ;
Θα έλεγα ότι η καλλιτεχνική συνείδηση ορίζεται με την ποιητική συνείδηση του κάθε ανθρώπου. Και ποιώ σημαίνει δημιουργώ…
- ΑΝ ΤΑΞΙΔΕΨΟΥΜΕ ΠΙΣΩ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ, ΘΑ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΟΥΜΕ ΟΤΙ ΤΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΤΟΥ 20ου ΑΙ. ΗΤΑΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΠΟΥ ΤΑ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥΣΑΝ ΚΑΙ ΤΑ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ. Ο ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, Ο ΝΤΑΝΤΑΙΣΜΟΣ, Ο ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΥΜΠΟΡΕΥΟΝΤΑΝ ΜΕ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΟΡΑΜΑ. ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΚΑΤΙ ΑΝΑΛΟΓΟ ΚΑΙ ΑΝ ΟΧΙ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΕΙ;
Κοιτάξτε, καλλιτεχνικά και φιλοσοφικά ρεύματα υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα στην ιστορία. Τον 20ο αιώνα είχαμε τον φουτουρισμό, τον ντανταϊσμό, τον σουρεαλισμό, τον φοβισμό, τον κυβισμό. Τον 19ο αιώνα τον ρομαντισμό και το θετικισμό. Τον 17ο αναπτύσσονται οι ρίζες του διαφωτισμού που καρποφορούν τον 18ο αιώνα. Ο 15ος και 16ος αιώνας χαρακτηρίστηκαν από τα πνευματικά και καλλιτεχνικά κινήματα της Αναγέννησης και του Ουμανισμού. Και αν θέλετε, πάμε ακόμα πιο πίσω στο παρελθόν. Στην ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή, για παράδειγμα, είχαμε τον Στωικισμό, τον Σκεπτικισμό και τον Επικουρισμό. Τι θέλω να πω με αυτό; Ότι η τέχνη πάντα θα εγείρει ένα διάλογο, ανεξάρτητα του τόπου και του χρόνου. Και εγώ σήμερα, δέχομαι συνεχώς ερεθίσματα για… διάλογο.
- ΣΕ ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ, ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΗΘΗ, ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ Η ΤΕΧΝΗ;
Παραφράζοντας τη ρήση του Πικάσο, θα έλεγα ότι η τέχνη δε γίνεται για να διακοσμεί μουσεία και διαμερίσματα, ούτε για να πηγαίνει μόνο στα μεγάλα σαλόνια. Είναι ένα εργαλείο πολέμου για να επιτίθεται, αλλά και να αμύνεται ενάντια στον «εχθρό». Σήμερα, σε μια εποχή που όλα μοιάζουν γκρίζα, η τέχνη οφείλει να είναι «στρατιώτης», στην υπηρεσία της βαθιάς και επιτακτικής ανάγκης του πολίτη για περισσότερο φως αισιοδοξίας και ελπίδας.
- ΕΧΟΥΜΕ ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ;
Η Τέχνη και η πνευματικότητα είναι έννοιες άρρηκτα δεμένες με την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Η πνευματικότητα έξω από τον άνθρωπο δεν υπάρχει. Οπότε έχουμε ανάγκη από ανθρώπους.
- ΠΟΙΟ ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΙΧΑ;
Ταυτίζεται με το πολιτικό μου όραμα. Ως ζωγράφος και ως πολιτικός αγωνίζομαι για τον τόπο μου και τους συμπολίτες του. Στόχος μου να προσφέρω με κάθε πολιτική μου πράξη, με κάθε εικαστική μου παρέμβαση, πινελιές ελπίδας και αισιοδοξίας.
- ΤΙ ΣΑΣ ΟΔΗΓΗΣΕ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ;
Η ανάγκη επαφής με την κοινωνία και η άρνηση μου να αποδεχθώ μια ζωή χωρίς συμμετοχή, χωρίς αγώνα, χωρίς όνειρο.
- ΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΣΑΣ, ΜΕ ΤΙΤΛΟ «ΒΙΟΙ ΠΛΟΙΩΝ», ΜΕ ΕΡΓΑ ΜΕ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΜΝΕΙΤΕ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΥΤΙΚΗ ΖΩΗ. ΜΙΛΗΣΤΕ ΜΑΣ ΛΙΓΟ ΓΙ’ ΑΥΤΗ.
Όσα με κάνουν να αναπολώ, να ονειρεύομαι, να ταξιδεύω, να απογειώνομαι, να απελευθερώνομαι, να ποθώ, να ελπίζω, βρίσκονται σ’ αυτή την ζωγραφική κατάθεση. Η αγάπη για τη ζωή, για τους ανθρώπους, για το άρωμα της ύπαρξής μας. Το λιμάνι του Πειραιά, των ονείρων μου το λιμάνι, στο οποίο ζω και αγωνίζομαι με κάθε εικαστική μου παρέμβαση, με κάθε πολιτική μου πράξη. Βρίσκεται εκεί η θάλασσα, με τις προσδοκίες και τις νοσταλγίες, τις χαρές και τις πίκρες, τις μυρωδιές και τις γεύσεις, τις ανταύγειες και τις σκιές, τους ήχους, και τις μουσικές, τα μυστικά μηνύματα της. Τα πλοία με τους στέρεους, ρωμαλέους και δυναμικούς όγκους, που σαν τους Αγίους των Ελλήνων βαδίζουν στο νερό. Τα νοτισμένα από ιδρώτα και αλμύρα καρνάγια. Τα ναυπηγεία που έζησα και περπάτησα και δέθηκα αναπόσπαστα, με τις αγωνίες και τις ελπίδες των ανθρώπων, με τους αγώνες των σκυφτών αυτών αρχάγγελων που στα δικά τους χέρια ανήκει η ζωή, η γέννηση και ο θάνατος των πλοίων. Τα ακρογιάλια, τα μικρολίμανα, τα ξωκλήσια, τα λιθόστρωτα, τα ακρωτήρια της ελληνικής γης, που δεν ζητάνε μόνο τη ματιά, θέλουν και τη ψυχή σου. Η έκθεση αυτή είναι, στην ουσία, ένα εικαστικό ταξίδι σε βιωματικές στιγμές, συγκινησιακά υγρές αναμνήσεις και αναζητήσεις. Και όπως κάθε ταξίδι έχει ένα προορισμό, αλλά εκείνο που μετράει είναι το ίδιο το ταξίδι.
- ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΑΤΕ ΚΑΙ ΤΟ ΟΜΟΤΙΤΛΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΑΣ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΜΑΛΙΣΤΑ ΑΦΙΕΡΩΝΕΤΕ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΓΙΟ ΣΑΣ. ΠΟΙΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ; ΠΟΙΑ ΑΝΑΓΚΗ ΣΑΣ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ;
Το βιβλίο «Βίοι Πλοίων» είναι καρπός μιας μακρόχρονης και αφοσιωμένης εικαστικής και πνευματικής αναζήτησης. Περιλαμβάνει σημαντικούς σταθμούς από την παράλληλη καλλιτεχνική μου πορεία αλλά και προσωπικούς στοχασμούς που πάντα με συντροφεύουν όταν αποσύρομαι με τα πινέλα και την παλέτα μου για να σταθώ μπροστά στο άδειο τελάρο. Και οφείλω στο σημείο αυτό να ευχαριστήσω θερμά τις «Ελληνικές Ομοιογραφικές Εκδόσεις» για την ιδιαίτερη επιμέλεια που επέδειξαν στην έκδοση του πονήματός μου. Το αφιερώνω, είναι αλήθεια, στη σύντροφό μου Αντυ και στον μονάκριβο γιο μας Δημήτρη, γιατί αυτοί είναι η ανάσα μου, είναι η ύπαρξή μου και δίχως τη στήριξη και την αγάπη τους, ο κόσμος μου θα έμενε μισός, με ανεκπλήρωτα όνειρα. Μα ιδιαίτερα τούτη την εικαστική και πνευματική εξομολόγηση την αφιερώνω στα παιδιά με διαφορετικότητα που ατενίζουν τον κόσμο μας από ψηλά και τους γονείς τους, που αγωνίζονται για να βαδίσουν μαζί μας τη ζωή, διδάσκοντάς μας τη δύναμη, τη θέληση, το δρόμο που καταργεί το αδύνατο, το πως, η αγάπη κρατά ζωντανή και γιγαντώνει την ελπίδα...Σαν ελάχιστη αναγνώριση, σαν μικρό λιθαράκι συνεισφοράς στα μαθήματα ζωής που μας προσφέρουν και η απόφασή μου να διατεθούν τα έσοδα από τις πωλήσεις του βιβλίου μου στο Σύλλογο Γονέων και Φίλων Σαλαμίνας και στην Πειραϊκή Ένωση Γονέων, Κηδεμόνων και Φίλων Ατόμων με νοητική υστέρηση.
- ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΣΑΣ. Η ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΣ ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ… ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΑΥΤΗ Η ΣΧΕΣΗ ΚΑΙ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΓΙΑ ΣΑΣ;
Αν και ορεσίβιος, καθώς γεννήθηκα και μεγάλωσα στο ελατόφυτο Κυριάκι της Βοιωτίας, έχω δεθεί αναπόσπαστα με τον κόσμο της θάλασσας και των πλοίων, με τη φυσική και μεταφυσική τους αλμύρα. Από τα νεανικά μου χρόνια, οπότε εγκαταστάθηκα στον Πειραιά και σπούδασα Ναυπηγός μέχρι και σήμερα, η ζωή μου ταυτίστηκε με τη ζωή του μεγάλου Λιμανιού της χώρας και το θαλασσινό στοιχείο ενέπνευσε τους προσανατολισμούς μου, στην πολιτική και την τέχνη. Γι’ αυτό και τα περισσότερα από τα έργα μου πηγάζουν από τη συγκεκριμένη βιωματική σχέση, καθώς και από πάμπολλες μνήμες που έχει το υποσυνείδητό συγκρατήσει, στη διάρκεια των ετών.
- ΠΩΣ ΘΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΑΤΕ ΤΟ «ΠΛΟΙΟ» ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΑΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ;
Θα προτιμούσα τη λέξη «ταξίδι». Γιατί όλοι είμαστε ταξιδιώτες στη ζωή. Και αυτό το ταξίδι, άλλοτε με νηνεμία και άλλοτε με φουσκοθαλασσιά, θα το περιέγραφα με όλα τα χρώματα της θάλασσας και της καταπληκτικής ομορφιάς των νησιών μας. Χρώματα ζεστά, ζωντανά, γεμάτα δύναμη και φως ελληνικό, όπως οι ώχρες, τα πορτοκαλί και τα ρόδινα χρώματα που εναρμονίζονται με τα μπλε, τα σμαραγδένια και τα γαλάζια ή τις σκοτεινές σέπιες, όπου η κάθε στιγμή το απαιτεί…
- ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΣΑΣ ΣΧΕΔΙΑ
Κοιτάξτε, η έμπνευση ενός εικαστικού δημιουργού, είναι σαν ενεργό ηφαίστειο. Ξυπνά ξαφνικά. Γι’ αυτό και ως καλλιτέχνης δεν κάνω σχέδια για το μέλλον. Έχω κάποια όνειρα, αλλά όχι σχέδια. Όπως όνειρο ηταν και το νεο βιβλίο μου.
