του Άγγελου Τσιγκρή
Είναι αυτονόητο ότι σε ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου η διαφάνεια αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ακώλυτη άσκηση των...Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Προκειμένου να ανταποκριθούμε στο γενικότερο αίτημα για θωράκιση της διαφάνειας και πάταξη της διαφθοράς, είναι απόλυτο αναγκαίο να αναληφθούν άμεσα νομοθετικές πρωτοβουλίες.
Συγκεκριμένα, στον τομέα της συνταγματικής κατοχύρωσης της διαφάνειας στο δημόσιο βίο, σε μια μελλοντική αναθεώρηση θα πρέπει να υιοθετηθούν οι ακόλουθες προτάσεις: 1) Διαφάνεια στα οικονομικά των πολιτικών κομμάτων και των συνδυασμών. 2) Διαφάνεια στις προεκλογικές, αλλά και στις εν γένει λειτουργικές δαπάνες των υποψήφιων βουλευτών, οι οποίες -ορισμένες, έστω και μεμονωμένες φορές- δημιουργούν αμφιβολίες στην κοινωνία. 3) Διαφάνεια στα οικονομικά των βουλευτών και των μελών της Κυβέρνησης, με ουσιαστική κατοχύρωση του «πόθεν έσχες» και πρόβλεψη αυστηρών κυρώσεων. Μάλιστα, θα ήταν σκόπιμο να ανατεθεί ο σχετικός έλεγχος στο Συνταγματικό Δικαστήριο, ώστε η Βουλή να μην εμφανίζεται -από πλευράς ελέγχου- ως ελεγχόμενη και ελέγχουσα.
Με τον τρόπο αυτό θα συμπληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο που εισήχθη κατά την προηγούμενη Συνταγματική Αναθεώρηση, ιδίως όσον αφορά τα οικονομικά και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των μέσων μαζικής ενημέρωσης (άρθρο 14 παρ. 9 του Συντάγματος), καθώς και τις Ανεξάρτητες Αρχές. Η εμπειρία, άλλωστε, του παραπάνω θεσμικού πλαισίου και οι όποιες αδυναμίες αναδείχθηκαν κατά την εφαρμογή του, αποτελούν χρήσιμο οδηγό για μια μελλοντική αναθεώρηση του Συντάγματος.
Αποτελεί, ωστόσο, κοινή παραδοχή ότι η υιοθέτηση ακόμη και του πιο σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου δεν είναι αποτελεσματική, όταν δεν υπάρχει πολιτική βούληση εφαρμογής του. Και προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να δοθεί καθημερινή μάχη για την εδραίωση της διαφάνειας, ιδίως μέσα από τη θωράκιση των αντίστοιχων θεσμών και την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών. Πρέπει να υπάρξει η απαιτούμενη πολιτική βούληση προκειμένου να έρθουν όλα στο φως, να πληροφορηθεί δηλαδή ο πολίτης για όλα όσα κατά το παρελθόν άφησαν σκιές αμφιβολίας και μείωσαν την αξιοπιστία των πολιτικών και της πολιτικής. Ο αγώνας για την εμπέδωση της διαφάνειας στο δημόσιο βίο πρέπει να είναι διαρκής. Πρέπει ως κοινωνία να αποδείξουμε στην πράξη ότι είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε στην κάθαρση, να περιφρουρήσουμε το κύρος και την αξιοπιστία των θεσμών και να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της Ελληνικής κοινωνίας για πάταξη της διαφθοράς και διαφάνεια σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής
