Τα βραχοανάγλυφα των Φιλίππων

Η πατρίδα μας είναι μία από τις πιο όμορφες χώρες του πλανήτη και από τις πιο παράξενες... Οι άνθρωποί της έχουν βρει μέσα στο πέρασμα των αιώνων πολλούς τρόπους για να... εκφράζουν τις καλλιτεχνικές ανησυχίες τους, να ξορκίζουν τους φόβους τους ή να λατρεύουν τους θεούς τους και σε πλείστες περιπτώσεις έχουν αφήσει ορατά σημάδια που συναντάμε εμείς σήμερα, εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια μετά... Ένα πρωινό του περασμένου Αυγούστου βρεθήκαμε στους Φιλίππους της Καβάλας συνδυάζοντας τις καλοκαιρινές διακοπές με μία σπάνια εξόρμηση. Οι Φίλιπποι είναι σύγχρονος οικισμός κοντά στην περιοχή που ήταν χτισμένη η αρχαία ομώνυμη πόλη, η οποία ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ., με την αρχική ονομασία Κρηνίδες. Η μετονομασία των Κρηνίδων σε Φιλίππους έγινε από τον Βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Β΄ που έδωσε στην πόλη το όνομά του. Στις μέρες μας, οι Κρηνίδες είναι κι αυτές ένας σύγχρονος οικισμός, στα όρια του επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου της παλιάς πόλης των Φιλίππων (βλέπε χάρτη).

Οι αρχαίοι Φίλιπποι ήταν χτισμένοι στη βάση ενός λόφου στον οποίο μπορεί να διακρίνει κάποιος επισκέπτης ένα μέρος από το αρχαίο τείχος της περιοχής που έφτανε μέχρι την κορυφή, κι αν ανεβεί ως εκεί από το μονοπάτι που ξεκινάει κοντά στο αρχαιολογικό μουσείο, διατηρούνται τμήματα της ακροπόλεως.Στις πλαγιές του λόφου των Φιλίππων λοιπόν, "κρύβεται" πολύ καλά, ένα ασυνήθιστο θέαμα. Διάσπαρτα εδώ κι εκεί, και σκαλισμένα απ’ ευθείας επάνω σε βράχους σώζονται σε σχετικά καλή κατάσταση, δεκάδες "περίεργα" ανάγλυφα. Τα ανάγλυφα, τα οποία αναπαριστούν διάφορες φιγούρες και παραστάσεις, πρέπει να χρονολογούνται στους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες κι έχουν έναν ιδιόμορφο χαρακτήρα που δεν πρέπει να συναντάμε σε άλλη περιοχή της Ελλάδας. Το μέγεθός τους δεν ποικίλει ιδιαίτερα και είναι μικρά έργα λαϊκής τέχνης που άντεξαν και αντέχουν στο χρόνο. Άγνωστο είναι ποιοι, πότε και για ποιον λόγο τα σκάλισαν και τι ακριβώς απεικονίζουν… Ανάμεσα στα ανάγλυφα σώζονται και κάποιες λίγες βραχογραφίες που όμως για τους απλούς επισκέπτες όπως εμείς, περνάνε σχεδόν απαρατήρητες.

ε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημάνουμε ότι δεν πρέπει να συγχέουμε τα βραχοανάγλυφα των Φιλίππων με τις βραχογραφίες του γειτονικού Παγγαίου όρους. Οι βραχογραφίες είναι πολύ παλαιότερες, παγκοσμίως γνωστές και αντικείμενο μελέτης δεκαετιών από πολλούς αρχαιολόγους. Αντιθέτως, τα ανάγλυφα του λόφου των Φιλίππων φαίνεται να μην έχουν απασχολήσει σημαντικά την επιστημονική κοινότητα. Είναι μάλλον άγνωστα στο ευρύ κοινό, ακόμα και σε αυτούς που επισκέπτονται τον αρχαιολογικό χώρο, ίσως γιατί παρόλο που βρίσκονται λίγες δεκάδες μέτρα ψηλότερα, παραμένουν στη σκιά του…

Αφορμή για την συγκεκριμένη εξόρμηση υπήρξε άρθρο του σπηλαιολόγου Κωνσταντίνου Ατακτίδη που βρήκαμε σε τεύχος μηνιαίου περιοδικού του έτους 2005. Ο Κωνσταντίνος Ατακτίδης μελέτησε και κατέγραψε τα ανάγλυφα του λόφου των Φιλίππων, προσπάθησε να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που γεννώνται από την παρατήρησή τους και προχώρησε σε δημοσιεύσεις παρακινώντας τους επιστήμονες να ασχοληθούν με το θέμα. Σύμφωνα με τη δική του ερμηνεία σε πολλά ανάγλυφα αναπαρίσταται κυρίως η Άρτεμις, θεά του κυνηγιού, και πρόκειται για αναθηματικά αφιερώματα. Πέρα όμως από αυτές τις αναφορές, δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε περισσότερα στοιχεία για την ιστορία και την ερμηνεία των αναγλύφων...

Τα βραχοανάγλυφα των Φιλίππων είναι διάσπαρτα στην πλαγιά του ομώνυμου λόφου. Όσοι επιχειρήσετε να πάτε και να τα δείτε, μην απογοητευτείτε αν στην αρχή δεν εντοπίσετε τίποτα. Βρίσκονται αιώνες εκεί "καμουφλαρισμένα" και περιμένουν τον ασυνήθιστο επισκέπτη για να τα θαυμάσει και να τα προστατέψει. Για τη σελίδα μας, το θέμα στο σύνολό του είναι εξαιρετικά δύσκολο στα πλαίσια της ερασιτεχνικής προσέγγισης που κάνουμε. Δεν είναι εύκολο να βρούμε απαντήσεις διότι και αρκετά μακριά βρισκόμαστε αλλά ίσως δεν υπάρχουν ακόμη σαφείς ερμηνείες. Παραμένει ανοιχτό μέχρι την επόμενή μας εξόρμηση όταν και θα σαρώσουμε την περιοχή για να καταγράψουμε και να αποτυπώσουμε όλα τα μυστικά του λόφου...

http://cyberotsarka.gr/