«Πανικόβλητες», «φοβισμένες», «τρομοκρατημένες», με «αρνητική ψυχολογία» και «σπασμωδικές αντιδράσεις», ενίοτε με πυρετό οι «αγορές», αφηνιασμένες ζητούν «κατευνασμό» και «καθησυχασμό»... Κάπως έτσι, με φράσεις δανεισμένες από την ψυχολογία των ανθρώπινων οργανισμών περιγράφονται οι κατά τα άλλα απρόσωπες αγορές, στα ρεπορτάζ των ημερών για την παγκόσμια κρίση που επιτείνει η υποβάθμιση του αξιόχρεου των ΗΠΑ. Οι αγορές λοιπόν αν τις προσωποποιούσαμε θα μπορούσαν να είναι μικρά παιδιά ή ευάλωτα, ανήμπορα κουτάβια. Όταν τα κέρδη εκτοξεύονται – ακόμα και σε βάρος ολόκληρων χωρών και των κοινωνιών τους - το μυαλό αμέσως ψάχνει πίσω από τις «αγορές» την εικόνα ατσαλάκωτων γιάπηδων να ανοίγουν σαμπάνιες, αλλά με όλες αυτές τις ανώριμες ή άκρως συναισθηματικές συμπεριφορές που τους αποδίδονται όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα υπολόγιζαν, τι να σκεφτεί κανείς; Είναι να τις λυπάσαι τις βαριόμοιρες όταν χάνουν τα κέρδη τους ή την προοπτική απεριόριστων κερδών.
Επίσης τι να υποθέσει κανείς για το ποιόν τους όταν ποτέ σχεδόν δε ζητείται «υπευθυνότητα» από τις αγορές ή «συναίνεση», ή ας πούμε να σφιχτούν σήμερα για να ευημερήσουν αύριο. Η υπευθυνότητα δεν είναι το φόρτε τους, και μπορούν να παίζουν με τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων μόνο με το πάτημα ενός πλήκτρου στον υπολογιστή. Μόνο όταν φτάνει ο κόμπος στο χτένι και οι αγορές παίζουν με πράγματα που κάνουν τζιζ, όπως τα νεύρα και τα συμφέροντα των ελίτ, υψώνεται καμιά φωνή.
Ο Παπανδρέου, στις διάφορες παρεμβάσεις του και προκειμένου να ελιχθεί απέναντί στην κριτική που κατά καιρούς τους ασκήθηκε, τις κατηγόρησε ότι ασκούν τρομοκρατία ενώ κάθε τρεις και λίγο τις επικαλείται για να πάρει μέτρα. Πρέπει «να καθησυχάσουμε» τις αγορές, σου λέει. Από την άλλη τώρα τελευταία κι αφού οι αποφάσεις τους – με γνώμονα πάντα τη βούληση των αγορών - συνέβαλλαν στο να πηγαίνει η Ευρώπη κατά διαόλου κι ακόμα παραπέρα, οι ευρωκράτες θυμήθηκαν ότι οι οίκοι αξιολόγησης είναι «κακοί».
Γενικώς, όπως έχει παιχτεί το έργο μέχρι σήμερα, όταν βρίσκονται σε παροξυσμό και μανία οι αγορές, οι πολιτικοί και όσοι παράγοντες της οικονομικής ελίτ βρίσκονται στην προέκτασή τους, επιζητούν τρόπους να τις κατευνάσουν και να τις καθησυχάσουν και ουδέποτε να τις τιμωρήσουν. Από την άλλη αν ανήκεις στην κατηγορία των κοινών θνητών με απείρως κρισιμότερες ανάγκες, την έβαψες. Αν είσαι αγορά οι διάφοροι δημοσιολογούντες θα προσδοκούν με αγωνία να ανακάμψεις, αν είσαι απλώς άνθρωπος κι έχεις καταρρεύσει θα σου δώσουν μια να πας μια ώρα αρχύτερα.
Κι ενώ οι αγορές μάς εμφανίζονται ως άκρως συναισθηματικές ή εγωιστικές, ή κακομαθημένες σαν Μαρίες Αντουανέττες, που πρέπει να τους ικανοποιήσουμε τα χούγια, ολόκληρες κοινωνίες που δέχονται σφοδρή επίθεση από τις προαναφερθείσες "κυρίες", αντιμετωπίζονται σαν παραφωνίες, σαν παρωνυχίδες, σαν ελεεινό τίποτα. Δεν υπάρχουν στο οπτικό πεδίο των αγορών, παρόλο που στο εσωτερικό τους φιλοξενούνται εκείνες οι δυνάμεις που παράγουν τον πλούτο με τον οποίο παίζει ο χρηματιστηριακός τζόγος.
Πόσες αναλύσεις από ανθρώπους που εκφράζουν τις αγορές δεν έχουμε διαβάσει το τελευταίο διάστημα, όπου η κρίση (πιστωτική, χρέους, δημοσιονομική, κλπ.) διαβάζεται ως «ευκαιρία» για «ανάπτυξη» κι «επενδύσεις», ανεξαρτήτως του αν για έναν κοινό νου ισοδυναμεί με ανυπολόγιστα βάρη στις πλάτες ολόκληρων λαών αφού μεταφράζεται σε ευθεία επίθεση στο επίπεδο διαβίωσής τους;
Διαβάζεις αναλύσεις για διάφορες οικονομίες ανά τον πλανήτη που ξέρεις ότι τα πράγματα δεν είναι σπουδαία όσον αφορά τη ζωή των πολιτών και τις πολιτικές που εφαρμόζονται και αλλοιθωρίζεις από τις «δυνατότητες» και τις «ευκαιρίες» που παρουσιάζουν στα μάτια των «αγοραίων» αναλυτών. «Ευκαιρίες», προφανώς ερήμην και σε βάρος των κοινωνιών. Αν είναι λίγο πιο «προοδευτικός» κι «ευαίσθητος» κοινωνικά ο εκάστοτε αναλυτής συμπεριλαμβάνει στα επιχειρήματά του και ένα κάποιο αόριστο όφελος για τη ζωή των ανθρώπων στο μέλλον, ή το συνηθέστερο- που σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να είναι και ψέμμα ή χρυσωμένο χάπι, το άνοιγμα θέσεων εργασίας. Κατά πάσα πιθανότητα άκρως ελαστικοποιημένες, που μπορεί να αφορούν τομείς -«φούσκες», κ.λπ.
Κοινώς ο μπούσουλας έχει χαθεί και μια τεράστια ύβρις βρίσκεται σε εξέλιξη καθώς οι απλοί άνθρωποι που αποτελούν δισεκατομμύρια σε όλο τον πλανήτη δεν αξίζουν μία μπροστά στο χρήμα και τις αγορές. Και πιθανότατα θα είναι οι πρώτοι που θα γευτούν τα επίχειρα αυτή της κατάστασης, είτε γιατί αυτά έχει η ζωή είτε γιατί άφησαν να συμβεί. Ακόμα, όμως κι αν η ανθρωπότητα κάποια στιγμή, αργά η γρήγορα, βυθιστεί στο σκοτάδι, η Αμερική, ό,τι και να γίνει θα έχει αξιολόγηση ΑΑΑ. Για πάντα.
