Παρακολουθώ με έκπληξη τις αντιδράσεις των βουλευτών σε όσα συμβαίνουν με την κρίση στην χώρα. Περίμενα ότι εδώ που φτάσαμε, θα είχαν βρεθεί αρκετοί με δείγματα πατριωτισμού από την συμπολίτευση.
Όχι απαραίτητα τίποτα Καραϊσκάκηδες ή Μπουμπουλίνες, αλλά κάποιους να δείξουν υπευθυνότητα σε αυτά που συμβαίνουν. Να “ξυπνήσει” το εθνικό καθήκον.
Μου κάνει τρομερή εντύπωση που όχι μόνο αυτό δεν συμβαίνει, αλλά οι περισσότεροι κάνουν ότι μπορούν για να επωφεληθούν προσωπικά από αυτή την ιστορία. Ο βουλευτής ας πούμε που διατυμπάνιζε ότι θα καταψηφίσει το μεσοπρόθεσμο γιατί είναι πατριώτης, μόλις πήρε το χαμηλότοκο δανειάκι για να φτιάξει τη δουλειά του, προσκύνησε. Έχω την εντύπωση ότι είναι οι πάντες βυθισμένοι στην ανασφάλεια τους, ότι φοβούνται και την σκιά τους…
Και το χειρότερο δεν είναι η συμπεριφορά των πολιτικών αυτής της χώρας, αλλά ο τρόπος που ακόμα τους αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι πολίτες. Το να πετάξεις ένα γιαουρτάκι στους προδότες της χώρας σου είναι για να ικανοποιήσεις τον εγωισμό σου και το αίσθημα ευθύνης που σου τη “σπάει” τώρα τελευταία. Άσε που θα γίνει ντόρος, θα χει και πλάκα. Ξέρουν πως οι ηγέτες τους είναι η προέκταση τους. Στη θέση τους θα τους προβλημάτιζε και αυτούς το θέμα. “Το παιχνίδι είναι χαμένο, τι κάνουμε”; Κάτι γίνεται πάντα την τελευταία στιγμή και ξυπνά ο ατομισμός μας, το εγώ μας φωνάζει: “θα χάσουμε τα κεκτημένα”!!
Το ίδιο συμβαίνει με τους πολιτικούς. Πολλοί καταλαβαίνουν και βλέπουν τι συμβαίνει. Υπάρχει όμως ο φόβος. Όταν αισθάνεσαι ότι κυνηγάς μια χαμένη υπόθεση, τότε κοιτάς να σώσεις ότι μπορείς από τον εαυτό σου, την μηδενικής αξίας προσωπικότητα σου που για την ισορροπία του συστήματος δεν έχει μεγαλύτερη αξία από τη ζωή ενός πουλιού ή ενός χοχλιού…
“Λήθη είναι η απώλεια της γνώσης”, είχε πει ο Σωκράτης και ζούμε στην εποχή της λήθης. Θα αρχίσουμε να νοσταλγούμε τους Τούρκους, και κάθε κατακτητή που πέρασε από αυτή την χώρα. Τουλάχιστον αυτούς τους αναγνωρίζαμε. Δεν υπάρχει καμιά συναίσθηση στην πλειοψηφία των ελλήνων για την κατάσταση. Μιλάμε για πόλεμο σε εξέλιξη και εμείς πανηγυρίζουμε που έπεσαν δυο μονάδες τα spreads, ή που μας έδωσαν επιμήκυνση. Και να ήτανε του πέους να το καταλάβω… Για την επιμήκυνση της υποδούλωσης γιατί πανηγυρίζεις;
“ Οι ελληνικές πόλεις νοσούν.
Οι πολιτευόμενοι και διαχειριστές των κοινών δωροδοκούνται και εξαγοράζονται. Κι όσο για τη μεγάλη μάζα των πολιτών, είτε δεν αντιλαμβάνονται τα όσα διαπράττουν οι κυβερνώντες, είτε τα αντιλαμβάνονται αλλά δεν αντιδρούν, βυθισμένοι όπως είναι στην ραστώνη και την άνεση της καθημερινότητας.
Από τούτη την αρρώστια έχουν προσβληθεί παντού οι πάντες - απλώς ο καθένας τρέφει την ψευδαίσθηση ότι η συμφορά δεν θα χτυπήσει τη δική του πόρτα, αλλά θα διασφαλίσει τα δικά του συμφέροντα εκμεταλλευόμενος τους κινδύνους των άλλων.
Με αποτέλεσμα, οι λαοί να χάνουν την ελευθερία τους λόγω υπερβολικής και αντίθετης προς τις επιταγές των καιρών ραθυμίας, ενώ οι προεστοί, που πίστευαν ότι ξεπουλούν τα πάντα εκτός από τους εαυτούς τους, αντιλαμβάνονται τώρα ότι το πρώτο πράγμα που εκχώρησαν ήταν ο εαυτός τους.”
Δημοσθένης-κατά αθηναίων-4ος αιώνας π.χ.
Πολλές φορές μου έρχονται στο μυαλό ρήσεις των αρχαίων Ελλήνων. Αυτά τα μικρά δίστιχα που το κάθε ένα είναι τόσο πλούσιο σε νόημα, που μπορείς να το συζητάς ώρες και όσο το ψάχνεις τόσο να βρίσκεις καινούριο νόημα… “Ελπίδα είναι το όνειρο κάποιου που δεν κοιμάται”, λέει ο Αριστοτέλης …τρέχα γύρευε!
Μία ρήση του Σωκράτη μου έρχεται όμως στο μυαλό συνέχεια … “Το σπουδαιότερο απόκτημα είναι οι ελεύθερες ώρες”.
Ποιες είναι οι “ελεύθερες ώρες”, πως ελεύθερες, και γιατί τόσο σπουδαίο απόκτημα; Κάποιος είπε ότι μάλλον εννοεί να μην δουλεύεις πολύ και να έχεις χρόνο για πάρτη σου, να χαλαρώνεις, να κάνεις τα γούστα σου. Σωστό, αλλά και πάλι το σπουδαιότερο απόκτημα;
Για μένα ο όρος ελευθερία δεν περιγράφεται με λίγα λόγια. Είναι βιωματική η έννοια της λέξης ελευθερία. Σήμερα ας πούμε, δεν υπάρχουν ελεύθεροι άνθρωποι, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Μπορείς να είσαι ελεύθερος όντας κλειδωμένος σε ένα κελί. Πολύ παραστατικά ο Πλάτων περιγράφει τον σημερινό άνθρωπο στον “μύθο του σπηλαίου”, στην “Πολιτεία” πριν 2500 χρόνια περίπου.
Η απόλυτη έννοια της φυλακής…
Μπορώ να θυμηθώ πολλές “σκλαβωμένες” ώρες από πολύ μικρή ηλικία. Πολλές φορές που “έπρεπε” να κάνω ή να μην κάνω πράγματα, άσχετα με το τι ήθελα. Τι πρέπει να γίνει, ποιο είναι το κοινώς αποδεκτό, το πρέπον. Δεν θα ξεχάσω ότι στο νεόπλουτο Ηράκλειο, το να πας μια βόλτα στο κέντρο της πόλης με ποδήλατο ήταν μεγάλο ρίσκο. Θα σε παίρνανε ή με τα γιαούρτια ή με τις πέτρες. Τώρα βέβαια είναι μόδα τα ποδήλατα στο Ηράκλειο, μετά την κρίση. Δεν ήταν δυνατόν να έχεις αποκλίνουσα συμπεριφορά από την κοινή, την αποδεχτή. Αυτό ας πούμε δεν είναι φυλακή; Τον άνθρωπο που δεν θα κάνει αυτό που γουστάρει ή θα κάνει κάτι που δεν γουστάρει με τον φόβο της κοινής γνώμης τον λες ελεύθερο;
Οι άνθρωποι επίσης με τις λιγότερες ελεύθερες ώρες, είναι οι άνθρωποι με τις περισσότερες ώρες πανεπιστημιακής μόρφωσης. Για να γίνεις γιατρός για παράδειγμα, αρχίζεις τη ζωή σου μετά τα 35 ή τα 40 σου χρόνια, και αφού το μεγαλύτερο διάστημα μέχρι τότε σε αναγκάζει το σύστημα όχι να εκπαιδεύεις την νοητική σου αντίληψη παράλληλα με την μάθηση, αλλά να κυνηγάς τη στείρα γνώση και μόνο. Πάει το πουλάκι, πέταξε. Υπάρχουν εξαιρέσεις αλλά είναι μετρημένες στα δάχτυλα…
Στην καθημερινότητα μας υπήρχαν κανόνες που αν δεν τηρούσες ήσουν το λιγότερο δακτυλοδεικτούμενος. Κανόνες συμπεριφοράς, διασκέδασης, ντυσίματος, πολιτικής ιδεολογίας, καταναλωτισμού. Και πάντα υπήρχε θεωρητικά το δικαίωνα της επιλογής. Πράσινος ή κόκκινος, κεντρώος ή σοσιαλιστής, αναρχικός ή εθνικιστής, παναθηναϊκός ή ολυμπιακός, ροκάς ή σκυλάς. Σου δίνουν την δυνατότητα να επιλέξεις μια από τις ομάδες που “έφτιαξαν” και θα σε χαρακτηρίζει μια ζωή, μόνο και μόνο για να νομίζεις ότι έχεις το δικαίωμα της επιλογής και να μην βλέπεις την φυλακή σου. Άσε που έχεις και τον αντίπαλο να ασχολείσαι, να πλακώνεσαι. Ότι σου προβάλουν στον τοίχο της σπηλιάς σαν πραγματικότητα. Αν έκανες το λάθος να βγεις από το τούνελ, ανακάλυπτες τίποτα διαφορετικό και γυρνούσες να το πεις στους άλλους είχες τελειώσει, ήσουν στο περιθώριο, γραφικός. Τους “ξεβόλευες”…
Η καταξίωση και η επιτυχία ανάμεσα στους ανθρώπους είχε μέτρο σύγκρισης τα κυβικά του αυτοκινήτου σου, πόσες τουαλέτες είχες στο σπίτι ή πόσα καλαθάκια με λουλούδια πέταξες στο “μωρό” με το μικρόφωνο. Ο απώτερος σκοπός όλων μας είναι η κοινωνική μας καταξίωση.“Όταν οι άλλοι αγοράζουν ακριβά τα αντικείμενα των απολαύσεων τους, εσείς να προμηθεύεστε δίχως καμιά δαπάνη, τις χαρές της ψυχής που είναι απείρως πιο καθαρές”...Ξενοφών.
Έτσι μεγάλωσαν οι τελευταίες γενιές ελλήνων. Τρομαγμένα ανθρωπάκια που άφησαν τη ζωή τους να φύγει κυνηγώντας ένα αυτοκίνητο, ένα σπίτι, μερικές καταθέσεις, ένα πιάτο φαί. Οι πιο επιτυχημένοι λοιπόν της γενιάς τους με αυτή τη νοοτροπία, του νεόπλουτου υλιστή, του παρτάκια έγιναν βουλευτές, άνθρωποι κύρους, ηγέτες…
“Σουλούπι, μπόι, μικρομεσαίο,
ύφος του γόη, ψευτομοιραίο.
Λίγο κατσούφης, λίγο γκρινιάρης,
λίγο μαγκούφης, λίγο μουρντάρης.
Σπαθί αντίληψη, μυαλό ξεφτέρι,
κάτι μισόμαθε κι όλα τα ξέρει.
Κι από προσπάππου κι από παππού
συγχρόνως μπούφος και αλεπού.
Και ψωμοτύρι και για καφέ
το «δε βαριέσαι» κι «ωχ αδερφέ».
Ωσάν πολίτης, σκυφτός ραγιάς
σαν πιάσει πόστο: δερβέναγας.
Θέλει ακόμα –κι αυτό είναι ωραίο–
να παριστάνει τον ευρωπαίο.
Στα δυο φορώντας τα πόδια που 'χει
στο 'να λουστρίνι, στ' άλλο τσαρούχι.”
Γεώργιος Σουρής (2 Φεβρουαρίου 1853 - 26 Αυγούστου 1919)
Ποιες είναι όμως οι περίφημες “ελεύθερες ώρες”; Τώρα ας πούμε βιώνω τη δική μου ελεύθερη ώρα…
Ελεύθερη ώρα είναι να ταξιδεύεις χωρίς λεφτά και χωρίς εισιτήριο επιστροφής στην τσέπη και να αισθάνεσαι γαμάτα…
Ελεύθερη ώρα είναι να φλερτάρεις την γυναίκα που σου “γυάλισε”, τη στιγμή που σου “γυάλισε” χωρίς να σκέφτεσαι πως θα “φας” τα μούτρα σου και χωρίς να τρέχει τίποτα όταν τα “φας”…
Ελεύθερη ώρα είναι να μην έχεις φράγκο στην τσέπη και να νοιώθεις πως έχεις όλο τον κόσμο, να ρουφάς το μεδούλι της γης, να ζεις το κάθε δευτερόλεπτο…
Ελεύθερη ώρα είναι μια βόλτα με το σκύλο στο βουνό, ή ο ύπνος κάτω από μια ελιά…
Ελεύθερη ώρα είναι όταν θες να πεις κάτι και το λες χωρίς να σκέφτεσαι τις συνέπειες. Όταν λες την αλήθεια χωρίς να σταθμίζεις τα συν και τα πλην, αλλιώς η αλήθεια δεν έχει λόγο ύπαρξης. “Το ωραιότερο άκουσμα είναι η αλήθεια”, έλεγε ο Σωκράτης.
Ελεύθερη ώρα είναι όταν φιλοσοφείς και κρίνεις τον εαυτό σου αντικειμενικά, σαν παρατηρητής…
Ελεύθερη ώρα είναι να καταλαβαίνεις ότι έκανες λάθος και να το αναγνωρίζεις χωρίς δεύτερη σκέψη…
Ελεύθερη ώρα είναι όταν βλέπεις την ματαιοδοξία σου και της γυρνάς την πλάτη…
Ελεύθερη ώρα είναι η στιγμή που σκοτώνεις τον εγωισμό σου, το λόγο για τα μεγαλύτερα προβλήματα της ανθρωπότητας…
Ελεύθερες ώρες μπορεί να έχει μόνο ένα ελεύθερο μυαλό, ένας άνθρωπος με ελεύθερη γνώση και ελεύθερη βούληση…
Αυτές πιστεύω είναι οι “ελεύθερες ώρες” του Σωκράτη και πιστεύω ότι είναι το σπουδαιότερο απόκτημα. Αν αποκτήσουμε πολλές ελεύθερες ώρες στο βιογραφικό μας, τότε θα επιλέγουμε τους πιο ελευθέρους από εμάς να μας εκπροσωπούν. Και τότε θα έρθει μια στιγμή που σαν έθνος δεν θα φοβόμαστε ούτε εχθρό, ούτε φίλο, ούτε θάνατο, και ότι και να συμβεί εμείς θα παραμείνουμε ελεύθεροι. Τι άλλο θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερη αξία από αυτό; Τίποτα…
“Ελευτεριά θα πει να μάχεσαι στη γης χωρίς ελπίδα. Η λευτεριά δεν έχει σκοπό. Μήτε βρίσκεται στη γης ετούτη - στη γης ετούτη βρίσκεται μονάχα ο αγώνας για τη λευτεριά. Αγωνιζόμαστε για τα άφταστα, και γι' αυτό ο άνθρωπος έπαψε να είναι ζώο”… Νίκος Καζαντζάκης.
