θέμα «ταμπού» τόσο για την ελληνική κυβέρνηση όσο και για την πολιτική ηγεσία της ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες τα δεδομένα άλλαξαν και πλέον πολλοί μιλούν ανοικτά για την ανάγκη εφαρμογής του σχεδίου αυτού, προκειμένου να σταματήσει η κρίση χρέους που μαστίζει τις μεγάλες, πλέον, οικονομίες του ευρώ.
Υπό τον φόβο μετάδοσης της κρίσης στην Ιταλία και τη Γαλλία, εξέλιξη που θα βάλει φωτιά στα θεμέλια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, το εναλλακτικό σχέδιο (plan B), που επεξεργάζονταν οι οικονομικοί σύμβουλοι της γερμανικής κυβέρνησης από τον περασμένο χειμώνα, είναι πολύ πιθανό τις αμέσως επόμενες εβδομάδες να ενταχθεί και επίσημα στην ατζέντα των συζητήσεων των Ευρωπαίων ηγετών αναφορικά με τη διαχείριση της ελληνικής κρίσης.
Ουσιαστικά, δύο μήνες μετά την επικύρωσή τους τόσο η απόφαση της 21ης Ιουλίου όσο και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα για τη δημοσιονομική προσαρμογή της Ελλάδας έως το 2014 αμφισβητούνται έντονα και δείχνουν να έχουν ξεπεραστεί από τις εξελίξεις.
Οι καθυστερήσεις της ελληνικής κυβέρνησης στην υλοποίηση των μέτρων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα, οι λανθασμένες εκτιμήσεις των Ευρωπαίων ηγετών αλλά και των τεχνοκρατών της τρόικας για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής κρίσης και η βαθιά ύφεση της ελληνικής οικονομίας υπαγορεύουν αλλαγή πλεύσης.
Το σχέδιο και οι όροι του
Το σχέδιο που συζητείται τώρα αποσκοπεί στον χειρισμό της ελληνικής κρίσης με τέτοιο τρόπο ώστε η ευρωζώνη να βρεθεί μπροστά από τις εξελίξεις στις αγορές.
Προβλέπει αφενός τη λήψη ενός συνολικού και αυστηρού πακέτου μέτρων και μεταρρυθμίσεων που πρέπει να δεσμευθεί η Ελλάδα ότι θα υλοποιήσει μέχρι το τέλος του 2014 και αφετέρου τη μεγάλη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους με στόχο να καταστεί βιώσιμο.
Οι υποστηρικτές αυτού του σχεδίου εκτιμούν ότι το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων πρέπει να γίνει με την Ελλάδα να παραμένει εντός της ευρωζώνης και τη χρήση των κεφαλαίων του Προσωρινού Μηχανισμού Στήριξης (EFSF) για την κάλυψη των ζημιών που θα προκληθούν στις ευρωπαϊκές και τις ελληνικές τράπεζες.
Οι σύμβουλοι της γερμανικής κυβέρνησης, που αρχικά επεξεργάσθηκαν το σχέδιο αυτό εκτιμούν ότι μπορεί να υλοποιηθεί με μία επέκταση της συμφωνίας της Συνόδου Κορυφής της 21ης Ιουλίου.
Γι' αυτό δεν είναι τυχαία η δήλωση που έκανε χθες ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στην Ουάσινγκτον, ο οποίος άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο αναθεώρησης των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου. «Υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων θα πρέπει να επανεξεταστεί το κατά πόσο είναι εφαρμόσιμοι οι όροι της συμφωνίας του Ιουλίου» δήλωσε.
Βασικός πυλώνας της συμφωνίας αυτής είναι η συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στην προσπάθεια για την ελληνική διάσωση. Μέσα από το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων (PSI) οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές και τα ασφαλιστικά ταμεία που κατέχουν ελληνικά ομόλογα εκλήθησαν να τα ανταλλάξουν με ομόλογα εγγυημένα από τον EFSF και αποδέχθηκαν «κούρεμα» της τάξης του 21%. Από την πρώτη στιγμή οι αγορές θεώρησαν ήπια την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους σε αυτά τα επίπεδα.
Παράλληλα, πολλοί οικονομολόγοι έσπευσαν να εκτιμήσουν ότι η συμφωνία της 21ης Ιουλίου δεν είναι αρκετή για να καταστεί βιώσιμο το ελληνικό χρέος και ότι απαιτούνται επιπλέον παρεμβάσεις.
Έτσι, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξετάζουν το ενδεχόμενο να ανεβάσουν το ποσοστό του «haircut» στο 50% ή και ακόμη υψηλότερα.
Σε αντάλλαγμα για την ελάφρυνση του δημόσιου χρέους της βέβαια η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνήσει με την τρόικα σε ένα πακέτο σκληρών μέτρων, τα οποία θα πρέπει να υλοποιήσει έως και το 2014.
