1920 – 1994
«Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα».
«Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα για μας. Είναι το καμάρι μας. Είναι οι θυσίες μας. Είναι το υπέρτατο σύμβολο ευγένειας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. είναι η φιλοδοξία και το όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητάς μας. Αν με ρωτήσετε, εάν θα ζω, όταν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα επιστρέψουν στην Ελλάδα, σας λέω πως ναι, θα ζω. Αλλά κι αν ακόμη δεν ζω πια, θα ξαναγεννηθώ».
«Τα μνημεία ως παράγοντες ακτινοβολίας του πολιτισμού μας είναι πηγή κύρους για τη χώρα μας και βασικό έρεισμα για το χειρισμό των εθνικών μας θεμάτων».
«Πώς είναι δυνατόν μια κοινότητα που στερείται την πολιτιστική της διάσταση ν’ αναπτυχθεί; …. Ο πολιτισμός είναι η ψυχή της κοινωνίας… O καθορισμός της Ευρωπαϊκής ταυτότητας βρίσκεται ακριβώς στο σεβασμό της ιδιαιτερότητας και στο να δημιουργήσουμε ένα παράδειγμα ζωντανό μέσα από το διάλογο των πολιτισμών της Ευρώπης. Η φωνή μας είναι καιρός ν’ ακουστεί με την ίδια δύναμη, όπως αυτή των τεχνοκρατών. Ο πολιτισμός, η τέχνη και η δημιουργία δεν είναι λιγότερο σημαντικά από το εμπόριο, την οικονομία, την τεχνολογία».
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΠΕΜΠΤΗ 18 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2011
ΩΡΑ 19:00 Εγκαίνια Έκθεσης
ΩΡΑ 20:00 Παρουσίαση της ζωής και του έργου της Μελίνας Μερκούρη
Διάρκεια έκθεσης: 18-31/08. Ώρες λειτουργίας: 10:00-14:00 & 19:00-22:00 (εκτός Κυριακές).
ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
Απόστολος Βουλγαράκης (Αντιπεριφερειάρχης Χανίων)
Μανώλης Σκουλάκης (Δήμαρχος Χανίων)
Δημήτρης Λειψάκης (Πρόεδρος ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κρήτης, Αντιδήμαρχος Χανίων)
Νάνσυ Αγγελάκη (Πρόεδρος Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ.-ΚΑΜ
ΟΜΙΛΗΤΕΣ
Σπύρος Μερκούρης
Γιάννης Βόγλης, Ηθοποιός, Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Πάτρας
Μιχάλης Αεράκης, Ηθοποιός, Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κρήτης
Το Μουσικό Σύνολο «ΙΑΜΒΟΣ» παρουσιάζει…
«Μελίνα Μερκούρη: τα τραγούδια που αγάπησα»
Τον «ΙΑΜΒΟ» αποτελούν οι:
Κωνσταντίνος Γράβος: Τρομπέττα
Σέβη Μαζέρα-Μάμαλη: Πιάνο
Ζαφειρούλα Χαντή: Βιολοντσέλλο
Τραγούδι: Δέσποινα Δρακάκη
Επιμέλεια Έκθεσης: Αντώνης Χαλκιάς-Βάλια Μαργαρίτη
Επιμέλεια Διαφημιστικού βίντεο: Βαγγέλης Κατριτζιδάκης
Με τη συνεργασία του Ιδρύματος «ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ»
Συντονίστρια Εκδήλωσης: Βαρβάρα Περράκη
Ευχαριστούμε το Βενιζέλειο Ωδείο Χανίων για την παραχώρηση του βιολοντσέλλου
Η Μελίνα της Πολιτικής
Τα μεσάνυχτα της 21ηςΑπριλίου, ο Μάνος Χατζιδάκις τηλεφωνεί σε κείνη και στον Ζυλ για να τους πει ότι στην Ελλάδα έγινε στρατιωτικό πραξικόπημα. Η Μελίνα κάνει δηλώσεις στις τηλεοπτικές κάμερες των αμερικανικών μέσων μαζικής ενημέρωσης. «Σας παρακαλώ μην πάτε στη χώρα μου» λέει κλαίγοντας. Για τις δηλώσεις αυτές, η χούντα θα της αφαιρέσει την ελληνική ιθαγένεια στις 12 Ιουλίου του ίδιου χρόνου. Εκείνη θα απαντήσει με το ιστορικό πλέον: «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα. Ο Παττακός γεννήθηκε φασίστας και θα πεθάνει φασίστας». Από τον Νοέμβριο του 1967 και επί τρεις μήνες, το FBI την παρακολουθεί παντού. Υπάρχει προειδοποίηση ότι θα γίνει δολοφονική απόπειρα εναντίον της.
Το σύνθημα για την αντιδικτατορική δράση έχει δοθεί. Με τον Ζυλ Ντασσέν, με τον Μίκη Θεοδωράκη, με άλλους φίλους, η Μελίνα θα γίνει ο εφιάλτης της χούντας. Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς θα γνωρίσει και τον Ανδρέα Παπανδρέου. Κάνει πολιτική περιοδεία στις ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Ελβετία Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, Ιταλία, Δανία, Σουηδία, Νορβηγία, Βέλγιο, Ολλανδία). Οργανωτής ο Σπύρος Μερκούρης. Θα συμμετάσχει σε διαδηλώσεις, απεργίες πείνας, συναυλίες και πολιτικές εκδηλώσεις. Δημιουργούνται πολιτικές και καλλιτεχνικές επιτροπές, επιτροπές Ελλήνων που στηρίζουν όλα τα προγράμματα. Η Μελίνα δίνει συνεντεύξεις, κάνει ομιλίες, τραγουδά ενάντια στους συνταγματάρχες. Η χούντα αντιδρά, απαγορεύει στην Ελλάδα τα τραγούδια της και δεσμεύει την περιουσία της. Στις 7 Μαρτίου του 1969 στο θέατρο της Γένοβας γίνεται βομβιστική επίθεση εναντίον της με βόμβα πέντε κιλών η οποία και εκρήγνυται, χωρίς ευτυχώς θύματα. Στο πλαίσιο της ίδιας περιοδείας, γίνεται επίθεση εναντίον της από φασιστική οργάνωση στο Βέλγιο.
Με την επιστροφή και την οριστική εγκατάστασή της στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 1974 μετά την πτώση της χούντας, συνεχίζει την πολιτική της δράση μέσα από το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, του οποίου είναι από τα ιδρυτικά μέλη. Το 1974 είναι υποψήφια του κόμματος στη Β΄ Περιφέρεια Πειραιά. Συγκεντρώνει 7.500 σταυρούς αλλά χάνει την έδρα για 33 ψήφους. Στο ΠΑΣΟΚ θα διατελέσει μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Εκτελεστικού Γραφείου αλλά και εισηγήτρια στον Κοινοβουλευτικό Τομέα Ελέγχου Πολιτισμού.
Η εκλογή της τον Νοέμβριο του 1977 ως βουλευτή (με μεγάλη πλειοψηφία σταυρών προτίμησης – αποτέλεσμα της αφοσίωσης που είχε δείξει στην Β΄ Πειραιά) της στερεί την ενασχόλησή της με το θέατρο. Εκλέγεται στη Β΄ Περιφέρεια Πειραιά με τους συνδυασμούς του ΠΑΣΟΚ και δίνει όλη της την ενέργεια στην πολιτική, πάντοτε στον τομέα του πολιτισμού.
Εκλέγεται και πάλι βουλευτής το 1981. Στις εκλογικές αναμετρήσεις που θα ακολουθήσουν (1985, Ιούνιος 1989, Νοέμβριος 1989, 1990 και 1993) είναι στο ψηφοδέλτιο των βουλευτών επικρατείας σε εκλόγιμη θέση.
Όταν το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές τον Οκτώβριο του 1981, η Μελίνα Μερκούρη ορίζεται Υπουργός Πολιτισμού και παραμένει στη θέση αυτή και τα οκτώ χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από το κόμμα.
Το 1990 ήταν υποψήφια στις Δημοτικές εκλογές για το Δήμο Αθηναίων. Έχασε τις εκλογές από τον Αντώνη Τρίτση.
Μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Οκτωβρίου 1993, η Μελίνα Μερκούρη επανήλθε στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Η Μελίνα του Πολιτισμού και της Ελλάδας
Η Μελίνα Μερκούρη είχε χαράξει την πολιτική της στο Υπουργείο εξαρχής και την ακολούθησε απαρέγκλιτα, φροντίζοντας για την σταδιακή υλοποίηση των πολλών και μεγάλων οραμάτων της.
Ως Υπουργός Πολιτισμού εφάρμοσε μια έντονη εξωτερική πολιτιστική πολιτική.. Οργάνωσε πολλές και σημαντικές εκθέσεις σε μουσεία του εξωτερικού, καθώς και εκδηλώσεις ουσίας. Συναντήθηκε με σπουδαίες προσωπικότητες όπως ο Λάνγκ, ο Αντρεότι, ο Γκένσερ, ο Πάλμε, ο Γκονζάλεθ , ο Πάπας , η Γκάντι, ο Μιτεράν κ.α. και διεκδίκησε μια εξέχουσα θέση για την Ελλάδα και τον πολιτισμό της.
Έθεσε το θέμα της επιστροφής στην Ελλάδα των Μαρμάρων του Παρθενώνα επίσημα για πρώτη φορά ως Υπουργός Πολιτισμού τον Ιούλιο του 1982 στο Μεξικό, στη διεθνή διάσκεψη Υπουργών Πολιτισμού της UNESCO και δε σταμάτησε να αγωνίζεται γι’ αυτό μέχρι το θάνατό της.
Συνέλαβε την ιδέα ενός νέου Μουσείου της Ακρόπολης και προκήρυξε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την κατασκευή του το 1989.
Παράλληλα έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις εργασίες αναστήλωσης των μνημείων της Ακρόπολης και στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Στον τομέα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, καθιέρωσε τη δωρεάν είσοδο των Ελλήνων πολιτών στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας για την ευρύτερη παιδεία του λαού και ειδικά των νέων (προσπάθεια που σταμάτησε όμως αναγκαστικά λόγω σχετικών οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Συνέλαβε την ιδέα και ανέθεσε τη μελέτη ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνα, την ενοποίηση, δηλαδή, του ιστορικού κέντρου της Αθήνας στον άξονα Ιερά Οδός-Πλάκα-Στύλοι Ολυμπίου Διός, για τη δημιουργία ενός αρχαιολογικού πάρκου.
Εμπνεύσθηκε το θεσμό των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης, που υλοποιήθηκε το 1985 με πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα την Αθήνα. Ο θεσμός των πολιτιστικών πρωτευουσών είναι σήμερα ο πιο σοβαρός και μεγάλος επίσημος πολιτιστικός θεσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης .
Θέλησε να διαφυλάξει και να προστατέψει το περιβάλλον και τον πολιτισμό του Αιγαίου αρχιπελάγους.
Η Μελίνα πίστευε στην πολιτιστική αποκέντρωση. Έτσι, δημιούργησε σε διάφορες πόλεις τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα. Ο θεσμός που ιδρύθηκε από την ίδια το 1983, είχε σαν σκοπό την πραγματοποίηση ενός ευρύτατου θεατρικού πολυκεντρισμού με κέντρα τις πόλεις της χώρας κα φορείς τους δήμους ή τις ενώσεις των δήμων και των κοινοτήτων, για την ανάπτυξη και διάδοση του θεάτρου στην περιφέρεια.
Ελάχιστες μόνο μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, η Μελίνα δηλώνει ότι ο πολιτισμός και το σχολείο πρέπει να συνδεθούν άρρηκτα. Όχι μόνο με τη διδασκαλία των Καλών Τεχνών, αλλά με τρόπους διείσδυσης του πολιτισμού στο σύνολο της σχολικής εμπειρίας, για να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με τον πολιτισμό από πολύ νεαρή ηλικία.. Το πρόγραμμα «Μελίνα - Εκπαίδευση και Πολιτισμός» είναι μια πειραματική προσπάθεια που αναφέρεται σταδιακά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Η Μελίνα του Θεάτρου
· Το Μονοπάτι της Λευτεριάς, 1944
· Η κόμισσα και ο Καμαριέρης, 1944
· Μις Μπα, 1945
· Θα σε Παντρευτώ, Τέρας, 1945
· Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα, 1945
· Πωλείται Κέφι, 1945
· Η Μπόρα Πέρασε, 1945
· Επικίνδυνη Στροφή, 1945
· Ο Άνθρωπος και τα Όπλα, 1945
· Φαύλος Κύκλος, 1945
· Της Νύχτας τα Καμώματα, 1945
· Ένας Φίλος θ’ άρθει Απόψε, 1945
· Τρισεύγενη, 1946
· Ανατολικά του Σουέζ, 1946
· Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ, 1946
· Δεν θα τα Πάρεις Μαζί σου, 1945
· Άνθρωπος και Υπεράνθρωπος, 1947
· Γαμήλιο Εμβατήριο, 1947
· Ο Βασιλικός, 1947
· Το Τραγούδι της Κούνιας, 1948
· Λεωφορείον ο Πόθος, 1949
· Το Μικρό Καλύβι, 1949
· Το Χαμόγελο της Τζοκόντα, 1949
· Ο Θάνατος του Εμποράκου, 1949
· Μπολερό, 1949
· Άννα Λουκάστα, 1949
· Η Άννα των Χιλίων Ημερών, 1950
· Καινούργια Ζωή, 1950
· Ο Μύλος της Γαλέτας, 1950
· Το Επάγγελμα της Κυρίας Γουόρεν, 1951
· Η Μεγάλη Παρένθεση, 1951
· Απόψε στη Σαμαρκάνδη, 1952
· Οι Σύντροφοι της Ματζουράνας, 1952
· Ήταν Ένας Σταθμός, 1953
· Η Δεύτερη Γυναίκα, 1953
· Ωραία Ελένη, 1954
· Μακμπέθ, 1955
· Ντάμα Σπαθί, 1955
· Επτά Χρόνια Φαγούρα, 1955
· Ο Κορυδαλλός, 1956
· Γλυκό Πουλί της Νιότης, 1960
· Φλόρα, 1961
· Ίλια Ντάρλινγκ, 1967
· Λυσιστράτη, 1972
· Η Όπερα της Πεντάρας, 1975
· Μήδεια, 1976
· Συντροφιά με τον Μπρεχτ, 1978
· Γλυκό Πουλί της Νιότης, 1979
· Ορέστεια, 1980
· Πυλάδης, 1992
Η Μελίνα του Κινηματογράφου
· Στέλλα, 1955
· Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται, 1957
· Η Τσιγγάνα και ο Τζέντλμαν, 1958
· Ο Νόμος, 1959
· Ποτέ την Κυριακή, 1960
· Ζήτω ο Έρωτας, 1961
· Η Δευτέρα Παρουσία, 1961
· Φαίδρα, 1962
· Οι Νικητές, 1963
· Τοπκαπί, 1964
· Μηχανικά Πιάνα, 1965
· Κάποιος Μπορούσε να Πεθάνει, 1966
· 10:30 Ένα Καλοκαιρινό Βράδυ, 1966
· Σικάγο Σικάγο, 1969
· Υπόσχεση την Αυγή, 1970
· Η Δοκιμή, 1974
· Μια Φορά δεν Είναι Αρκετό, 1975
· Άσχημες Συνήθειες, 1977
· Κραυγή Γυναικών, 1978
