Αν έχετε πισίνα στο σπίτι ή βρίσκεστε κοντά σε
παραλία αυτό το καλοκαίρι, διαβάστε το παρακάτω άρθρο τώρα! Μπορεί να
σώσει ζωές.
Επιστημονική επιμέλεια: Λυδία Κόσσυβα, παιδίατρος, λέκτορας Β’ Παιδιατρικής Πανεπιστημιακής Κλινικής Νοσοκομείου Α & Π Κυριακού με τη συνεργασία του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων (Κ.Ε.Π.Α.) και του Σωματείου «Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος»
Μια μέρα του Ιούλη του 2002, ο Θωμάς και η Σοφία
έκαναν αμέριμνοι ηλιοθεραπεία σε μια παραλία της Κρήτης σε απόσταση
αναπνοής απ’ το νερό. Η μόλις 17 μηνών κορούλα τους Αννίτα έπαιζε μαζί
με το μεγαλύτερο αδερφό της Τάσο κοντά τους «χαλώντας» τα πυργάκια που
έφτιαχνε ο αδερφός της. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα βρέθηκε μέσα στο νερό
χωρίς να το πάρει χαμπάρι κανείς από την οικογένεια.
Οι κραυγές ότι «το παιδί πνίγεται» από παρακείμενες
παρέες σήμαναν συναγερμό. Ακαριαία καμιά δεκαριά άτομα κινήθηκαν προς
το μωρό. Αν και φορούσε τα μπρατσάκια της, είχε προλάβει να καταπιεί
μεγάλες ποσότητες νερού. Το προσωπάκι της είχε μπλαβίσει. Ευτυχώς, η
παρουσία ενός γιατρού, Γερμανού τουρίστα, υπήρξε σωτήρια.
«Δεν είχε ούτε κύμα ούτε το παιδί μπήκε στα βαθιά,
ήταν μόλις δύο βήματα από εμάς, αλλά σε μια στιγμή χαλάρωσης και
απροσεξίας μας, παραλίγο να “χάσουμε” το παιδί μας», μας είπε η μητέρα
του.
Ένας μεγάλος κίνδυνος
Η πραγματικότητα είναι δυσάρεστη. Το νερό είναι
ένας μεγάλος κίνδυνος για τα μικρά παιδιά. Σε μια δεκαετία (1994-2004)
πνίγηκαν στη χώρα μας συνολικά 107 παιδιά, σύμφωνα με στοιχεία που μας
έδωσε το Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων.
Ο πνιγμός είναι γρήγορος και συνήθως αθόρυβος. Τα
παιδιά σπάνια κάνουν μεγάλα πλατσουρίσματα ή φωνάζουν για βοήθεια όταν
πέφτουν στο νερό όπως βλέπετε στην τηλεόραση. Συνήθως πέφτουν μέσα με το
κεφάλι και βυθίζονται. Ένα παιδί που βρίσκεται κάτω από το νερό θα
χάσει τις αισθήσεις του μετά από 2 λεπτά και θα υποστεί ανεπανόρθωτη
βλάβη στον εγκέφαλο μέσα σε 4-6 λεπτά.
Δυστυχώς, η ελλιπής επίβλεψη είναι η αιτία για τους
περισσότερους πνιγμούς. Εννιά στα δέκα παιδιά που έχασαν τη ζωή τους
από πνιγμό είχαν «χαθεί από το βλέμμα» του ενηλίκου που τα συνόδευε.
Όλοι μας πιστεύουμε ότι δε θα συμβεί σε μας γιατί προσέχουμε τα παιδιά
μας. Όμως τα μικρά παιδιά κινούνται γρήγορα και μπορούν να πέσουν στο
νερό μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, ενώ σηκώνετε το κινητό σας ή πιάνετε την
πετσέτα σας.
Τι πρέπει να κάνετε
Τα μωρά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο στις
μπανιέρες. Τα περισσότερα παιδιά προσχολικής ηλικίας πνίγονται στις
πισίνες, ενώ τα παιδιά ηλικίας 5-14 πνίγονται συνήθως στη θάλασσα, στη
λίμνη ή στο ποτάμι. Για να αποφύγετε την τραγωδία, στις επόμενες γραμμές
θα βρείτε μερικές οδηγίες ασφαλείας που πρέπει πάντα να ακολουθείτε.
1. Στη θάλασσα
Τα μάτια σας 14!
Όταν το παιδί σας είναι κοντά στο νερό, πρέπει να
έχετε διαρκώς τα μάτια σας επάνω του. Αν πρέπει να φύγετε από εκεί,
πάρτε μαζί σας και το παιδί. Μην αφήνετε την μπέιμπι σίτερ να πάει το
παιδί σας για κολύμπι αν δεν της έχετε απόλυτη εμπιστοσύνη ότι θα το
προσέχει όλη την ώρα.
Επιλέξτε προσεκτικά πού θα κολυμπήσετε
Βεβαιωθείτε ότι η παραλία είναι καλοδιατηρημένη κι
ότι παρέχονται ναυαγοσωστικές υπηρεσίες. Είναι επικίνδυνο το κολύμπι σε
πολύ ταραγμένη θάλασσα και σε περιοχές όπου υπάρχει δυνατό θαλάσσιο
ρεύμα.
Μην εφησυχάζετε με τα «μπρατσάκια»
Μη χρησιμοποιείτε συσκευές επίπλευσης (μπρατσάκια,
φουσκωτά, κουλούρες κλπ.) ως υποκατάστατα της επίβλεψης. Ασφαλέστερο
θεωρείται το σωσίβιο, που πρέπει όμως να κρατά το πρόσωπο του παιδιού
έξω απ’ το νερό.
Φροντίστε να μάθει το παιδί σας κολύμπι νωρίς
Συνήθως μετά τα 4 και από εξειδικευμένους
εκπαιδευτές μπορούν να μάθουν κολύμπι. Είναι προτιμότερο να συμμετέχετε
μαζί του στα μαθήματα κολύμβησης. Για περισσότερες πληροφορίες κοιτάξτε
το θέμα μας στις προηγούμενες σελίδες.
Αλλά μην επαναπαυτείτε ότι «ξέρει κολύμπι»
Τα μικρά παιδιά (ειδικά τα μικρότερα των 6 ετών)
πρέπει να παρακολουθούνται στενά από έναν ενήλικο όσο κολυμπάνε. Τα
μεγαλύτερα παιδιά πρέπει πάντα να βρίσκονται με παρέα (κατά προτίμηση με
ενήλικο) μέσα στο νερό. Ένα παιδί ηλικίας 12 ετών πρέπει να μπορεί να
κολυμπά 200 μέτρα σε βαθύ νερό, προκειμένου να θεωρείται ότι ξέρει καλό
κολύμπι.
2. Στην πισίνα
«Φράξτε» την πισίνα σας
Κλείστε και από τις τέσσερις πλευρές με φράχτη
απομόνωσης που να έχει ύψος τουλάχιστον 1,5 μέτρο, ο οποίος αποτρέπει
την άμεση πρόσβαση στην πισίνα. Φροντίστε η πόρτα του φράχτη να κλείνει
και να ασφαλίζει αυτόματα. Οι ασφάλειες θα πρέπει να είναι αρκετά ψηλά
για να μην τις φτάνουν τα παιδιά.
Να είστε έτοιμοι για «έκτακτη ανάγκη»
Πρέπει να έχετε ένα τηλέφωνο κοντά στην πισίνα για
να πάρετε το 166. Μάθετε να κάνετε τεχνητή αναπνοή. Ο πιο σημαντικός
παράγοντας για να σώσετε τη ζωή του παιδιού σας είναι να το βγάλετε έξω
από την πισίνα γρήγορα και να του κάνετε τεχνητές αναπνοές αμέσως, πριν
φτάσει το ασθενοφόρο.
Μακριά από τις πισίνες των άλλων!
Προσέξτε το παιδί αν βρεθεί σε χώρο που υπάρχει
πισίνα (φιλικό σπίτι, ξενοδοχείο). Είναι σίγουρο ότι η πισίνα θα
τραβήξει το παιδί, το οποίο θα βρεθεί ξαφνικά μπροστά σε ένα μεγάλο
άγνωστο κίνδυνο. Ποτέ μην αφήνετε το παιδί μόνο του σε καινούργιο χώρο
πριν ερευνήσετε για πιθανούς κινδύνους.
3. Στη βάρκα
Εξοπλιστείτε!
Φορέστε στο παιδί σωσίβιο όταν είναι επιβάτης σε
βάρκα ή όταν ασχολείται με κάποιο θαλάσσιο σπορ. Να έχετε τόσα σωσίβια
στη βάρκα όσοι είναι και οι επιβάτες. Επίσης, βεβαιωθείτε ότι υπάρχουν
στη βάρκα όλα τα απαιτούμενα σωστικά μέσα και πυροσβεστήρας.
Προσέξτε!
Πρέπει, σεβόμενοι τους κανόνες θαλάσσιας
κυκλοφορίας και τα όρια ταχύτητας, να ξέρετε τον προορισμό σας και να
έχετε τα απαραίτητα όργανα ναυσιπλοΐας. Μην οδηγείτε μέσα στις ζώνες
κολύμβησης. Μάθετε το δελτίο καιρού πριν ξεκινήσετε.
Προσοχή: Αν γίνει ατύχημα και ανατροπή της βάρκας, να μείνετε κρατημένοι πάνω της.
4. Στο ποτάμι, στη λίμνη και σε άλλους χώρους
Μακριά από τους χείμαρρους!
Είναι σημαντικό να μάθουν τα παιδιά να μην
πλησιάζουν κοντά σε φουσκωμένο χείμαρρο ή ποτάμι, γιατί εάν πέσουν μέσα
μπορεί να πνιγούν. Για τον ίδιο λόγο δεν πρέπει να κολυμπούν σε ποτάμι
όταν υπάρχει δυνατό ρεύμα.
Προσοχή στη λίμνη
Τα παιδιά να αποφεύγουν τις βουτιές σε λίμνη όταν τα νερά είναι θολά.
Δε σκύβουμε στο πηγάδι
Τα μικρά παιδιά δεν πρέπει να πλησιάζουν και να
σκύβουν πάνω από πηγάδια, στέρνες και αρδευτικά κανάλια, γιατί πέφτοντας
μέσα μπορεί να τραυματιστούν σοβαρά ή ακόμα και να πνιγούν.
5. Στα σπορ
-
Απαραίτητο το σωσίβιο. Το σωσίβιο στη θάλασσα είναι ό,τι και η ζώνη ασφαλείας στο αυτοκίνητο. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί φοράει το σωστό μέγεθος. Δείξτε στα παιδιά πώς χρησιμοποιείται.
-
Βεβαιωθείτε ότι οι καιρικές συνθήκες είναι κατάλληλες για τη διεξαγωγή του σπορ.
-
Στο θαλάσσιο σκι πρέπει ο οδηγός του ταχύπλοου να είναι έμπειρος, να κρατά τις αποστάσεις ασφαλείας από τη στεριά και τα άλλα σκάφη. Επίσης, είναι απαραίτητο μέσα στο ταχύπλοο να υπάρχουν δύο άτομα (ο ένας οδηγεί και ο άλλος προσέχει το σκιέρ).
-
Φορέστε το κράνος και τον υπόλοιπο προστατευτικό εξοπλισμό σε όποιο σπορ απαιτείται (π.χ. ράφτινγκ).
6. Στο σπίτι
Στο εξωτερικό, πολλά περιστατικά πνιγμών συμβαίνουν
στο μπάνιο του σπιτιού. Στην Ελλάδα, ευτυχώς, οι περιπτώσεις που
καταγράφηκαν είναι πολύ λίγες, πράγμα που δηλώνει ότι οι γονείς στη χώρα
μας είτε δεν αφήνουν τα μικρά παιδιά να παίζουν στο μπάνιο είτε είναι
πάντα μαζί τους. Παρ όλα αυτά, ο κίνδυνος πνιγμού μέσα στο σπίτι είναι
υπαρκτός, γι’ αυτό και συστήνονται τα ακόλουθα:
-
Αν το παιδί σας είναι μικρό, να είστε συνεχώς μαζί του όταν κάνει μπάνιο.
-
Αδειάστε την μπανιέρα μόλις τελειώσετε το μπάνιο.
-
Μην αφήνετε ποτέ το μεγαλύτερο παιδί να επιβλέπει το μικρότερο.
-
Να έχετε την πόρτα του μπάνιου κλειδωμένη, ώστε να μην μπορεί να μπει το παιδί χωρίς να το αντιληφθείτε.
Πρώτες βοήθειες
Πρέπει να σημειωθεί ότι η πιθανότητα να σωθεί ένα
παιδί καθορίζεται σε σημαντικό βαθμό από τα γεγονότα που θα συμβούν τα
πρώτα 10 λεπτά. Η συνείδηση χάνεται συνήθως μετά τα 2 λεπτά, ενώ μη
αντιστρεπτή εγκεφαλική βλάβη προκαλείται στα 4 έως 6 λεπτά. Η έκβαση για
τα περισσότερα παιδιά με καταβύθιση εξαρτάται από την κατάσταση στην
οποία διακομίζονται στα τμήματα επειγόντων περιστατικών. Η ιατρική
φροντίδα που θα παρασχεθεί εκεί φαίνεται ότι έχει πολύ μικρή σημασία για
την τελική έκβαση. Συνεπώς, η πρόληψη αποτελεί το κλειδί για τη μείωση
των νοσηλειών και των θανάτων λόγω πνιγμού. Από την άλλη μεριά, η
καρδιοαναπνευστική ανάνηψη στον τόπο του ατυχήματος είναι το μόνο μέτρο
που μπορεί να περιορίσει τις επιπτώσεις από έναν παρ’ ολίγον πνιγμό.
Μετά από έναν παρ ολίγον πνιγμό, οι κινήσεις που πρέπει να κάνετε είναι οι ακόλουθες:
-
Βγάλτε αμέσως το παιδί απ’ το νερό.
-
Αν το παιδί σας διατηρεί τις αισθήσεις του, τυλίξτε το με μία πετσέτα. Πηγαίνετε αμέσως στο γιατρό ή στο νοσοκομείο, ακόμη κι αν το παιδί απλώς βυθίστηκε μέσα στο νερό. Οι επιπτώσεις από το ατύχημα μπορεί να φανούν αργότερα.
-
Αν το παιδί σας είναι αναίσθητο, δείτε αν έχει κάτι μέσα στο στόμα του και αφαιρέστε το. Τυλίξτε το με μία πετσέτα και γυρίστε το στο πλάι. Τραβήξτε το κεφάλι του προς τα πίσω και ανυψώστε την κάτω σιαγόνα, προκειμένου η γλώσσα να μην εμποδίζει τη δίοδο του αέρα.
Στο μεταξύ, ζητήστε από κάποιον να καλέσει το 166.
Μάθετε πώς θα σώζετε ζωές
Το παιδί στο οποίο έγινε έγκαιρα καρδιοαναπνευστική
ανάνηψη έχει 5πλάσια πιθανότητα να μην παρουσιάσει επιπλοκές ύστερα από
έναν παρ’ ολίγον πνιγμό. Μπορείτε να παρακολουθήσετε:
Μαθήματα καρδιοαναπνευστικής ανάνηψης
Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός
Δ/νση Νοσηλευτικής - Υπηρεσία Αγωγής Υγείας, τηλ.: 210 8227438
Σωματείο «ΠΝΟΗ- Φίλοι Εντατικής Θεραπείας Παιδιού»
Μιχαλακοπούλου 159, Τ.Κ.: 11527, Αθήνα, τηλ.: 210 7486801-2
