Την Τρίτη, ο Επίτροπος διεύρυνσης ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ήγειρε για πρώτη φορά θέμα «επιδιαιτησίας ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου» (της Χάγης), εάν απαιτηθεί για την ειρηνική επίλυση της διαφοράς Άγκυρας και Λευκωσίας με επίκεντρο τις γεωτρήσεις και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στη Λευκωσία, λίγο νωρίτερα, ο Αλεξάντερ Ντάουνερ σε δηλώσεις του μετά την συνάντηση Χριστόφια Έρογλου παρουσιάστηκε έτοιμος να μεσολαβήσει μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας - ψευδοκράτους για το φυσικό αέριο.
Κι όλα αυτά την ώρα που το ερευνητικό σκάφος «Piri Reis» συνοδεία τουρκικών πολεμικών πλοίων «αλωνίζει» μέσα σε τέσσερα «οικόπεδα» της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) και με την Άγκυρα να εξακολουθεί να συντηρεί το κλίμα έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω και δηλώσεων αξιωματούχων της, γύρω από το θέμα των ερευνών.
Ευρω-«χαστούκι» στη Λευκωσία
Η Λευκωσία δέχθηκε ένα ηχηρό «χαστούκι» από τις Βρυξέλλες, με την δήλωση του Στέφαν Φούλε για επιδιαιτησία από Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (εάν απαιτηθεί) για ειρηνική επίλυση μεταξύ Κύπρου-Τουρκίας σε ότι αφορά τις έρευνες για υδρογονάνθρακες εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
Η εμπρηστική τοποθέτηση του Ευρωπαίου Επιτρόπου έχει ως προφανή αποδέκτη τη Λευκωσία, η οποία εκ των πραγμάτων είναι το μόνο μέρος που θα μπορούσε να προσφύγει στη Χάγη, καθώς η Άγκυρα δεν έχει κυρώσει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας.
Ενδεχόμενη μάλιστα προσφυγή της Λευκωσίας στο Διεθνές Δικαστήριο, με βάση το «παράθυρο» που άνοιξε ο κ. Φούλε, θα οδηγούσε σε αυτοαναίρεση και αυτό-αμφισβήτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και του κυριαρχικού της δικαιώματος να αποφασίζει επί του προκειμένου…
Ο Στέφαν Φούλε, ο οποίος απαντούσε σε ερώτηση της ευρωβουλευτού του ΔΗΣΥ, Ελένης Θεοχάρους, στην ολομέλεια της Ευρωβουλής, ανέφερε επί της αρχής, ότι «είναι δικαίωμα της Κύπρου να καθορίσει (delimitate) την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη και να συνομολογήσει συμφωνίες με τρίτες χώρες, εάν είναι σύμφωνες με το κοινοτικό κεκτημένο και τις διεθνείς συμφωνίες».
Παράλληλα, απέρριψε τις τουρκικές απειλές, σημειώνοντας ότι «πήραμε κάποια μέτρα για κατευνασμό της κατάστασης», εξαιτίας των οποίων «δεν έχουμε δει τις απειλές που προέρχονται από την Τουρκία να υλοποιούνται στην πραγματικότητα».
Ωστόσο, ο κ. Φούλε υπέδειξε ότι «όλα τα προβλήματα πρέπει να επιλύονται με ειρηνικά μέσα, εάν χρειαστεί μέσω επιδιαιτησίας ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου και κάθε απειλή χρήσης βίας απαιτείται να απορριφθεί».
Η συνταγή Αιγαίου για «διεθνή επιδιαιτησία» απετέλεσε βασικό στοιχείο της τοποθέτησης του Στέφαν Φούλε και αργότερα, στο πλαίσιο της πολυδιαφημιζόμενης συζήτησης στην ολομέλεια με τίτλο «εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και Κυπριακής Δημοκρατίας», κάτι που οδήγησε τους ευρωβουλευτές Γιαννάκη Κασουλίδη και Βίλι Μέγιερ να υπενθυμίσουν στον Τσέχο Επίτροπο ότι η Άγκυρα δεν έχει κυρώσει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας.
Στη διάρκεια της συζήτησης, ο Στέφαν Φούλε επανέλαβε την «ακολουθητέα γραμμή» των Βρυξελλών. Διαμήνυσε ότι «οι απειλές δεν αποτελούν επιλογή», μήνυμα που εισέπραξε η Άγκυρα, αλλά την ίδια ώρα κάλεσε «όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη», άρα και την Κυπριακή Δημοκρατία» να «επιδείξουν αυτοσυγκράτηση», δεδομένης της «κρίσιμης καμπής», στην οποία όπως είπε, εισέρχεται το Κυπριακό. Ο κ. Φούλε υπενθύμισε ότι η Ε.Ε. «αναγνωρίζει μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία».
Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ, βαρόνη Κάθριν Άστον, η οποία συμμετείχε στην ίδια συζήτηση, τήρησε ίσες αποστάσεις και ενημέρωσε την ολομέλεια της Ευρωβουλής ότι είχε επαφές τόσο με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, όσο και με την υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου για το ζήτημα που δημιουργήθηκε, προσθέτοντας ότι οι υπηρεσίες της παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις.
«Υπό σκιά» η συζήτηση στην Ευρωβουλή
Οι αρνητικές δηλώσεις Φούλε επισκίασαν τις θετικές τοποθετήσεις των πολιτικών ομάδων, οι οποίες στην πλειοψηφία τους επέκριναν την Τουρκία για τις απειλές που εκτόξευσαν κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο αντιπρόεδρος της Σοσιαλιστικής Ομάδας, Χάνες Σβόμποντα, σημείωσε ότι η στάση της Τουρκίας δεν είναι αποδεκτή, ενώ η εισηγήτρια της Ευρωβουλής για την Τουρκία, Ρία Όμεν Ρούιτεν (Λαϊκό Κόμμα) υπέδειξε ότι το θέμα δεν είναι μια απλή διμερής διαφορά και κάλεσε την Κομισιόν «να μην μεροληπτεί».
Αντίθετα, οι ευρωβουλευτές των Σοσιαλιστών Λίμπορ Ρούτσεκ, των Πρασίνων Χέλεν Φλοτρ και των Φιλελευθέρων Γκράχαμ Γουάτσον συνέδεσαν τη συζήτηση με την επίλυση του Κυπριακού.
Οι Κύπριοι ευρωβουλευτές Γιαννάκης Κασουλίδης και Ελένη Θεοχάρους (ΔΗΣΥ), Κυριάκος Τριανταφυλλίδης (ΑΚΕΛ), Κούλλης Μαυρονικόλας (ΕΔΕΚ) και Αντιγόνη Παπαδοπούλου (ΔΗΚΟ), υπεραμύνθηκαν των κυπριακών θέσεων και επέκριναν εντονότατα την αμφισβήτηση της ΑΟΖ από την Τουρκία.
Στην ίδια γραμμή κινήθηκαν και οι Έλληνες ευρωβουλευτές Γιώργος Κουμουτσάκος (Ν.Δ), Μαριλένα Κοππά (ΠΑΣΟΚ), Θεόδωρος Σκυλακάκης (Δημοκρατική Συμμαχία), Νίκη Τζαβέλα και Νικόλαος Σαλαβράκος (ΛΑΟΣ).
Ο Ντάουνερ σε ρόλο ατζέντη
Τα Ηνωμένα Έθνη, παίρνοντας τη σκυτάλη από την Άγκυρα και την πρόταση Ερντογάν, παρουσιάσθηκαν έτοιμα να μεσολαβήσουν για το θέμα του φυσικού αερίου. Επιχειρώντας να υπονομεύσει το κυριαρχικό δικαίωμα της Λευκωσίας να διενεργήσει έρευνες στη θαλάσσια περιοχή της, να καταστήσει το ψευδοκράτος παίκτη ισότιμο με την Κυπριακή Δημοκρατία, ο Αλεξάντερ Ντάουνερ έσπευσε να αναφέρει πως «αν οι δύο πλευρές ζητήσουν από τα Ηνωμένων Εθνών να διαδραματίσουν κάποιο μεσολαβητικό ρόλο στο θέμα αυτό, τότε θα μπορούσαν να το πράξουν».
Ο ειδικός αντιπρόσωπος του Γ.Γ. μιλώντας την Τρίτη μετά την συνάντηση Χριστόφια-Έρογλου και αξιολογώντας το κλίμα που διαμορφώνεται, είπε πως η αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει για το θέμα των υδρογονανθράκων δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εκτροχιάσει τις απευθείας συνομιλίες, ζήτησε από τις πλευρές να αποφύγουν τις εντάσεις και να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση.
Σημειώνεται ότι ο Αλεξάντερ Ντάουνερ γνώριζε για τη θέση του προέδρου Χριστόφια ότι οι Τουρκοκύπριοι μπορούν να έχουν οφέλη από το φυσικό αέριο ανεξάρτητα εάν βρεθεί λύση ή όχι, πριν αυτή διατυπωθεί δημόσια. Αναφέρθηκε σε αυτή προ δεκαπενθημέρου, όταν ενημέρωσε το Συμβούλιο Ασφαλείας για το Κυπριακό. Ως εκ τούτου τα Ηνωμένα Έθνη γνώριζαν, αξιολόγησαν τα δεδομένα μετά και τη συμφωνία Τουρκίας-ψευδοκράτους και προσφέρθηκαν να μεσολαβήσουν «για να εκτονωθεί η κατάσταση».
Άμεση απάντηση στις δηλώσεις Ντάουνερ
Η αντίδραση της Λευκωσίας στα όσα είπε ο Ντάουνερ καταγράφηκε αμέσως. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφανος Στεφάνου, δήλωσε πως το θέμα των υδρογονανθράκων δεν αφορά και δεν έχει καμιά σχέση με τις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού.
Ο κ. Στεφάνου είπε ότι «στις συνομιλίες συμμετέχουν οι δύο κοινότητες της Κύπρου» και «το θέμα της έρευνας και της αξιοποίησης των όποιων φυσικών πόρων είναι κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας το οποίο το ασκεί πάντοτε μέσα στα πλαίσια της διεθνούς νομιμότητας».
* Περίεργη, πονηρή, απαράδεκτη και προφανώς υστερόβουλη χαρακτηρίζει με ανακοίνωσή του το ΔΗΚΟ τη δήλωση του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ για την Κύπρο, Αλεξάντερ Ντάουνερ, μετά τις συνομιλίες, σχετικά με τους υδρογονάνθρακες της Κυπριακής Δημοκρατίας.
