Προς το παρόν, τα νέα που έρχονται από την Ελλάδα είναι κάτι παραπάνω από αρνητικά. Η επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα (γνωστά και ως Ελγίνεια Μάρμαρα) θα δώσει μια θετική αίσθηση στους Έλληνες, έναν λόγο να γιορτάσουν για κάτι που θα αυξήσει την τουριστική κίνηση στην χώρα, βοηθώντας την ανάκαμψη της οικονομίας.
Μόλις πρόσφατα, στις 20 Ιουνίου ήταν η δεύτερη επέτειος του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης στην Αθήνα – ένα γεγονός που επανέφερε για άλλη μια φορά την επιστροφή των Μαρμάρων στο επίκεντρο της συζήτησης. Η Βρετανία όμως συνεχίζει να αντιδρά σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα.
Παρόλο που τα Μάρμαρα του Παρθενώνα βρίσκονταν στην Ελλάδα για πάνω από 2000 χρόνια και το Βρετανικό Μουσείο τα έχει στην κατοχή του για λιγότερο από 200 χρόνια, υπάρχει η κοινή αίσθηση ότι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ελληνικής ιστορίας παρά ένα κομμάτι του μουσείου.
Όποτε το θέμα της επιστροφής των Μαρμάρων έρχεται στην επικαιρότητα, ακούγονται οι ίδιες κουραστικές κοινότοπες εκφράσεις – οι αναφορές στην απώλεια των μαρμάρων από την Βρετανία αντιμετωπίζονται ως ανέκδοτο. Την ίδια στιγμή όμως, αυτή η αντίδραση χρησιμοποιείται για την αποφυγή της ουσίας του θέματος – ένα γρήγορο ανέκδοτο αποσπά την προσοχή του ακροατή από το γεγονός ότι τα επιχειρήματα της διατήρησης των μαρμάρων από το Βρετανικό Μουσείο είναι μη πειστικά.
Για πολλά χρόνια, το βασικό επιχείρημα για την διατήρηση των γλυπτών του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο ήταν ότι η Ελλάδα δεν είχε κανένα χώρο έκθεσης και προστασίας. Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης ανέτρεψε αυτό το επιχείρημα για πάντα – αυτοί που το έχουν επισκεφθεί συμφωνούν ότι δεν υπάρχει καλύτερος χώρος για τα γλυπτά, με την έκθεση τους στο ευρύτερο περιβάλλον του Παρθενώνα, πάνω στον οποίο δημιουργήθηκαν και εκτέθηκαν. Τα γλυπτά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ως ανεξάρτητα έργα τέχνης καθώς αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Παρθενώνα – για τον λόγο αυτό, δεν μπορεί ποτέ να ειπωθεί με ειλικρίνεια ότι ανήκουν σε οποιοδήποτε άλλο κομμάτι του κόσμου. Λαξεύτηκαν από τοπική πέτρα, σχεδιάστηκαν για να εκτεθούν κάτω από το λαμπρό αττικό φως, όχι για να παρουσιάζονται σε μια σκοτεινή αίθουσα στο Λονδίνο.
Καθώς πλησιάζουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2012 ίσως ήρθε η ώρα για την Βρετανία να αναθεωρήσει την σχέση της με την Ελλάδα – και να σκεφτεί την προσφορά της στην ανθρωπότητα. Όπως η Ελλάδα θα δώσει την Ολυμπιακή φλόγα στην Αγγλία για την αντίστροφη μέτρηση των Ολυμπιακών αγώνων, ίσως είναι η ιδανική στιγμή για την τελευταία να σκεφτεί να επιστρέψει κάτι πίσω ως ανταπόδοση.
Η Ελλάδα υπήρξε πολύ γενναιόδωρη στο παρελθόν με την Βρετανία – όπως ότι κάποια έργα τέχνης (μερικά από τα οποία δεν έχουν εκτεθεί ποτέ σε άλλο σημείο του κόσμου) θα είναι διαθέσιμα για το Βρετανικό μουσείο στο πλαίσιο μια σειράς εναλλασσόμενων δανεικών αρχαίων αντικειμένων προκειμένου να επιστρέψουν τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Οι περιοδικές εκθέσεις είναι το κύριο σημείο προσέλκυσης επαναλαμβανόμενων επισκεπτών στο Βρετανικό μουσείο – η αξία μιας τέτοιας προσφοράς δεν πρέπει να υποτιμηθεί καθώς θα εκτοξεύσει την επισκεψιμότητα του μουσείου. Ενώ άλλες χώρες, όπως το Ιράν και η Αίγυπτος έχουν απειλήσει ξένα ιδρύματα με αφαίρεση των αρχαιοτήτων σε συνεργασία με αρχαιολόγους και μουσεία προκειμένου να επιτύχουν την επιστροφή τους, η Ελλάδα πάντα υποστήριζε την εργασία των Βρετανών αρχαιολόγων ενώ συμμετέχει συχνά σε ανταλλαγή εκθεμάτων μεταξύ των μουσείων. Δεν υπάρχει καμία επομένως απόδειξη ότι πρόκειται για μια χώρα που δεν μπορείς να την εμπιστευτείς ότι δεν θα επιστρέψει τα γλυπτά.
Η κίνηση της «Επανένωσης των Μαρμάρων» (Marbles Reunited), της οποίας είμαι πρόεδρος ενεργοποιείται σημαντικά για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αθήνα. Έχουμε βρει ότι παρόλη την κοινή πεποίθηση ότι πρόκειται για Ελληνικό θέμα, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός Άγγλων υποστηρικτών, οι οποίοι κατανοούν τους λόγους επανένωσης όλων των εναπομεινάντων γλυπτών σε ένα μέρος και δεν βρίσκουν κανένα λόγο προσβολής της βρετανικής τους καταγωγής ή υποστήριξης βρετανικών ιδρυμάτων όπως αυτό του μουσείου. Σε πολλές περιπτώσεις το βλέπουν ως ευκαιρία αποκατάστασης των τραγικών λαθών της ιστορίας. Είναι σπάνια η χρονική στιγμή για την ευκαιρία που δίνεται για μια τέτοια ενέργεια – σίγουρα η Βρετανία μπορεί να την εκμεταλλευτεί ώστε να καθορίσει μια νέα περίοδο στην πολιτιστική διπλωματία, αντί να κρύβεται από οποιοδήποτε είδους συζήτηση για το θέμα.
Σε πολλές χώρες, ειδικά στις ΗΠΑ, η αποκατάσταση διαφορών για την επιστροφή αρχαιοτήτων διευθετείται μεταξύ πολλών μουσείων. Παρόλο τον αρχικό δισταγμό, πολλοί βρίσκουν ότι οι αμοιβαίες συμφωνίες μπορούν να οδηγήσουν σε αποδεκτές λύσεις και για τα δύο μέρη. Ακόμα και σε περιπτώσεις όπου ο νόμος επιτάσσει επίλυση των διαφορών, όπως αυτών των αρχαιοτήτων των γηγενών της Αμερικής, κανένα μουσείο δεν βρέθηκε μπροστά στο γεγονός των άδειων συλλογών. Αυτή η «τρομακτική» δικαιολογία, ότι η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα θα δημιουργήσει προηγούμενο δεδικασμένο, θέτεται συχνά από τον βρετανικό τύπο.
Ίσως η Βρετανία πρέπει να σταματήσει να θεωρεί την ιδέα επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα ως απώλεια ιδιοκτησίας που της ανήκει, μάλιστα και νόμιμα! Όταν τα γλυπτά αποκτήθηκαν από τον λόρδο Έλγιν, η Ελλάδα ήταν μια περιοχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και ο Έλγιν έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι η αφαίρεση των γλυπτών ήταν αναγκαία προκειμένου να μην καταστραφούν. Ακόμα και το 1816 όταν το κοινοβούλιο αγόρασε τα γλυπτά από τον λόρδο Έλγιν, είχε προταθεί να κρατηθούν μέχρι το ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος να είναι σε θέση να τα προσέξει. Για άλλη μια φορά το 1941, η κα. Thelma Cazalet, μια συντηρητικός βουλευτής ρώτησε τον πρωθυπουργό «…πότε θα νομοθετήσει ώστε να επιστραφούν τα ελγίνεια μάρμαρα στην Ελλάδα στο τέλος των εχθροπραξιών (του Β’ Παγκοσμίου πολέμου) ως αναγνώριση της αντίστασης των Ελλήνων υπέρ του πολιτισμού». Εκείνη την περίοδο, η απάντηση ήταν «…ότι η χρονική στιγμή ήταν άτοπη για μια τελική απάντηση» και πρόσθεσε ότι «…η κυβέρνηση δεν θα αποτύχει να προσέξει το θέμα με την ανάλογη προσοχή και συμπάθεια που του αρμόζει».
Πολλά χρόνια έχουν περάσει από τις σκοτεινές μέρες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά αυτή η προσοχή και συμπάθεια από την κυβέρνηση δεν έχει ακόμα εμφανιστεί. Σίγουρα τώρα είναι η ώρα να επανεξεταστεί το θέμα με δίκαιο και αμερόληπτο τρόπο και να δει πως η Βρετανία μπορεί να συνεισφέρει στους Έλληνες, όπως η πατρίδα τους έχει συνεισφέρει για εμάς.
Ο Andrew George είναι άγγλος βουλευτής των Φιλελευθέρων για την St. Ives στην Cornwall από το 1997.
http://erroso.blogspot.com/2011/07/blog-post_07.html
