κυβερνητικού έργου και ταυτοχρόνως του καθησυχασμού των όσων ανησυχιών της κοινής γνώμης για την πορεία της οικονομίας. Ήταν επίσης μια καλή ευκαιρία για εξαγγελίες «μεγάλων έργων» και μέτρων ενίσχυσης ειδικών πελατειακών ομάδων οι οποίες, λόγω διαπραγματευτικής δύναμης, είχαν λαμβάνειν από τον κρατικό κορβανά.
Ενίοτε, όμως, η ΔΕΘ μπορούσε να αποδειχθεί θανάσιμη παγίδα για έναν απρόσεκτο πρωθυπουργό – κάτι που επιβεβαιώθηκε απολύτως με τη μοιραία απάντηση Καραμανλή, το 2008, σε ερώτημα για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου. Εκείνη η «ατυχής» ημέρα του τότε πρωθυπουργού σήμανε την αρχή της δημοσκοπικής κατρακύλας και της πολιτικής απαξίωσης της Ν.Δ. και της κυβέρνησής της. Η τελευταία κατέληξε σε μια βαρύτατη εκλογική συντριβή και μια εσωκομματική κρίση υπαρξιακών διαστάσεων, από την οποία ακόμη και σήμερα το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αγωνίζεται να συνέλθει – με μέτρια πάντως επιτυχία.
Με το φάντασμα της συντριβής Καραμανλή να πλανάται ακόμη και στις μέρες μας πάνω από το Μαξίμου -καθώς ο Γιώργος Παπανδρέου βιώνει μία από τις χειρότερες φάσεις της θητείας του -, είναι εύλογο ο νυν πρωθυπουργός να αναζητεί εναγωνίως μια «συσκευασία» που θα του επιτρέψει να... φύγει από τη Θεσσαλονίκη πολιτικά «σώος».
Η τρόικα απαιτεί...
Με όλους τους δείκτες της οικονομίας υπό κατάρρευση, η τρόικα απαιτεί επιτάχυνση της ίδιας πολιτικής που έχει οδηγήσει κράτος, οικονομία και κοινωνία ένα βήμα πριν από την πτώχευση:
♦ Καταργήσεις φορέων,
♦ ενιαίο μισθολόγιο και μείωση του μισθολογικού κόστους,
♦ απολύσεις, αποκρατικοποιήσεις,
♦ περαιτέρω επιδείνωση του ασφαλιστικού και της Υγείας, ιδιωτικοποίηση και της Παιδείας,
♦ σκλήρυνση στα φορολογικά.
Από τα παραπάνω ένα στοιχείο έχει απόλυτη προτεραιότητα: οι ιδιωτικοποιήσεις. Ήδη βγαίνουν στον «αέρα» ρεπορτάζ τα οποία μιλούν για «πάγωμα» κάποιων απ’ αυτές σε διάφορους τομείς: λιμάνια (ΟΛΘ), νερό (ΕΥΑΘ), τζόγος (ΟΠΑΠ), ενέργεια κ.λπ. Ωστόσο... μην μασάτε: αυτό που σας λέμε επί μήνες – ότι η πρώτη και σημαντική προτεραιότητα της τρόικας είναι οι ιδιωτικοποιήσεις – ισχύει... «στο ακέραιο».
Το στοιχείο που αποτελεί τροχοπέδη στην επιτάχυνση του ξεπουλήματος δεν είναι η χρηματιστηριακή πτώση των μετοχών των εν λόγω εταιρειών, αλλά οι εκκρεμότητες σε ό,τι αφορά τους τελικούς αποδέκτες των κρατικών εταιρειών.
Για παράδειγμα, καθώς το τραπεζικό τοπίο μένει ανεκκαθάριστο, δεν είναι ακόμη σαφές ποια θα είναι τα επόμενα σχήματα, ποιες συγχωνεύσεις θα γίνουν, με ποιους όρους, όπως και πώς θα ξεκαθαρίσουν οι κρατικές συμμετοχές σε ιδιωτικές τράπεζες - άρα, προφανώς, εδώ υπάρχει εκ των πραγμάτων φρένο. Το τοπίο στον τομέα της ενέργειας είναι ακόμη πιο περίπλοκο, ενώ στα νερά δεν έχει ξεκαθαρίσει η μάχη μεταξύ Γάλλων και Γερμανών για το προβάδισμα. Επίσης, στα λιμάνια και τις άλλες υποδομές, δεν είναι ξεκάθαρα τα μερίδια των ενδιαφερομένων, επομένως η αναμονή θεωρείται δεδομένη.
Όσο για την πιθανότητα να υπάρξει αλλαγή ατζέντας και στρατηγικής στο θέμα των εκποιήσεων, αυτή θα πρέπει να θεωρείται μηδαμινή, παρά τις αντιρρήσεις που εξέφρασε δημοσίως την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος της αρμόδιας επιτροπής, καθηγητής Ιωάννης Κουκιάδης, με το επιχείρημα ότι ο ι πολύ χαμηλές χρηματιστηριακές τιμές των περισσότερων εταιρειών θα πρέπει να φέρουν αναβολή στην ιδιωτικοποίηση κάποιων απ’ αυτές.
Το βράδυ της περασμένης Παρασκευής, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ηλ. Μόσιαλος ήταν κάτι παραπάνω από ξεκάθαρος, λέγοντας ότι «υπάρχουν κι άλλοι τρόποι για αποκρατικοποιήσεις».
Τι εννοούσε; Ότι οι εταιρείες θα πουληθούν ανεξαρτήτως τιμής. Ξεφούρνισε, μάλιστα, ένα απίστευτο σενάριο: Ότι θα βρεθούν «επενδυτές» οι οποίοι θα αγοράσουν σήμερα σε εξευτελιστικές τιμές, ενώ αργότερα – όταν ανέβουν οι αποτιμήσεις και οι τιμές των μετοχών σε «αξιοπρεπή» επίπεδα – θα καταβάλουν στην κυβέρνηση... υπερτίμημα. Εκπληκτικά πράγματα για να λέγονται στα σοβαρά, ακόμη και τον... Αύγουστο. Είναι, ωστόσο, δηλωτικά των κυβερνητικών προθέσεων: πουλάμε τώρα – ακόμη και τζάμπα -, αφού πρώτα ξεκαθαρίσει ποιος θα είναι ο αγοραστής.
Μέτωπα συγκρούσεων
Οι απαιτήσεις της τρόικας – και υποχρεώσεις της κυβέρνησης λόγω μνημονίου και Μεσοπρόθεσμου – είναι προφανές ότι ανοίγουν καυτά κοινωνικά και πολιτικά μέτωπα από νωρίς το φθινόπωρο, αμέσως μετά την επιστροφή και των τελευταίων αδειούχων.
1) Η πιο μεγάλη και οργανωμένη σύγκρουση θα αφορά το Δημόσιο, όπου η κατάργηση φορέων, οι απολύσεις συμβασιούχων, η απηνής δίωξη απεργών μέσω των νέων πειθαρχικών συμβουλίων και το νέο ενιαίο μισθολόγιο - το οποίο θα επιφέρει τραγικές περικοπές στους μισθούς των υπαλλήλων – ενδέχεται να δημιουργήσουν καταστάσεις εκτός ελέγχου. Μία ακόμη εξέλιξη, η οποία δείχνει τις γενικότερες προθέσεις της κυβέρνησης στο θέμα της μείωσης του μισθολογικού κόστους, είναι ότι τις απολύσεις συμβασιούχων θα ακολουθήσουν νέες προσλήψεις (γύρω στις 100.000!) μέσω των περίφημων ΜΚΟ των διαφόρων «κολλητών» χωρίς ΑΣΕΠ και εργασιακά δικαιώματα, με καθεστώς δανεισμού και μηνιαία αποζημίωση κάτω από 500ευρώ.
2) Σύμφωνα με τον Ραγκούση, θα αναθερμανθεί η κόντρα με τους ταξιτζήδες, καθώς ο υπουργός θα επιμείνει στην πλήρη και άνευ όρων «απελευθέρωση» του επαγγέλματός τους.
3) Η Παιδεία θα είναι ένα από τα πιο καυτά μέτωπα, καθώς η Διαμαντοπούλου βρίσκεται σε σύγκρουση με τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων - ενώ η επισήμως ομολογούμενη επιδείνωση των εκπαιδευτικών συνθηκών (σύμφωνα με τον γ.γ. του υπουργείου Παιδείας, Θ. Κουλαϊδή, αυτή η σχολική χρονιά θα είναι η δυσκολότερη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο) αναμένεται να φέρει στις επάλξεις και τους μαθητές.
Κοινωνική ερήμωση
Ωστόσο, ακόμη και το ευρύτερο κοινωνικό πεδίο θα είναι ένα ναρκοπέδιο άκρως επικίνδυνο για την κυβέρνηση, καθώς οι συνθήκες οικονομικής κατάρρευσης, μαζικών λουκέτων στις επιχειρήσεις, έκρηξης της επίσημης και της ανεπίσημης ανεργίας και της μαύρης εργασίας - όπως και της στάσης πληρωμών στην αγορά λόγω έλλειψης ρευστότητας - διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό κοινωνικό τοπίο.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, αυξάνονται ραγδαία αυτοί που δεν έχουν πια τη δυνατότητα να αντεπεξέλθουν σε βασικές καθημερινές ανάγκες, ενώ π.χ., η απειλή εξώσεων και αύξησης των αστέγων είναι παρούσα - όπως δείχνουν τα στοιχεία που επανήλθαν στο φως της δημοσιότητας αυτές τις ημέρες.
Ακόμη, όμως, και στο επίπεδο αυτών που αντέχουν να εξυπηρετούν τις βασικές βιοτικές ανάγκες, η κατάσταση συνεχώς επιδεινώνεται και είναι ενδεικτική η επιστροφή χρημάτων από καταθέσεις στο εξωτερικό, προκειμένου να πληρωθούν φόροι, εκπαίδευση και υγεία. Τώρα, λοιπόν, που θα αρχίσουν να καταφτάνουν στα νοικοκυριά μαζικά τα ραβασάκια - προκειμένου να πληρωθούν εισφορές, φόροι κ.λπ., για εισοδήματα που σε πολλές περιπτώσεις έχουν πλέον χαθεί -, η αγανάκτηση αναμένεται να εκτιναχθεί στα ύψη, χωρίς κανείς να είναι βέβαιος αν και με ποιον τρόπο θα εκφραστεί.
Εκλογολογία
Εν όψει όλων αυτών, η Ν.Δ. έχει ήδη εκδηλώσει ποικιλοτρόπως την πρόθεσή της να αποσύρει την - ούτως ή άλλως έμμεση - συναίνεσή της ακόμη και σε τομείς πολιτικής στους οποίους, σε κλίμα επίδειξης «υπευθυνότητας», παρείχε έστω ανοχή. Ήδη υψώνει τους τόνους στο κοινωνικό και την οικονομία, ενώ ακόμη και στις ιδιωτικοποιήσεις (δεδομένου ότι αναμένεται να γίνουν με όρους που βρίσκονται στα όρια του σκανδάλου) θα υπάρξει έντονη πολεμική, παρότι η Ν.Δ. είναι αυτή που είχε βγει επισήμως πρώτη να τις προτείνει.
Υπό την αφόρητη πίεση που ασκούν και οι συνδικαλιστές της ΔΑΚΕ, η επικοινωνιακή πολιτική Σαμαρά θα είναι έντονα καταγγελτική. Παράλληλα ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης (ο οποίος θεωρεί ότι η κυβέρνηση ενδέχεται είτε να υποχρεωθεί είτε να επιλέξει την προσφυγή σε πρόωρες εκλογές) θα μοστράρει το επικοινωνιακό «κοστούμι» του «πρωθυπουργού εν αναμονή», με αποκορύφωμα την εμφάνισή του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, επιχειρώντας να μην πέσει θύμα ενός εκλογικού αιφνιδιασμού.
Παράλληλα, σε μία μερίδα ΜΜΕ (π.χ., συγκροτήματα «Σκάι» και «Καθημερινής»), τα οποία συστηματικά πιέζουν για πληρέστερη και ταχύτερη εκπλήρωση των υποχρεώσεων της κυβέρνησης προς τους πιστωτές και κηδεμόνες της χώρας, βλέπουμε να ανασύρεται το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, το οποίο αναδεικνύεται εμμέσως και ως αναγκαιότητα για την εκπλήρωση των τεθειμένων στόχων.
Συνεπώς και η εκλογολογία θα ρίχνει, ως έναν βαθμό, τη σκιά της στον πολιτικό ορίζοντα της κυβέρνησης, παρότι, προς το παρόν, δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ο πρωθυπουργός θα επιθυμούσε να καταφύγει σε ένα εκλογικό ρίσκο με πιθανές ανεξέλεγκτες πολιτικές παρενέργειες -τουλάχιστον όχι όσο αντέχει και όσο δεν έχει στα χέρια του ένα καλό εκλογικό «χαρτί»...
Το νέο δάνειο
Παρά τους αμήχανους πανηγυρισμούς Βενιζέλου μετά τη συνάντηση Μέρκελ - Σαρκοζί την Τρίτη, η σκληρή πραγματικότητα για την κυβέρνηση είναι ότι οι ευρωπαϊκές αποφάσεις της 21ης Ιουλίου
- οι οποίες εν τοις πράγμασι απερρίφθησαν στην αρένα των αγορών
- πάνε για ριζική αναθεώρηση.
Η στροφή προς την ήδη γνωστή και διατυπωμένη «σκληρή» ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση (με τη γνωστή εμμονή στους ονομαστικούς δημοσιονομικούς δείκτες), η επαναφορά στην ατζέντα της «συνταγματοποίησης» (και μονιμοποίησης) της σκληρής πανευρωπαϊκής λιτότητας, όπως και η απειλή σκληρών και αυτόματων ποινών για τους δημοσιονομικά απείθαρχους, δυσκολεύουν πολύ το τοπίο εν όψει της διαμόρφωσης των οριστικών προϋποθέσεων του νέου δανεισμού. Και παράλληλα θέτουν σοβαρά ερωτήματα για τη μακροπρόθεσμη διαχείριση του ελληνικού – και όχι μόνο – χρέους...
Ταυτοχρόνως, η αρχική απροθυμία πολλών ξένων κατόχων χρέους να ανταποκριθούν στη διαδικασία της «μετακύλισης» ομολόγων οδήγησε στη διεύρυνση του χρονικού ορίζοντα του συγκεκριμένου μοντέλου αναδιάρθρωσης. Η συνέπεια ήταν ο μεγαλύτερος όγκος ομολόγων, που κατέχουν ελληνικές τράπεζες, να συμπεριληφθεί στο πακέτο, με ορατό τον κίνδυνο να αυξηθεί το κόστος στήριξης της ρευστότητάς τους, η οποία - όπως όλοι γνωρίζουμε -θα καλυφθεί από τις τσέπες μας και από τον νέο επαχθή δανεισμό του Δημοσίου. Παράλληλα, η ευρωζώνη δεν κλυδωνίζεται μόνο από την κρίση χρέους, αλλά και από την επιβράδυνση κεντρικών οικονομιών: Συγκεκριμένα, Γαλλία και Γερμανία ήδη φρενάρουν, ενώ η Γερμανία – για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια – έχει περισσότερες εισαγωγές από εξαγωγές, ως αποτέλεσμα της πανευρωπαϊκής πολιτικής λιτότητας και της αδυναμίας της να προωθήσει τα προϊόντα της στις βασικές γι’ αυτήν αγορές της Ευρώπης.
Μάγκας η Φινλανδία!
Η «απάντηση» των Γερμανών και των Γάλλων στα παραπάνω - με ένταση της περιοριστικής πολιτικής και αυστηρότερους κανόνες -, αλλά και η αύξηση του κόστους δανεισμού σε μη ανεκτό επίπεδο, για χώρες που θα συνέβαλλαν στον δικό μας νέο δανεισμό (Ισπανία, Ιταλία, προσεχώς Γαλλία κ.λπ.), δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο το τοπίο για την κυβέρνηση.
Ενδεικτικοί του «κλίματος» είναι οι πρωτοφανείς όροι που επέβαλε στην Ελλάδα η «σκληρή» Φινλανδία (μια χώρα της γερμανικής σφαίρας επιρροής), οι οποίοι παραπέμπουν σε τρόπους δανεισμού του 19ου αιώνα. Μένει, ωστόσο, να απαντηθεί το ερώτημα αν αυτοί οι όροι θα αποτελέσουν, κατά κάποιον τρόπο, μοντέλο για το σύνολο του επόμενου δανείου...
Πάντως, το γενικό συμπέρασμα απ’ όλα αυτά είναι ότι για την κυβέρνηση τώρα αρχίζουν τα πολύ δύσκολα. Όλα τα προηγούμενα δεν ήταν παρά ο πρόλογος… Τώρα μπαίνουμε στο «κυρίως θέμα» και όποιος αντέξει...
http://www.topontiki.gr/
