τις άμυνες του οργανισμού μας έναντι του καρκίνου ή άλλων ασθενειών. Μια ανατρεπτική μελέτη υποστηρίζει τώρα ότι η επίδραση αυτή είναι κάθε άλλο παρά επιφανειακή: σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, οι φυτικές τροφές φαίνονται να επενεργούν στα ίδια τα γονίδιά μας.
Κινέζοι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το μικρο-RNA τροφών φυτικής προέλευσης, όπως τα λαχανάκια Βρυξελλών και το ρύζι, «επιβιώνει» κατά τη διαδικασία της πέψης και στη συνέχεια κυκλοφορεί στο αίμα μας. Όπως έδειξαν με πειράματα σε ποντικούς, αυτό το φυτικό RNA μπορεί να αλλάξει την έκφραση των γονιδίων, οδηγώντας σε αύξηση των επιπέδων χοληστερόλης.
Πρόκειται για την πρώτη μελέτη η οποία εξετάζει κατά πόσον το γενετικό υλικό των τροφών που καταναλώνουμε «περνάει» στον οργανισμό μας και αλληλεπιδρά με το δικό μας γενετικό υλικό. Αν τα αποτελέσματά της επιβεβαιωθούν, θα ανοίξουν ένα εντελώς νέο πεδίο για τη θεραπεία ασθενειών μέσω της διατροφής.
RNA «διατροφικής» προέλευσης
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Νανκίνγκ, με επικεφαλής τον Ζανγκ Τσεν-Γιου, θέλησαν να εξετάσουν αν το μικρο-RNA (πολύ μικρά τμήματα, RNA μήκους 19 ως 24 νουκλεοτιδίων που υπάρχουν σε όλα σχεδόν τα κύτταρα) που «κυκλοφορεί» στο αίμα μας παράγεται εξ ολοκλήρου από τα κύτταρά μας ή προέρχεται και από τις τροφές που καταναλώνουμε.
Για τον λόγο αυτό, πήραν δείγματα αίματος από 31 υγιείς άνδρες και γυναίκες αλλά και από αγελάδες και τα ανέλυσαν με υπεριωδικό νάτριο, ένα αντιοξειδωτικό το οποίο τροποποιεί το μικρο-RNA των θηλαστικών αλλά δεν επηρεάζει τις φυτικές εκδοχές του. Ανακάλυψαν ότι τόσο στο αίμα των ανθρώπων όσο και σε αυτό των αγελάδων υπήρχαν περίπου 30 εκδοχές γνωστού φυτικού μικρο-RNA.
Δυο από αυτές - το MIR168a και το MIR156A - εντοπίστηκαν σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις. Καθώς πρόκειται για μικρο-RNA που υπάρχει σε αφθονία στο ρύζι (το οποίο καταναλώνεται ιδιαίτερα στην Κίνα) και στα σταυρανθή όπως το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το λάχανο και τα λαχανάκια Βρυξελλών, ο κ. Ζανγκ συμπέρανε ότι είχαν «περάσει» στο αίμα από τις τροφές.
«Ρυθμιστές» των γονιδίων
Το μικρο-RNA παίζει σημαντικό ρυθμιστικό ρόλο, καταστέλλοντας ή αυξάνοντας την έκφραση των γονιδίων και κατ’ επέκταση την παραγωγή των πρωτεϊνών. Για τον λόγο αυτό, οι επιστήμονες αποφάσισαν στη συνέχεια να εξετάσουν αν το MIR168a μπορεί πράγματι να αλλάξει την έκφραση των γονιδίων στον ζωικό οργανισμό.
Εντόπισαν στο γονιδίωμα ανθρώπων και ποντικών περίπου 50 γονίδια τα οποία θα μπορούσαν να «ελέγχονται» από το MIR168a, μεταξύ αυτών εκείνο που κωδικοποιεί για την LDLRAP1, μια πρωτεΐνη του ήπατος που εξαλείφει την «κακή» χοληστερόλη από το αίμα.
Αρχικά οι ερευνητές εξέτασαν τη δράση του MIR168a σε ανθρώπινα εντερικά κύτταρα και είδαν ότι αυτά «έκλειναν» το μικρο-RNA μέσα σε μικροσκοπικές φυσαλίδες τις οποίες και απελευθέρωναν. Φέρνοντας αυτές τις φυσαλίδες σε επαφή με ηπατικά κύτταρα θηλαστικών είδαν ότι αυτά άρχισαν να παράγουν ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα LDLRAP1.
Αύξηση της χοληστερόλης
Στη συνέχεια, οι ερευνητές προχώρησαν σε πειράματα με ποντικούς, ταΐζοντάς τους με ρύζι ή εγχέοντας στο αίμα τους το MIR168a, και είδαν ότι τα επίπεδα της συγκεκριμένης πρωτεΐνης στα πειραματόζωα μειώθηκαν ενώ η χοληστερόλη αυξήθηκε. Όταν ενέχυσαν στα πειραματόζωα μια συγκεκριμένη γενετική αλληλουχία που απενεργοποιούσε το MIR168a, τα επίπεδα της πρωτεΐνης που αφαιρεί τη χοληστερόλη δεν μειώθηκαν.
Τα παραπάνω πειράματα δείχνουν ότι, τουλάχιστον στους ποντικούς, το μικρο-RNA που υπήρχε στο ρύζι επιβίωσε κατά τη διαδικασία της πέψης, πέρασε στο αίμα και προκάλεσε την καταστολή της έκφρασης του γονιδίου που κωδικοποιεί για την πρωτεΐνη που αφαιρεί τη χοληστερόλη, με αποτέλεσμα τα επίπεδα της τελευταίας να αυξηθούν.
Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακόμη πώς το μικρο-RNA (το οποίο είναι γνωστό ότι δεν επηρεάζεται κατά το μαγείρεμα) παραμένει ανέπαφο μέσα στο ιδιαίτερα «καυστικό» κοκτέιλ των γαστρικών υγρών και των ενζύμων κατά τη διάρκεια της πέψης.
Το βέβαιο είναι ότι η μελέτη τους ανοίγει ένα εντελώς νέο πεδίο, οδηγώντας ενδεχομένως σε θεραπείες με βάση τα φυτά, εντελώς διαφορετικές από αυτές που γνωρίζουμε σήμερα.
