λαμβάνονται αρκετές μετρήσεις στον αγρό για την δημιουργία μιας βάσης δεδομένων που θα βοηθήσει στην ορθή χρήση των λιπασμάτων και του νερού άρδευσης. Από τα μέχρι τώρα στοιχεία είναι φανερή η επιτυχία του προγράμματος, γεγονός που επισημάνθηκε σε ανοιχτή συνεδρίαση στο Ινστιτούτο Εδαφολογίας στη Λάρισα, όπως μας πληροφορεί ο Βασίλης Σαμαράς, γεωπόνος-εδαφολόγος του ΕΘΙΑΓΕ.
Εκεί οι παραγωγοί είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν εξειδικευμένες τεχνικές και να μάθουν τον τρόπο λειτουργίας τους τόσο στο χωράφι, όσο και στην αίθουσα της παρουσίασης.
Η αρχή έγινε την άνοιξη του 2010, όταν η επιστημονική ομάδα του έργου επέλεξε τρεις διαφορετικούς αγρούς, στο θεσσαλικό κάμπο, για την πιλοτική εφαρμογή του Hydrosense, με κύριο κριτήριο ότι ο καθένας τους αντιπροσωπεύει μια χαρακτηριστική, ως προς τα εδαφολογικά γνωρίσματά της, περιοχή. Έτσι, κατέληξε σε τρεις αγρούς στο Ελευθέριο, τη Γυρτώνη και το Ομορφοχώρι, οι οποίοι χωρίστηκαν - με τη βοήθεια πολυφασματικών αισθητήρων, δορυφορικών εικόνων και φυσικοχημικών αναλύσεων - σε τρεις ζώνες ο καθένας, ανάλογα με το ποσοστό οργανικής ουσίας, και σπάρθηκαν με βαμβάκι. Τη δεύτερη χρονιά άλλαξαν μερικά χωράφια ώστε να επιλεγούν αγροί με έντονη παραλλακτικότητα στην οργανική ουσία.
Στη συνέχεια, σε κάθε αγρό τοποθετήθηκε «σύστημα υπέρυθρων αισθητήρων», το οποίο ενημέρωνε (μέσω του Διαδικτύου ή κινητού τηλεφώνου) καθημερινά το διαχειριστή της καλλιέργειας (δηλ. τον παραγωγό) για τις ανάγκες της σε νερό. «Ειδικοί αισθητήρες υγρασίας και εξατμισοδιαπνοής», οι οποίοι αποτελούσαν το εφεδρικό σύστημα, στην περίπτωση που το σύστημα των υπέρυθρων αισθητήρων παρουσίαζε κάποια δυσλειτουργία και τέλος «Αρδευτικό δίκτυο», το οποίο έδινε τη δυνατότητα στο διαχειριστή της καλλιέργειας να διοχετεύσει στις ζώνες του αγρού διαφορετική ποσότητα νερού (ή και λιπάσματος), ανάλογα με τις ανάγκες εκάστης για πότισμα.
Ακολούθως πραγματοποιήθηκε η χαρτογράφηση του εδάφους στο εγγύς υπέρυθρο φάσμα με πολυφασματικούς αισθητήρες στους τρεις πιλοτικούς αγρούς. Βάσει αυτών επιλέχθηκαν οι ζώνες διαχείρισης. Το ΕΘΙΑΓΕ-ΙΧΤΕΛ σε συνεργασία με το ΜΓΦΙ, πραγματοποίησε εκτεταμένες δειγματοληψίες και αναλύσεις εδάφους στους πειραματικούς αγρούς του προγράμματος. Οι αναλύσεις αποσκοπούσαν στην επαλήθευση των διαφορών που σημειώθηκαν στις εδαφικές ιδιότητες κατά τη σάρωση των αγρών με πολυφασματικούς αισθητήρες. Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας παρέδωσε στο συντονιστή του Προγράμματος τρεις επεξεργασμένες παγχρωματικές δορυφορικές εικόνες εδάφους, 500 εκταρίων η καθεμία. Στη συνέχεια ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση των αισθητήρων υγρασίας εδάφους, των συσκευών εξατμισοδιαπνοής, του συστήματος υπέρυθρων αισθητήρων, του δικτύου άρδευσης των πολυφασματικών αισθητήρων σε αγροτικό όχημα στους τρεις πιλοτικούς αγρούς.
Στόχος του προγράμματος ήταν κατά την πρώτη χρονιά να γίνει εκτίμηση του πλήρους κόστους των χρήσεων του νερού. Δηλαδή το νερό ως φυσικό αγαθό, τις υποδομές που απαιτούνται, καθώς και το περιβαλλοντικό κόστος του νερού. Τη δεύτερη χρονιά ο στόχος είναι να πραγματοποιηθεί ένας συνδυασμός των μέτρων πολιτικής, όπως η διαχείριση της προσφοράς και της ζήτησης του νερού, με τον πιο άμεσο τρόπο, την τιμολόγηση του.
Χαρτογραφούν το έδαφος και το φύλλωμα
Οι μετρήσεις που λαμβάνονταν από το δίκτυο των αισθητήρων εξατμισοδιαπνοής και υγρασίας εδάφους, χρησιμοποιήθηκαν για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη μεταβλητή παροχή νερού κατά ζώνες. Μία φορά την εβδομάδα, κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, πραγματοποιούνταν σαρώσεις των αγρών με τους πολυφασματικούς αισθητήρες από το ΜΓΦΙ. Στη συνέχεια, επεξεργαζόταν τις μετρήσεις και έστελνε τα αποτελέσμα στο ΠΘ για την κατασκευή χαρτών. Από τη συνεργασία αυτή κατασκευάστηκαν οι χάρτες της χωρικής κατανομής του NDVI, του δείκτη χλωροφύλλης και της ανάγκης της καλλιέργειας σε άζωτο. Από την αξιολόγηση των χαρτών, λαμβάνονταν αποφάσεις για την μεταβλητή παροχή υγρού αζώτου κατά ζώνες. Η κατασκευή Βάσης Δεδομένων με τις συνήθεις καλλιεργητικές μεθόδους και τους συνήθεις τρόπους φυτοπροστασίας, βρίσκεται σε εξέλιξη.
Αργότερα διερευνήθηκαν τα χαρακτηριστικά των δορυφόρων (διακριτική ικανότητα, επιφάνεια κάλυψης, κόστος) και αποκτήθηκαν δύο πολυφασματικές εικόνες, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν για τη χαρτογράφηση του εδάφους και του φυλλώματος, αντίστοιχα. Επίσης ελήφθη δορυφορική εικόνα της λεκάνης απορροής από το δορυφόρο WorldView 2. Η εικόνα αυτή θα χρησιμοποιηθεί για τη χαρτογράφηση των αγρών βάσει της οργανικής ουσίας του εδάφους.
Αντικείμενα του προγράμματος
To HydroSense αποσκοπεί στην εφαρμογή των τελευταίων εξελίξεων στη γεωργία ακριβείας, προκειμένου να:
α) βελτιώσει την αποτελεσματικότητα χρήσης του νερού και των χημικών στην γεωργικές καλλιέργειες σε ξηρικά Μεσογειακά περιβάλλοντα.
β) εφαρμόσει τις αρχές της γεωργίας ακριβείας μέσα από την άρδευση μεταβλητής παροχής, με την αποτελεσματική παρακολούθηση των αναγκών της καλλιέργειας στο χώρο και το χρόνο.
γ) παρουσιάσει έναν υψηλό βαθμό καινοτομίας με τη χρήση της τηλεπισκόπισης και με τη βοήθεια εξελιγμένων αισθητήρων φυλλώματος και εδάφους.
δ) αξιολογήσει τα αποτελέσματα της μεταβλητής παροχής εισροών με περιβαλλοντικούς δείκτες, όπως η αποτελεσματικότητα χρήσης αζώτου, φυτοφαρμάκων και ενέργειας.
ε) επιδείξει την οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος μειώνοντας τις εισροές και αυξάνοντας την απόδοση.
στ) εφαρμοστεί και σε άλλες γεωργικές καλλιέργειες καθώς και γεωγραφικές περιοχές με έλλειψη νερού.
ζ) συμβάλλει στη διαμόρφωση της αγροτικής πολιτικής σε κλίμακα λεκάνης απορροής.
η) δώσει κίνητρα στους παραγωγούς για την εφαρμογή της νέας τεχνολογίας στην ευρύτερη περιοχή
Εκεί οι παραγωγοί είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν εξειδικευμένες τεχνικές και να μάθουν τον τρόπο λειτουργίας τους τόσο στο χωράφι, όσο και στην αίθουσα της παρουσίασης.
Η αρχή έγινε την άνοιξη του 2010, όταν η επιστημονική ομάδα του έργου επέλεξε τρεις διαφορετικούς αγρούς, στο θεσσαλικό κάμπο, για την πιλοτική εφαρμογή του Hydrosense, με κύριο κριτήριο ότι ο καθένας τους αντιπροσωπεύει μια χαρακτηριστική, ως προς τα εδαφολογικά γνωρίσματά της, περιοχή. Έτσι, κατέληξε σε τρεις αγρούς στο Ελευθέριο, τη Γυρτώνη και το Ομορφοχώρι, οι οποίοι χωρίστηκαν - με τη βοήθεια πολυφασματικών αισθητήρων, δορυφορικών εικόνων και φυσικοχημικών αναλύσεων - σε τρεις ζώνες ο καθένας, ανάλογα με το ποσοστό οργανικής ουσίας, και σπάρθηκαν με βαμβάκι. Τη δεύτερη χρονιά άλλαξαν μερικά χωράφια ώστε να επιλεγούν αγροί με έντονη παραλλακτικότητα στην οργανική ουσία.
Στη συνέχεια, σε κάθε αγρό τοποθετήθηκε «σύστημα υπέρυθρων αισθητήρων», το οποίο ενημέρωνε (μέσω του Διαδικτύου ή κινητού τηλεφώνου) καθημερινά το διαχειριστή της καλλιέργειας (δηλ. τον παραγωγό) για τις ανάγκες της σε νερό. «Ειδικοί αισθητήρες υγρασίας και εξατμισοδιαπνοής», οι οποίοι αποτελούσαν το εφεδρικό σύστημα, στην περίπτωση που το σύστημα των υπέρυθρων αισθητήρων παρουσίαζε κάποια δυσλειτουργία και τέλος «Αρδευτικό δίκτυο», το οποίο έδινε τη δυνατότητα στο διαχειριστή της καλλιέργειας να διοχετεύσει στις ζώνες του αγρού διαφορετική ποσότητα νερού (ή και λιπάσματος), ανάλογα με τις ανάγκες εκάστης για πότισμα.
Ακολούθως πραγματοποιήθηκε η χαρτογράφηση του εδάφους στο εγγύς υπέρυθρο φάσμα με πολυφασματικούς αισθητήρες στους τρεις πιλοτικούς αγρούς. Βάσει αυτών επιλέχθηκαν οι ζώνες διαχείρισης. Το ΕΘΙΑΓΕ-ΙΧΤΕΛ σε συνεργασία με το ΜΓΦΙ, πραγματοποίησε εκτεταμένες δειγματοληψίες και αναλύσεις εδάφους στους πειραματικούς αγρούς του προγράμματος. Οι αναλύσεις αποσκοπούσαν στην επαλήθευση των διαφορών που σημειώθηκαν στις εδαφικές ιδιότητες κατά τη σάρωση των αγρών με πολυφασματικούς αισθητήρες. Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας παρέδωσε στο συντονιστή του Προγράμματος τρεις επεξεργασμένες παγχρωματικές δορυφορικές εικόνες εδάφους, 500 εκταρίων η καθεμία. Στη συνέχεια ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση των αισθητήρων υγρασίας εδάφους, των συσκευών εξατμισοδιαπνοής, του συστήματος υπέρυθρων αισθητήρων, του δικτύου άρδευσης των πολυφασματικών αισθητήρων σε αγροτικό όχημα στους τρεις πιλοτικούς αγρούς.
Στόχος του προγράμματος ήταν κατά την πρώτη χρονιά να γίνει εκτίμηση του πλήρους κόστους των χρήσεων του νερού. Δηλαδή το νερό ως φυσικό αγαθό, τις υποδομές που απαιτούνται, καθώς και το περιβαλλοντικό κόστος του νερού. Τη δεύτερη χρονιά ο στόχος είναι να πραγματοποιηθεί ένας συνδυασμός των μέτρων πολιτικής, όπως η διαχείριση της προσφοράς και της ζήτησης του νερού, με τον πιο άμεσο τρόπο, την τιμολόγηση του.
Χαρτογραφούν το έδαφος και το φύλλωμα
Οι μετρήσεις που λαμβάνονταν από το δίκτυο των αισθητήρων εξατμισοδιαπνοής και υγρασίας εδάφους, χρησιμοποιήθηκαν για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη μεταβλητή παροχή νερού κατά ζώνες. Μία φορά την εβδομάδα, κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, πραγματοποιούνταν σαρώσεις των αγρών με τους πολυφασματικούς αισθητήρες από το ΜΓΦΙ. Στη συνέχεια, επεξεργαζόταν τις μετρήσεις και έστελνε τα αποτελέσμα στο ΠΘ για την κατασκευή χαρτών. Από τη συνεργασία αυτή κατασκευάστηκαν οι χάρτες της χωρικής κατανομής του NDVI, του δείκτη χλωροφύλλης και της ανάγκης της καλλιέργειας σε άζωτο. Από την αξιολόγηση των χαρτών, λαμβάνονταν αποφάσεις για την μεταβλητή παροχή υγρού αζώτου κατά ζώνες. Η κατασκευή Βάσης Δεδομένων με τις συνήθεις καλλιεργητικές μεθόδους και τους συνήθεις τρόπους φυτοπροστασίας, βρίσκεται σε εξέλιξη.
Αργότερα διερευνήθηκαν τα χαρακτηριστικά των δορυφόρων (διακριτική ικανότητα, επιφάνεια κάλυψης, κόστος) και αποκτήθηκαν δύο πολυφασματικές εικόνες, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν για τη χαρτογράφηση του εδάφους και του φυλλώματος, αντίστοιχα. Επίσης ελήφθη δορυφορική εικόνα της λεκάνης απορροής από το δορυφόρο WorldView 2. Η εικόνα αυτή θα χρησιμοποιηθεί για τη χαρτογράφηση των αγρών βάσει της οργανικής ουσίας του εδάφους.
Αντικείμενα του προγράμματος
To HydroSense αποσκοπεί στην εφαρμογή των τελευταίων εξελίξεων στη γεωργία ακριβείας, προκειμένου να:
α) βελτιώσει την αποτελεσματικότητα χρήσης του νερού και των χημικών στην γεωργικές καλλιέργειες σε ξηρικά Μεσογειακά περιβάλλοντα.
β) εφαρμόσει τις αρχές της γεωργίας ακριβείας μέσα από την άρδευση μεταβλητής παροχής, με την αποτελεσματική παρακολούθηση των αναγκών της καλλιέργειας στο χώρο και το χρόνο.
γ) παρουσιάσει έναν υψηλό βαθμό καινοτομίας με τη χρήση της τηλεπισκόπισης και με τη βοήθεια εξελιγμένων αισθητήρων φυλλώματος και εδάφους.
δ) αξιολογήσει τα αποτελέσματα της μεταβλητής παροχής εισροών με περιβαλλοντικούς δείκτες, όπως η αποτελεσματικότητα χρήσης αζώτου, φυτοφαρμάκων και ενέργειας.
ε) επιδείξει την οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος μειώνοντας τις εισροές και αυξάνοντας την απόδοση.
στ) εφαρμοστεί και σε άλλες γεωργικές καλλιέργειες καθώς και γεωγραφικές περιοχές με έλλειψη νερού.
ζ) συμβάλλει στη διαμόρφωση της αγροτικής πολιτικής σε κλίμακα λεκάνης απορροής.
η) δώσει κίνητρα στους παραγωγούς για την εφαρμογή της νέας τεχνολογίας στην ευρύτερη περιοχή
larisanews.gr
