Υποψήφιοι για το βραβείο Ζαχάρωφ ήταν επίσης ο Παλαιστίνιος γιατρός και ακτιβιστής Ιζελντίν Αμπουελάις, ο Λευκορώσος δημοσιογράφος Νμίτρι Μπανταρένκα, ο συγγραφέας Μπόρις Παχόρ και οι εκπρόσωποι κολομβιανής κοινότητας που μάχεται για την ειρήνη και την εθνική συμφιλίωση.
Η «Αραβική Άνοιξη» προτάθηκε από τέσσερις πολιτικές ομάδες της Ευρωβουλής (ΕΛΚ, Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι, Πράσινοι), και όπως σημειώνουν οι ευρωβουλευτές η Αραβική Άνοιξη είναι σύμβολο για όλους όσοι μάχονται για την αξιοπρέπεια, τη δημοκρατία και τα δικαιώματα των Αράβων».
Τον τελικό νικητή επέλεξαν οι επικεφαλής των πολιτικών ομάδων την Πέμπτη στο Στρασβούργο. Η τελετή απονομής θα γίνει κατά τη διάρκεια της Ολομέλειας του Δεκεμβρίου, επίσης στο Στρασβούργο. Η τελετή πραγματοποιείται κάθε χρόνο λίγο μετά την επέτειο της υπογραφής, στις 10 Δεκεμβρίου 1948, της Διακήρυξης του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Στον περυσινό νικητή, Κουβανό αντικαθεστωτικό, Γκιγιέρμο Φαρίνας, δεν επετράπη από την κυβέρνηση της χώρας του να παραστεί στην τελετή στο Στρασβούργο.
Το βραβείο παίρνει το όνομά του από τον διάσημο Σοβιετικό πυρηνικό φυσικό και αντικαθεστωτικό Αντρέι Ζαχάρωφ, τον πατέρα της Σοβιετικής Βόμβας που αργότερα αντιτάχθηκε στο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του και εκτοπίσθηκε στη Σιβηρία. Με τις μεταρρυθμίσεις του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και λίγο πριν πεθάνει, έγινε μέλος του σοβιετικού Κοινοβουλίου το 1989, ενώ ίδρυσε την οργάνωση προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Memorial, που συνεχίζει τον αγώνα.
Με το βραβείο έχουν τιμηθεί παλαιότερα προσωπικότητες όπως ο Νέλσον Μαντέλα, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν και η Αούνγκ Σαν Σούου Κίι από τη Μιανμάρ.
