Ο λίθινος γίγαντας
Εξωτερικά το κάστρο μας έδωσε την εντύπωση ότι είναι μικρό σε σχέση με τα άλλα κάστρα της περιοχής μας όπως της Αγίας Μαύρας ή της Πλαγιάς. Ανηφορίσαμε λοιπόν προς την πύλη κοιτάζοντας το ψηλό πέτρινο τοίχος με τις πολεμίστρες που κάποτε ήταν γεμάτες από τις κάνες των όπλων.
Μπαίνοντας στο κάστρο συναντήσαμε την κυρία Ερμιόνη η οποία μας υποδέχθηκε με ένα πλατύ χαμόγελο και μας είπε ποιά διαδρομή να πάρουμε ώστε να φτάσουμε στο ψηλότερο σημείο. Το εσωτερικό του κτίσματος είναι αρκετά προσεγμένο, με καθαρά πλακόστρωτα μονοπάτια τα οποία εύκολα μπορεί ο επισκέπτης να ακολουθήσει ώστε να περιπλανηθεί και να ταξιδέψει πίσω στην ιστορία. Παρακάτω σας παραθέτουμε σημαντικά στοιχεία για το κάστρο τα οποία πήραμε από το βιβλίο του κου Στέλιου Ντίνου με τίτλο " Κάστρο Βόνιτσας - Ο λίθινος γιγαντας" το οποίο έχει εκδώσει ο σύλλογος περιβάλλοντος και πολιτισμού "Αμφικτιονία Ακαρνάνων". Το βιβλίο αυτό μπορείτε να το αγοράσετε στην είσοδο του κάστρου σε πολύ λογική τιμή.
Το κάστρο της Βόνιτσας είναι κτισμένο πάνω σε ένα πέτρινο λόφο, στην άκρη της θάλασσας του Αμβρακικού κόλπου. Η πρώτη ιστορική καταγραφή για την ύπαρξη φρουρίου στην περιοχή είναι το 1084. Το κάστρο αποτελείται από δυο πλήρης περιτοιχίσεις η μία μέσα στην άλλη. Και οι δύο είναι μακρόστενες με προσανατολισμό από την Ανατολή προς Δύση. Η εσωτερική πλήρης περιτοίχιση είναι το λεγόμενο Βυζαντινό τείχος και περιέκλειε μέσα του την Καζάρμα (κτίρια διοικητηρίου και την μεγάλη καθολική εκκλησία) Στο δομικό υλικό αυτών των κτιρίων διακρίνονται ενσωματωμένα μάρμαρα και πέτρες παλαιότερων κατασκευών. Η εξωτερική πλήρης περιτοίχιση είναι το τείχος των Ναπολιτάνων (μετά το 1260 έως το 1300). Σήμερα ονομάζεται α΄τείχος, έχει δυο πύλες εισόδου την ανατολική και την βόρεια. Μέσα από την εξωτερική περιτοίχιση έχουν κατασκευαστεί δυο νέα τείχη με μορφή πετάλου και με προσανατολισμό προς την ανατολή. Αυτά τα δυο τείχη ανοικοδομήθηκαν για να καλύψουν το μεγάλο άνοιγμα ανάμεσα στο σημερινό α΄και δ΄τείχος. Το πρώτο τείχος πέταλο σήμερα ονομάζεται β΄τείχος - ημικυκλικοί προμαχώνες είναι πίσω από το εξωτερικό περιτοίχισμα σε απόσταση 40 έως 50 μέτρα και ακουμπάει εσωτερικά στο εξωτερικό περιτοίχισμα. Κατασκευάστηκε από τον Κάρολο των Τόκκων με αυτού του είδους την τεχνοδομή, ώστε να αντέχει στα τότε νέα πολιορκητικά μέσα, τις λιθόμπαλες. Το δεύτερο τείχος πέταλο που σήμερα ονομάζεται γ΄τείχος είναι πίσω από το πρώτο μεγάλο πέταλο-τείχος σε απόσταση από 10 έως 20 μέτρα και κλείνει εσωτερικά στα ανατολικά πάνω στα τείχη του πρώτου τείχους πετάλου και νότια πάνω στο εξωτερικό περιτοίχισμα. Κατασκευάστηκε από τους Ενετούς μετά το 1717. Το κάστρο υποστηρίχθηκε από δυο μεγάλους επιμήκεις προμαχώνες (πάνω από 300 μέτρα μήκος και πλάτος μέχρι 3,5 μέτρα) που ξεκίναγαν από το εξωτερικό περιτοίχισμα και έφταναν ο μεν Ανατολικός στην θάλασσα (θέση Βλύχα), ο δε Δυτικός στο Λιμένι (θέση Χώρα). Έκλειναν ερμητικά από ανατολικά και δυτικά την πόλη Borgo Serato των Ενετών με τα 450 δίπατα σπίτια. Το κάστρο είχε αυτοδυναμία νερού σε περίπτωση πολιορκίας, λόγω της μεγάλης στέρνας του υπόγειου κτιρίου με τις 3 μεγάλες καμάρες. Επίσης μέσα από στοές υπήρχε πρόσβαση στις περιοχές έξω από το κάστρο, περιοχές στις οποίες υπήρχε άφθονο τρεχούμενο νερό. Έξω από το εξωτερικό τείχος (ά τείχος) υπήρχε δυτική και τεχνητή προστασία. Στα νότιο-δυτικά το κάστρο προστατευόταν με φράγματα από φραγκοσυκιές, το βόρειο-δυτικό μέρος ήταν προστατευμένο από την κλειστή θάλασσα και τους δυο προμαχώνες. Βόρεια το έδαφος ήταν υπερβολικά επικλινές και στα ανατολικά είχαν κατασκευαστεί οι περίφημες "γλίστρες" οι οποίες ήταν επικλινείς κατασκευές από πυλό.
