Η ανάπτυξη των τοπικών κινηματογραφιών, μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, η εποχή της ψηφιοποίησης στην Ελλάδα και τον κόσμο, η χρήση του νέου web ως πολύτιμου εργαλείου προώθησης και διανομής κινηματογραφικών ταινιών, ο ρόλος του κινηματογραφιστή στο σύγχρονο κινηματογράφο και οι τρόποι με τους...οποίους το ψηφιακό μέσο επανακαθορίζει τους αισθητικούς δρόμους τού σινεμά, ήταν μερικά από τα θέματα που απασχόλησαν την πρώτη ημερίδα για την Ψηφιακή Εικόνα με τίτλο «Ψηφιακές εμπειρίες και προοπτικές», που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο (28/5) στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση.
Στην ημερίδα, που διοργάνωσε η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου, συμμετείχαν Έλληνες και ξένοι δημιουργοί, πανεπιστημιακοί, διανομείς, διευθυντές φωτογραφίας, μοντέρ, δημοσιογράφοι και παραγωγοί.
«Η διοργάνωση της ημερίδας αντικατοπτρίζει τη διαρκή και πάγια ανάγκη και πολιτική της Ακαδημίας Κινηματογράφου για εκπαίδευση των ίδιων των μελών της κινηματογραφικής κοινότητας (τόσο των νεότερων, όσο και των μεγαλύτερων). Ήδη, διαφαίνεται η έλλειψη ακαδημαϊκής σοβαρής παιδείας γύρω από τον κινηματογράφο, κάτι που δημιουργεί μεγάλη ανάγκη και για μάθηση και για επικοινωνία σε όλους μας. Ελπίζω ότι με τη συστηματική διοργάνωση τέτοιου είδους εκδηλώσεων να δημιουργηθεί ένα know how, μία μελέτη προβλημάτων και ταινιών, το οποίο να βοηθήσει και τις νεότερες γενιές κινηματογραφιστών», ανέφερε η σκηνοθέτις και διοργανώτρια της ημερίδας, Κατερίνα Ευαγγελάκου.
Νέα οικονομία στο σινεμά
«Η ψηφιακή τεχνολογία πρέπει να υπηρετεί την τέχνη του κινηματογράφου και φυσικά την εκάστοτε ιστορία, σε αντίθεση με πρακτικές που υιοθετούνται σε βιομηχανίες όπως το Χόλυγουντ», ανέφερε ο παραγωγός και διευθυντής της Pan Entertainment, Κωνσταντίνος Μωριάτης, τονίζοντας εξ αρχής πως «η ψηφιακή κατάκτηση χάρισε νέες προοπτικές για το σινεμά πέρα από κάθε φαντασία».
Σύμφωνα με τον ίδιο, στην Ελλάδα υπάρχει δυσκολία εκμετάλλευσης της υπεραξίας της τεχνολογίας, λόγω της μικρής εγχώριας αγοράς, ενώ, όπως υποστήριξε, θα πρέπει να προσελκυθούν ξένα κεφάλαια για να μπορέσει ο ελληνικός κινηματογράφος να εκμεταλλευτεί τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες.
Η Ντίνα Μελινιώτη διευθύντρια της Kodak Cinelabs και η Κωνσταντίνα Σταυριανού, ιδρύτρια της εταιρίας Graal, μίλησαν για το κόστος του αναλογικού μέσου σε αντιδιαστολή με το ψηφιακό. Όπως είπαν, μπορεί με την πρώτη ματιά να φαίνεται ότι το ψηφιακό μέσο είναι πιο φτηνό, αλλά αυτό δεν ισχύει, καθώς τα κρυφά κόστη μπορεί να εκτοξευθούν. Αντίθετα, το φιλμ μπορεί να γίνει συνοδοιπόρος των νέων τεχνολογιών, ενώ μετρά σχεδόν έναν αιώνα παρουσίας στον κινηματογράφο. «Η διαφορά κόστους μεταξύ ψηφιακού και αναλογικού μέσου είναι πολύ μικρή, κάνοντας την επιλογή ανάμεσα στα δύο, να γίνεται με κριτήρια όχι οικονομικά, αλλά αισθητικά», συμπλήρωσαν.
Η Μαριλίζα Τοτόμη, γενική διευθύντρια της United International Pictures, μίλησε για την εποχή της ψηφιοποίησης στην Ελλάδα και στον κόσμο. Σύμφωνα με την ίδια, «η ελληνική κινηματογραφική αγορά κυμαίνεται γύρω στα 12 εκατ. εισιτήρια κάθε χρόνο (με κάποιες αυξομειώσεις), που αντιστοιχεί σε 100 εκατ. ευρώ τζίρο. Ο παγκόσμιος τζίρος είναι 32 δισ. δολλάρια, με το ποσοστό της Ελλάδας σε αυτόν, να αντιστοιχεί σε 0,1%. Αυτό σημαίνει πως κάθε Έλληνας πάει 1, 1 φορά στο σινεμά το χρόνο, ενώ, ως χώρα, έχουμε από τις υψηλότερες τιμές εισιτηρίου ανά τον κόσμο, (για φέτος η μέση τιμή ήταν στα 8, 36 ευρώ)».
Η κ. Τοτόμη τόνισε πως η μετατροπή μιας κινηματογραφικής αίθουσας σε digital, μπορεί να είναι και τρόπος επιβίωσής της, κάτι που ισχύει τόσο για τις μεγάλες αθηναϊκές αίθουσες, όσο και για τις μικρές ανεξάρτητες, που βρίσκονται στην επαρχία. Με αυτόν τον τρόπο οι τελευταίες θα μπορούσαν να εξασφαλίζουν κόπιες πρώτης προβολής μεγάλων ταινιών και να αυξήσουν τα έσοδά τους. Σύμφωνα με την ίδια, η ψηφιακή εποχή ανοίγει νεόυς δρόμους στην διανομή ταινιών και παράλληλα διαμορφώνει την βιομηχανία του αύριο. Ήδη το VOD (Video on Demand) είναι το μέλλον και ένας δρόμος λύσης για την πειρατεία των ταινιών μέσω Ίντερνετ, «μάστιγας που πρέπει να σταματήσει».
Όπως υποστήριξαν οι ομιλητές, η νέα τεχνολογία λειτουργεί ως μέσο εκδημοκρατισμού των μέσων παραγωγής. Η μεγάλη ανατροπή που έφερε η ψηφιακή τεχνολογία είναι ότι ο καθένας πια μπορεί να έχει πρόσβαση στα μέσα παραγωγής που χρειάζεται, σε αντίθεση με προηγούμενες τεχνολογικές εποχές, οπότε ακριβώς επειδή τα μηχανήματα - υλικά είχαν μεγάλο κόστος, βρίσκονταν στα χέρια κάποιων λίγων.
Σήμερα, τα μέσα παραγωγής και τα μέσα διανομής βρίσκονται στη διάθεση του καθένα και ανάλογα με τις αισθητικές του δυνατότητες και επιθυμίες, μπορεί να πλησιάσει με πιο εύκολο τρόπο την παραγωγή του έργου του και την διανομή του.
«Πάντα, όμως, αυτό που καθορίζει το αποτέλεσμα, είναι το περιεχόμενο, το σενάριο, το ταλέντο και η ανθρώπινη ψυχή. Η τεχνολογία έχει ρόλο βοηθητικό. Αυτό που μετράει και θα πρέπει να απασχολεί όλους τους εμπλεκόμενους συντελεστές μίας κινηματογραφικής ταινίας, είναι η ιστορία που πρέπει να ειπωθεί και όχι το μέσο με το οποίο θα τραβηχτεί», ανέφερε ο ο πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου Τάσος Μπουλμέτης.
Η χρήση του νέου web και η ανάγκη ύπαρξης του κινηματογραφιστή στον σύγχρονο κινηματογράφο
«Η σχεδόν απόλυτη κυριαρχία της Google, η άνθιση των social media (Facebook, Twitter, Linkedin) δηλώνουν με σαφήνεια τις τάσεις της αγοράς τις οποίες η κινηματογραφική κοινότητα δεν μπορεί να παραβλέψει. Η αξιοποίηση αυτών των μέσων αποκτά ιδιαίτερη σημασία όταν αναφερόμαστε σε παραγωγές χωρών περιορισμένης γεωγραφικής και κυρίως γλωσσικής εμβέλειας», ανέφερε η ιδρύτρια και εμπνεύστρια του βαλκανικού portal Altcine, Ηλέκτρα Βενάκη.
Η συγκεκριμένη πλατφόρμα προτείνει, μέσα από σειρά εργαλείων, πληθώρα έμμεσων και άμεσων τρόπων προώθησης και διάθεσης των κινηματογραφικών έργων. Με αυτόν τον τρόπο συνιστά μία βαλκανική διαδικτυακή κοινότητα, στην οποία κινηματογραφιστές, ακαδημαϊκοί, κοινό, κριτικοί, δικτυώνονται και αλληλεπιδρούν, ενώ παράλληλα η συνεχής, ελεύθερη και εμπεριστατωμένη ενημέρωση, δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για την προσέλκυση νέου κοινού και την ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας.
Ο διευθυντής φωτογραφίας Άγγελος Βισκαδουράκης, μέσα από την εμπειρία του από ελληνικές και ξένες παραγωγές, μίλησε για τον ρόλο του κινηματογραφίστή στο σύγχρονο κινηματογραφικό τοπίο. Συνέδεσε την τέχνη με την επιστήμη και τόνισε πως ο διευθυντής φωτογραφίας «παντρεύει» τις νέες τεχνολογίες με τις κλασικές θεωρίες, καταλήγοντας πάλι στο πιο σημαντικό εργαλείο του κινηματογραφιστή: το μάτι. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο διευθυντής φωτογραφίας είναι ο «humanizer» της τεχνολογίας για τον κινηματογράφο, «εξανθρωπίζοντάς» την και κάνοντάς την να υπηρετεί τους σκοπούς της αφήγησης και την παραγωγή συναισθήματος.
«Η είσοδος των ψηφιακών μέσων, κυρίως την τελευταία δεκαετία, έχει αλλάξει όχι μόνο κάθε στάδιο που αφορά την παραγωγή μιας ταινίας, αλλά πάνω από όλα την ίδια την αισθητική του κινηματογράφου και τον τρόπο με τον οποίο αυτός καταναλώνεται», ανέφερε ο κριτικός κινηματογράφου Λευτέρης Αδαμίδης, για να προσθέσει πως «το ψηφιακό μέσο επανακαθορίζει τους αισθητικούς δρόμους του σινεμά τόσο όσον αφορά την εικόνα του όσο και τον τρόπο με τον οποίο αφηγείται τις ιστορίες του».
«Korsakow» και crowdfunding
O Florian Thalhofer είναι ο εφευρέτης του «Korsakow», προγράμματος και αρχής για τη δημιουργία μη γραμμικών και διαδραστικών αφηγήσεων, βάσει κανόνων. Στην διάλεξή του ο βραβευμένος media-artist και σκηνοθέτης απέδειξε πως ένα μη γραμμικό ντοκυμαντέρ στο διαδίκτυο είναι πολύ πιο κοντά στην πραγματικότητα από ότι το κλασικό γραμμικό ντοκυμαντέρ.
Ο Κώστας Εφήμερος, ιδιοκτήτης της εταιρίας BitsnBytes, μίλησε για την εμπειρία που είχε από την παραγωγή του ντοκυμαντέρ «Dept-O-cracy», το οποίο βασίστηκε στην πρακτική του crowdfunding*. Έδειξε πως γύρισε μαζί με τους Άρη Χατζηστεφάνου και Κατερίνα Κιτίδη για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα διεθνές ντοκυμαντέρ με 9.000 ευρώ και με παραγωγό τον ίδιο τον θεατή.
«Πρόκειται για ένα στρατευμένο ντοκυμαντέρ με συγκεκριμένο στόχο. Αρχικά στήθηκε ένα σενάριο, που για να στηριχθεί χρειαζόταν budget, καθώς δεν μπορούσε να γίνει τελείως ερασιτεχνικά. Λόγω του θέματός του, εμφανίστηκαν αμέσως άτομα που θέλησαν να βοηθήσουν στην παραγωγή. ‘Ομως έγινε σαφές από νωρίς, πως δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί με ανθρώπους που περίμεναν να βγάλουν τα χρήματα που θα επένδυαν, καθώς θα ήθελαν να έχουν άποψη για όλα. Επίσης, δεν θέλαμε να πάρουμε χρήματα από εταιρείες, τράπεζες ή κομματικούς συνδυασμούς. Έτσι απευθυνθήκαμε στον κόσμο για την πραγματοποίησή του και καταφέραμε να συγκεντρώσουμε το ποσό που ζητούσαμε μέσα σε 14 μέρες», ανέφερε ο Κώστας Εφήμερος.
Όπως είπε, άλλωστε, όσοι προσέφεραν τα χρήματά τους για την υλοποίηση του ντοκυμαντέρ, μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να ενημερωθούν από το site της εταιρείας και να ελέγξουν τα οικονομικά της παραγωγής.
«Το crowdfunding είναι πολύ πιο ταιριαστό για τον κινηματογράφο, γιατί ακόμη και στην ψηφιακή του εκδοχή, συνεχίζει να έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος σε σχέση με τις άλλες τέχνες. Έχει ενδιαφέρον που μπορεί να φτάσει τελικά η συγκεκριμένη πρακτική του και αν θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει ακόμα μεγαλύτερα projects», κατέληξε.
(*Συλλογική συνεργασία ατόμων, που διαθέτουν τα χρήματά τους μαζί, κυρίως μέσω Ίντερνετ, για να υποστηρίξουν τους σκοπούς και τις προσπάθειες άλλων ατόμων ή οργανισμών).
Πηγή: ΑΠΕ- ΜΠΕ, Νάντια Μπακοπούλου
