Είναι γεγονός ότι η υγραεριοκίνηση αποτελεί μία οικονομική λύση, που κατεβάζει το κόστος μετακίνησης τουλάχιστον κατά 40% σε σχέση με την βενζίνη. Έτσι, το κόστος τοποθέτησης καλύπτεται σχετικά εύκολα και γρήγορα, μέσα στα πρώτα 12.000-15.000 χιλιόμετρα, ενώ από την άλλη ένα από τα κύρια πλεονεκτήματά του είναι ότι έχει σχεδόν μηδενικές εκπομπές ρύπων.
Υπολογίζεται ότι ένας κινητήρας εσωτερικής καύσης που χρησιμοποιεί υγραέριο εκπέμπει περίπου 12% μικρότερες ποσότητες CO2, μέχρι και 80% λιγότερα οξείδια του αζώτου, 20% με 40% λιγότερους υδρογονάνθρακες και αντίστοιχα μειωμένη ποσότητα μονοξειδίου του άνθρακα.
Το υγραέριο, LPG, είναι αέριοι υδρογονάνθρακες, οι οποίοι σε πολλές χώρες της Ευρώπης (π.χ. Ιταλία) χρησιμοποιούνται από το 1940. Στην Ιταλία, σήμερα, περίπου 1.000.000 αυτοκίνητα έχουν κινητήριο καύσιμο το υγραέριο, ενώ αξίζει να επισημάνουμε ότι το 90% των ταξί στην Ιαπωνία το χρησιμοποιεί ως βασικό καύσιμο.
Στην πράξη, το υγραέριο είναι ένα εναλλακτικό καύσιμο 109-116 οκτανίων, όταν τα αντίστοιχα της αμόλυβδης βενζίνης, σήμερα, είναι 95 οκτάνια.
Τα βασικά χαρακτηριστικά του υγραερίου είναι ότι είναι άοσμο κι άχρωμο, ενώ ενισχύεται με συγκεκριμένες οσμογενείς ουσίες, προκειμένου να γίνεται αντιληπτή πιθανή διαρροή του. Έχει υψηλή θερμοκρασία ανάφλεξης, 450-510 β. C (έναντι 257 β. C της βενζίνης), δεν περιέχει μόλυβδο και συνεπώς δε βλάπτει τα εσωτερικά μέρη του κινητήρα. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που δεν αφήνει κατάλοιπα στον κινητήρα, άρα συμβάλλει αποφασιστικά στην μακροζωία του.
«Η υγραεριοκίνηση σαφώς και δίνει λύσεις μετακίνησης. Για τους περισσότερους αποτελεί νέα είδηση, όμως για εμάς, που ασχολούμαστε εδώ και 25 χρόνια, αποτελεί τρόπο ζωής. Η καύση του υγραερίου δεν αφήνει κατάλοιπα στον κινητήρα κι αυτό έχει ως συνέπεια ο τελευταίος να έχει μεγαλύτερη ζωή. Πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν τα συστήματα που χρησιμοποιεί κάθε μηχανικός. Χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή από τους ιδιοκτήτες που πρέπει να αποφασίσουν. Οφείλουν να επιλέξουν ένα αξιόπιστο, επώνυμο και με εγγύηση σύστημα υγραεριοκίνησης», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χάρης Σμυρνιός, ο οποίος ασχολείται εδώ και χρόνια με την υγραεριοκίνηση.
Τους τελευταίους μήνες, οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν κάνει κι αυτές το «μεγάλο άλμα», κατασκευάζοντας εργοστασιακά αυτοκίνητα που κινούνται τόσο με υγραέριο όσο και με βενζίνη. Όλα τα υπόλοιπα αυτοκίνητα θα πρέπει να κάνουν μια μικρή μετατροπή στον κινητήρα τους για να μπορούν να δεχτούν και το υγραέριο, το οποίο, χωροταξικά, αποθηκεύεται στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου.
Το υγραέριο, χρησιμοποιώντας τα ζεστά νερά της μηχανής, μετατρέπεται από υγρή σε αέρια μορφή. Το αέριο διοχετεύεται μέσω ενός σωλήνα στο φίλτρο υγραερίου κι έπειτα στην μπεκιέρα, προκειμένου να ψεκαστεί στον κινητήρα, για να γίνει η καύση. Για τον έλεγχο των λειτουργιών αυτών, υπεύθυνος είναι ένας ηλεκτρονικός εγκέφαλος, ο οποίος όταν τεθεί σε λειτουργία, παρακάμπτει το βασικό εγκέφαλο του αυτοκινήτου, λειτουργώντας όμως σε σχέση με την μπεκιέρα στους ίδιους παλμούς. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπερδεύει τον εργοστασιακό εγκέφαλο, αλλά ούτε φθείρει και τα εσωτερικά μέρη του κινητήρα. Η εκκίνηση του κινητήρα γίνεται με βενζίνη κι αυτόματα γυρνάει στο υγραέριο, όταν ο δείκτης της θερμοκρασίας του κινητήρα φτάσει στους 30-40 βαθμούς Κελσίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το καλοκαίρι η μετάβαση από βενζίνη στο υγραέριο γίνεται πολύ νωρίς και σε ελάχιστο χρόνο, ενώ τις κρύες ημέρες του χειμώνα η όλη διαδικασία μπορεί να διαρκέσει περισσότερα λεπτά.
«Ακόμη ο κόσμος δεν γνωρίζει την υγραεριοκίνηση. Θεωρεί ότι θ’ αλλάξει μηχανή, ότι αν ανάψει τσιγάρο θα γίνει έκρηξη ή ότι θα μυρίζει η καμπίνα των επιβατών. Αυτό είναι καθαρά έλλειψη πληροφόρησης. Εμείς, από την πλευρά μας, κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν. Ο κόσμος, ειδικά τώρα που έχουμε μεγάλη οικονομική ύφεση, ρωτάει για τρόπους φθηνής μετακίνησης. Αναπόφευκτα, πέφτει πάνω στην υγραεριοκίνηση. Ρωτάει, μαθαίνει κι σε ένα επόμενο βήμα αποφασίζει να τοποθετήσει το σύστημα», αναφέρει ο Γιάννης Κατσαμπέρης, ο οποίος ασχολείται επίσης με το χώρο.
«Στην πράξη θα δει ότι θα έχει μεγάλη οικονομία. Πάνω από το 40% σε σχέση με την βενζίνη. Από την άλλη, ο κινητήρας θα δουλεύει πιο καθαρά, με αποτέλεσμα το σέρβις να μετατίθεται πιο μακριά. Το συγκεκριμένο σύστημα θέλει ένα σέρβις κάθε περίπου 25.000 χιλιόμετρα, όπου προγραμματίζεται ξανά ο εγκέφαλος, αλλάζουν τα φίλτρα και κοιτάμε την αρτιότητα της συσκευής», σημειώνει.
Ο μεγάλος ανταγωνισμός στα συστήματα υγραεριοκίνησης οδήγησε προς τα κάτω και τις τιμές, οι οποίες όμως διαφέρουν από εταιρεία σε εταιρεία, από κατασκευαστή σε κατασκευαστή και από συνεργείο σε συνεργείο. Με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα μια μετατροπή μπορεί να ξεκινήσει από 800 ευρώ και να φθάσει μέχρι και 2.500 ευρώ ανάλογα και με τον τύπο του κινητήρα (4κύλινδρος, 6κύλινδρος, κ.λπ.).
Ένας μέσος χρόνος μετατροπής ενός αυτοκινήτου αγγίζει τις δύο ημέρες, καθώς- εκτός των άλλων- πρέπει να γίνουν οι δοκιμές και ο ανάλογος προγραμματισμός, ενώ απαιτείται και χαρτογράφηση του πρόσθετου εγκεφάλου, με ειδικό λογισμικό. Οι περισσότεροι μετατροπείς δίνουν κατά μέσο όρο δύο χρόνια εγγύηση σε ό,τι αφορά τη εγκατάσταση και τη λειτουργία του συστήματος. Καλό είναι, όσοι σκέφτονται να βάλουν υγραέριο στο αυτοκίνητό τους, να κάνουν μια έρευνα για την εργοστασιακή εγγύηση, καθώς υπάρχουν κάποιες εταιρείες που δεν αναγνωρίζουν πιθανή μηχανική βλάβη, όταν υπάρξει μετατροπή.
Κάνοντας έναν πρόχειρο υπολογισμό διαπιστώνουμε πως αν ένας μέσος οδηγός διανύει περίπου 15.000 χιλιόμετρα το χρόνο, μ’ ένα αυτοκίνητο με μέση κατανάλωση καυσίμου 9 λίτρα/100 χλμ., θα ξοδέψει το χρόνο περίπου 2268 ευρώ για βενζίνη ή 1360 ευρώ για υγραέριο. Αυτό σημαίνει ότι το κέρδος του ιδιοκτήτη που θα χρησιμοποιήσει υγραέριο ανέρχεται στα 908 ευρώ, δηλαδή το ποσό που στοιχίζει περίπου ένα φθηνό σύστημα μετατροπής σε υγραέριο.
«Για τα επαγγέλματα που κάνουν περισσότερα χιλιόμετρα, η απόσβεση θα γίνει νωρίτερα», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο μηχανολόγος μηχανικός Κωνσταντίνος Βογιατζής, τονίζοντας την ανάγκη τοποθέτησης ενός αξιόπιστου συστήματος κι επισημαίνοντας τις διευκολύνσεις (δόσεις) που κάνουν οι περισσότερες εταιρείες σ’ όσους δεν μπορούν να καταβάλλουν το ποσό εφάπαξ.
Αναλύοντας τον τομέα της ασφάλειας, αξίζει να επισημανθεί πως το υγραέριο από τη φύση του διαθέτει εκρηκτικές ιδιότητες. Σύμφωνα, πάντως, με τους πιστοποιημένους μετατροπείς, πρόβλημα έκρηξης ή πυρκαγιάς, κατόπιν αστοχίας υλικού ή τρακαρίσματος, δεν τίθεται. Το ρεζερβουάρ διαθέτει ειδική βαλβίδα ασφαλείας, η οποία, π.χ. σε περίπτωση φωτιάς από ατύχημα, αποκόπτει την παροχή ρεύματος και υγραερίου στον κινητήρα, αλλά και φροντίζει ώστε το υγραέριο να εκτονώνεται μέσω της βαλβίδας πλήρωσης του ρεζερβουάρ. Το ρεζερβουάρ του υγραερίου τοποθετείται συνήθως στο πάτωμα του πορτ μπαγκάζ, στο χώρο που καταλαμβάνει η ρεζέρβα. Η βαλβίδα ασφαλείας στο κέντρο φροντίζει ώστε, σε περίπτωση κινδύνου, το υγραέριο να εκτονωθεί στην ατμόσφαιρα, μέσω της βαλβίδας πλήρωσης στη βάση του προφυλακτήρα.
Σχετικές έρευνες, αλλά και πειράματα έχουν δείξει ότι, σε περίπτωση πυρκαγιάς, το συγκεκριμένο ρεζερβουάρ μένει ανέπαφο ακόμη κι αν το αυτοκίνητο καεί ολοσχερώς, σε αντίθεση με το ρεζερβουάρ της βενζίνης που εκρήγνυται σχετικά εύκολα.
Σ΄ αυτό το σημείο αξίζει να επισημανθεί ότι η πλήρωση της δεξαμενής υποχρεούται από το νόμο να φτάνει έως το 80%, προκειμένου να μένει ωφέλιμος χώρος, σε περίπτωση απότομης αύξησης της θερμοκρασίας. Ταυτόχρονα, υπάρχει βαλβίδα που διακόπτει την παροχή καυσίμου, σε περίπτωση διαρροής.
Συχνές ερωτήσεις
Ρωτήσαμε τους ειδικούς για τα πλέον συνήθη ερωτήματα σχετικά με την υγραεριοκίνηση κι αυτοί μας απάντησαν:
- Υπάρχει μυρωδιά μετά την εγκατάσταση;
Σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχει μυρωδιά στην καμπίνα του οχήματος. Το κύκλωμα τροφοδοσίας στο όχημα είναι κλειστού τύπου και δεν περνάει από το χώρο επιβατών, ενώ είναι κατάλληλα εφοδιασμένο με ειδικές διατάξεις ασφαλείας.
- Πόσο ασφαλές είναι το υγραέριο;
Η εγκατάσταση γίνεται βάσει αυστηρών προδιαγραφών και προτύπων. Υπάρχουν πολλές βαλβίδες ασφαλείας κι εξαρτήματα με πιστοποιητικά ασφαλείας, στα οποία αναφέρονται οι ημερομηνίες και οι συνθήκες δοκιμών, που διεξάγονται από την κατασκευάστρια εταιρεία.
- Πρέπει να περάσει το αυτοκίνητο από ΚΤΕΟ;
Μετά την εγκατάσταση ο έλεγχος του ΚΤΕΟ είναι απαραίτητος. Κατόπιν σε περίπου 10 εργάσιμες μέρες πρέπει να κατατεθεί η άδεια του οχήματος στη διεύθυνση συγκοινωνιών, όπου ανήκει το όχημα για να προστεθεί η σφραγίδα της υγραεριοκίνησης. Κάθε 2 χρόνια που το όχημα περνάει περιοδικό έλεγχο ΚΤΕΟ, θα πρέπει ο ιδιοκτήτης να προσκομίζει βεβαίωση καλής λειτουργίας του συστήματος υγραεριοκίνησης, την οποία μπορεί να εκδώσει μόνο νόμιμο, πιστοποιημένο συνεργείο.
- Ποιες αλλαγές γίνονται στον κινητήρα;
Οι μόνες αλλαγές είναι οι τρύπες που ανοίγονται στην πολλαπλή εισαγωγή, καθώς και στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου για τη στήριξη της δεξαμενής.
- Πόσα μεγέθη δεξαμενών υπάρχουν στην αγορά;
Οι τύποι δεξαμενών που χρησιμοποιούνται είναι δύο. Τοροειδής (σχήμα ρεζέρβας) και κυλινδρική. Η χωρητικότητα των δεξαμενών σε σχήμα ρεζέρβας κυμαίνεται από 30 έως 70 λίτρα περίπου και η χωρητικότητα των κυλινδρικών από 40 έως 110 λίτρα περίπου».
- Το αυτοκίνητο θα λειτουργεί και με βενζίνη;
Ναι. Η λειτουργία του αυτοκινήτου με βενζίνη δεν θα επηρεαστεί καθόλου και με το πάτημα ενός διακόπτη ο οδηγός επιλέγει το καύσιμο που θέλει να χρησιμοποιήσει.
- Το σύστημα υγραεριοκίνησης μπαίνει σε πετρελαιοκινητήρες;
Όχι. Γίνονται, όμως, πολλές δοκιμές και πιστεύεται ότι πολύ σύντομα θα μπορεί να μπει και σε πετρελαιοκινητήρες, παρέχοντας μείωση περίπου 25%.
- Το σύστημα υγραεριοκίνησης μπαίνει στα παλιά αυτοκίνητα;
Μπαίνει σε κινητήρες που εντοπίζονται χρονικά από το 1993 και μετά.
- Αν αλλάξω αυτοκίνητο μπορώ να το βάλω στο καινούριο;
Μπορεί το σύστημα υγραεριοκίνησης να μπει στο νέο αυτοκίνητο. Όμως, δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε ότι υπάρχει σημαντικό κόστος απεγκατάστασης από το παλιό και εγκατάστασης στο καινούργιο αυτοκίνητο. Σε περίπτωση που πουληθεί με το σύστημα υγραεριοκίνησης, η τιμή πώλησής του θα είναι μεγαλύτερη του κανονικού.
- Πόσο αυτονομία θα έχει ένα αυτοκίνητο με υγραεριοκίνηση;
Η αυτονομία του οχήματος εξαρτάται από την κατανάλωση του οχήματος (λίτρα ανά 100 χιλιόμετρα) και από το μέγεθος της δεξαμενής του υγραερίου (λίτρα). Ο τύπος υπολογισμού της αυτονομίας είναι: Αυτονομία οχήματος = (Λίτρα δεξαμενής/ λίτρα ανά 100χλμ) Χ 100
- Θα έχει μεγάλες φθορές το αυτοκίνητό μου;
Οι φθορές είναι παρόμοιες με τις φθορές που θα είχε το αυτοκίνητο αν χρησιμοποιούσε βενζίνη. Σε συγκεκριμένους τύπους οχημάτων έχει παρατηρηθεί φθορά στις έδρες των βαλβίδων του κινητήρα. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται με την εγκατάσταση ενός έξτρα κιτ λίπανσης των βαλβίδων.
Αξίζει να προσέξει κάποιος…
* Το ρεζερβουάρ αποτελείται από ειδικές επενδύσεις, οι οποίες- μεταξύ άλλων- περιλαμβάνουν ατσάλι πάχους περίπου 5 χιλιοστών. Ένα ρεζερβουάρ ζυγίζει περίπου 30 με 40 κιλά κενό και 55 με 60 κιλά γεμάτο.
* Σ’ όλες τις περιπτώσεις μπαίνει στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου. Αυτό έχει ως συνέπεια να μειώνεται σε μεγάλο βαθμό ο ελεύθερος χώρος του πορτ μπαγκάζ.
* Επίσης σε αρκετές περιπτώσεις λόγω του σχετικού βάρους του νέου ρεζερβουάρ, των λίτρων υγραερίου, αλλά και των λίτρων βενζίνης μπορεί να υπάρξει μετατόπιση του κέντρου βάρους του αυτοκινήτου, που όμως δεν επηρεάζει την οδηγική συμπεριφορά του αυτοκινήτου.
* Το υγραέριο που διακινείται σήμερα στην Ελλάδα προέρχεται από την εγχώρια αγορά και παράγεται στα ελληνικά διυλιστήρια κατά την κλασματική απόσταξη του αργού πετρελαίου. Εισαγωγές υγραερίων από το εξωτερικό πραγματοποιούνται σπάνια και σε πολύ μικρές ποσότητες.
* Η τελική τιμή πώλησης της βενζίνης στον καταναλωτή περιλαμβάνει σήμερα περίπου 60% φόρους και δασμούς. Για το diesel κίνησης το ποσοστό είναι περίπου 50%, ενώ για το υγραέριο το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 25% της τελικής τιμής.
* Η υγραεριοκίνηση εκτιμάται ότι αφορά σε λιγότερο από το 1% του συνόλου των καυσίμων που προορίζονται για την κίνηση οχημάτων, έχοντας όμως αυξητική τάση.
