Στις 8 Σεπτεμβρίου, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε στο Aljazeera ότι η κυβέρνησή του είχε λάβει μέτρα για να αποτρέψει το Ισραήλ από τη μονομερή εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στη Μεσόγειο Θάλασσα. «Το Ισραήλ "δεν θα είναι ο ιδιοκτήτης του εν λόγω δικαιώματος», προειδοποίησε. Ο Ερντογάν δήλωσε ότι ο τουρκικός στόλος θα εξασφαλίζει στο μέλλον τα πλοία βοήθειας προς την Γάζα, προκειμένου να προληφθεί η επανάληψη του συμβάντος 2010 όπου κομάντος του Ισραήλ σκότωσαν εννέα ακτιβιστές που προσπαθούσαν να σπάσουν τον αποκλεισμό. Τα σχόλια αυτά ήρθαν λίγες μόλις μέρες μετά την έκθεση του ΟΗΕ, που καταδίκασε τους θανάτους, αλλά και δικαιολόγησε τον αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας - μια απόφαση που προκάλεσε την Άγκυρα να μειώσει δραστικά τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και να παγώσει την στρατιωτική συνεργασία και το εμπόριο.
Τα τελευταία 2 χρόνια, οι Τουρκοισραηλινές σχέσεις συνεχώς επιδεινώνονται, με συνεχείς προκλήσεις. Τελευταία, η έκθεση του Υπουργού Εξωτερικών Avigdor Liberman για δυνητική υποστήριξη της του ΡΚΚ, σε ενδεχόμενη σύγκρουση με την Τουρκία. Πλέον το πεδίο προκλήσεων αφορά το θέμα των υπεράκτιων δικαιωμάτων επί των κοιτασμάτων φυσικού αερίου.
Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας δίνει σε κάθε χώρα το δικαίωμα να εκμεταλλεύονται τους πόρους σε μια «αποκλειστική οικονομική ζώνη" μέχρι 200 ναυτικά μίλια από τις ακτές της, αλλά για γειτονικές χώρες (που βρίσκονται λιγότερο από 400 ναυτικά μίλια μακριά) πρέπει ακόμα να έρθουν σε διαπραγματεύσεις). Στην Ανατολική Μεσόγειο, αυτό το θέμα ήρθε στο προσκήνιο όταν το Ισραήλ ανακάλυψε σημαντικό offshore απόθεμα φυσικού αερίου. Τέτοια μεγάλης κλίμακας ευρήματα προσφέρουν σημαντική ενεργειακή ανεξαρτησία και πιθανόν πλεονάσματα για εξαγωγή.
Γειτονικές χώρες (Αίγυπτος) είναι ήδη βασικός παράγοντας στη διεθνή αγορά φυσικού αερίου, ενώ για το Λίβανο και την Κύπρο θεωρούνται ότι γεωλογικά ενδέχεται να έχουν σημαντικά υπεράκτια αποθέματα. Οι πρώτες διερευνητικές γεωτρήσεις για την Κύπρο αρχίζουν άμεσα - μια εξέλιξη που οδηγεί την Τουρκία σε ακόμη πιο απειλητική ρητορική.
Ο Ερντογάν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα: «Η Τουρκία, ως εγγυητής της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρος, έχει προβεί σε ενέργειες στην περιοχή [των υπεράκτιων πόρων], και θα συνεχίσει αποφασιστικά το δικαίωμά της να παρακολουθεί τα διεθνή ύδατα της ανατολικής Μεσογείου." Μια τέτοια πολιτική θα μπορούσε να βάλει την Τουρκία σε αντίθεση με όλες τις παράκτιες κυβερνήσεις της περιοχής, (Κύπρο, Ισραήλ, Λίβανο, Αίγυπτο και Συρία).
Κύπρος. Υπέγραψε συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα με το Λίβανο και με το Ισραήλ. Η οργή της Άγκυρας πιθανότατα θα αυξηθεί μετά τον Ιούλιο του 2012, όταν η Λευκωσία θα έχει την προεδρία της ΕΕ για έξι μήνες. Η Άγκυρα έχει πει ότι θα παγώσει τους δεσμούς με την Ένωση κατά την περίοδο αυτή.
Ισραήλ. Η ανακάλυψη του τεράστιου κοιτάσματος φυσικού αερίου Λεβιάθαν, το 2010, μεταξύ Ισραήλ-Κύπρου θαλασσίων συνόρων, έχει δημιουργήσει την αισιοδοξία ότι παρόμοια κοιτάσματα μπορεί να βρεθούν στο κοντινό Block 12, το οποίο βρίσκεται στα ύδατα της Κύπρου. Ένας τρόπος για να εκμεταλλεύονται τα αποθέματα αυτά θα ήταν η καθιέρωση εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις εγκαταστάσεις της Κύπρου, που θα λειτουργεί από κοινού με το Ισραήλ. Ωστόσο, η Τουρκία έχει ήδη καταδικάσει την ιδέα.
Λίβανος. Το κοινοβούλιο του Λιβάνου δεν έχει ακόμη κυρώσει την υπογεγραμμένη συμφωνία θαλασσίων συνόρων με την Κύπρο, εν μέρει επειδή η Βηρυτός διαφωνεί με τη συμφωνία Κύπρος-Ισραήλ. Το Ιράν και η Χεζμπολάχ έχουν κατηγορήσει το Ισραήλ για «κατάσχεση» των Λιβανέζικων υπεράκτιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, αν και καμία από τις ισραηλινές ανακαλύψεις δεν είναι κοντά στην επίμαχη ζώνη.
Αίγυπτος. Το Κάιρο έχει ήδη μια θαλάσσια συμφωνία με την Κύπρο, από το 2003, καθώς και μια συμφωνία-πλαίσιο για την επίλυση της κυριότητας των πόρων που διασχίζουν τη μέση γραμμή, που είναι και η πιό σημαντική. Ο Ερντογάν έθεσε το θέμα κατά τη διάρκεια του πρόσφατου ταξιδιού του στο Κάιρο.
Συρία. Θα τη δούμε σαν παίκτη offshore παραγωγού στο άμεσο μέλλον. για τα αποθεματικά σε κάποια στιγμή στο μέλλον. Εκτός από τη ναυτιλιακή συμφωνία με την Κύπρο, η Δαμασκός θα πρέπει να αξιοποιήσει και την υπεράκτια γραμμή με την Τουρκία. Αυτή θα είναι προβληματική λόγω της τουρκικής επαρχίας Χατάι, ένα δάχτυλο του παράκτιου εδάφους που η Δαμασκός θεωρεί συριακό έδαφος.
Λείπει ο Μάρτης από την σαρακοστή;
Η Ουάσιγκτον έχει έντονο ενδιαφέρον για τις ανατολικές χώρες της Μεσογείου την εύρεση και την αξιοποίηση των offshore αποθεμάτων. Τα think tanks τους ήδη πιέζουν τον Ομπάμα, να τονίσει προς την Άγκυρα ότι η πρόσφατη ρητορική της δεν είναι συμβατή με το διεθνές δίκαιο.
nikosletter.blogspot.com
