Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) στις σχετικές μελέτες. Και τα δύο μνημεία έχουν υποστεί σοβαρές βλάβες κατά τη διάρκεια των αιώνων, γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη συντήρηση και προστασία τους.
Το αρχαίο θέατρο των Δελφών είναι από τα λίγα θέατρα της αρχαιότητας για το οποίο διαθέτουμε στοιχεία για τη χρονολόγησή του (το πρώτο λίθινο θέατρο χτίστηκε τον 4ο π. Χ. αιώνα, πήρε δε τη σημερινή μορφή του κατά τους πρώιμους ρωμαϊκούς χρόνους), αλλά και για τη μορφές που πήρε, το συνολικό του σχέδιο και την όψη του κοίλου. Βρίσκεται μέσα στο ιερό του Απόλλωνα, στη βορειοδυτική γωνία του και σε επαφή με τον περίβολο του τεμένους. Είναι το μεγαλύτερο οικοδόμημα του Απολλώνιου Ιερού, αν και οι διαστάσεις του είναι περιορισμένες σε σύγκριση με άλλα γνωστά μνημεία του είδους του (χωρούσε 5.000 θεατές, είχε εξωτερική διάμετρο 36 μ. και εσωτερική 9,25 μ.).
Στην αρχαιότητα φιλοξενούσε τους αγώνες φωνητικής και ενόργανης μουσικής, που γίνονταν στο πλαίσιο των Πυθίων, μια από τις μεγαλύτερες γιορτές προς τιμήν του Απόλλωνα Μουσαγέτη. Επίσης, στον χώρο του τελούνταν και οι αγώνες των Σωτηρίων, που γίνονταν προς τιμήν του Διός Σωτήρος και του Απόλλωνος, μετά τη νίκη των Αιτωλών επί των Γαλατών το 279/278 π. Χ. Οι αγώνες αυτοί ήταν μουσικοί, που διεξάγονταν μία φορά τον χρόνο, αργότερα όμως, στα μέσα του 3ου αι. π. Χ., μετατράπηκαν σε πανελλήνιους, που γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια, ενώ εμπλουτίστηκαν με γυμνικούς και ιππικούς αγώνες.
Η προμελέτη αποκατάστασης, που έγινε δεκτή από τα μέλη του ΚΑΣ, διεξήχθη από μελετητές, οι οποίοι προχώρησαν στην εκπόνησή της μετά από ανάθεση του σωματείου «Διάζωμα». Πρόκειται για μία συμβολική μέρα, καθώς εγκαινιάζεται μια νέα δράση του σωματείου, που είναι οι αναθέσεις μελετών.
Η προμελέτη έγινε μετά από προσεκτική επεξεργασία της επιστημονικής έρευνας που έχει εκπονήσει η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, η οποία ανασκάφτει την περιοχή από τον 19ο αιώνα. Σύμφωνα με τους μελετητές, στόχος είναι η αποκατάσταση της γεωμετρίας του κοίλου και η συγκράτησή του με επιχωματώσεις, όπου αυτό είναι αναγκαίο, καθώς και η συμπλήρωση κλιμάκων στις κερκίδες που σώζονται. Επίσης, κατά τους ίδιους, θα διατηρηθούν οι ιστορικές βλάβες που υπέστη το μνημείο κατά τη διάρκεια των αιώνων, χωρίς να προστεθούν εδώλια, παρά μόνο όπου θεωρηθεί απαραίτητο, όπως στα ακραία σημεία των κερκίδων για να μην ολισθαίνουν.
Το ρωμαϊκό θέατρο Νικόπολης βρίσκεται 6 χιλιόμετρα από την Πρέβεζα. Χτίστηκε βόρεια της Νικόπολης, την οποία ανήγειρε ο Οκταβιανός Αύγουστος σε ανάμνηση της νίκης του επί του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας στη ναυμαχία του Ακτίου το 31 π. Χ. Χτίστηκε έξω από τα τείχη της πόλης, στην περιοχή Προάστειο, γνωστή για τα πολλά δημόσια οικοδομήματά της, που εντυπωσίασαν τους πρώτους περιηγητές. Μεταξύ αυτών και ο αρχιτέκτονας Τ. Λ. Ντόναλατσον, ο οποίος έκανε την πρώτη κάτοψη του θεάτρου, σχέδιο που δημοσιεύτηκε το 1835 στο έργο Travels in northern Greece του Ουίλιαμ Λικ, που επισκέφτηκε τη Νικόπολη το 1805.
Στο θέατρο πραγματοποιούνταν κυρίως τα Νέα Άκτια, αγώνες θρησκευτικού χαρακτήρα που τελούνταν προς τιμήν του Απόλλωνα και οι οποίοι περιελάμβαναν ποικίλους διαγωνισμούς, όπως ποιητών, σοφιστών, κωμωδών, τραγωδών, κηρύκων, σαλπιγκτών, κιθαριστών, φωνασκών, αυλητών και παντομίμων. Στα Άκτια πήρε μέρος και ο αυτοκράτορας της Ρώμης Νέρωνας, ο οποίος επισκέφτηκε δύο φορές τη Νικόπολη, αλλάζοντας μάλιστα και το όνομά της σε Νερωνικόπολη. Τη δεκαετία του '60 πραγματοποιήθηκαν δοκιμαστικές τομές, κατά τις οποίες βρέθηκαν -μεταξύ άλλων- ένα άγαλμα μαινάδας ή μούσας, ένα δαχτυλίδι και νομίσματα, που μαρτυρούν τη χρήση του χώρου από τον 1ο αιώνα π.Χ. έως και τον 3ο αιώνα μ.Χ.
Η μελέτη προστασίας, συντήρησης και αποκατάστασης του Μεγάλου Θεάτρου στο εν άλσει προάστιο της Νικόπολης, όπως λέγεται, εκπονήθηκε από το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Ηπειρωτικών Σπουδών. Το θέατρο, ένα από τα μεγαλύτερα της εποχής του, χωρητικότητας 15.000 θεατών, παρουσιάζει σήμερα πολλά προβλήματα, όπως ρωγμές, καταρρεύσεις, χάσματα, φθορές από όμβρια ύδατα, μηχανικές καταπονήσεις από ρίζες φυτών, αποσαθρώσεις κονιαμάτων και αποκολλήσεις τοιχοποιιών.
Η μελέτη προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη συντήρηση και στερέωση των τοίχων, τη συμπλήρωση των χασμάτων με τούβλα και των ρωγμών με ενέματα και κονιάματα, την πραγματοποίηση δοκιμαστικών τομών και επεμβάσεων στην περιφερική στοά, που παρείχε προστασία στους θεατές κατά τη διάρκεια νεροποντής και από την οποία έχουν σωθεί μόνο οι πεσσοί στήριξης της στέγης, καθαρισμούς και αποτυπώσεις. Υπάρχει δε σκέψη να διατηρηθούν τα χαράγματα και τα γκράφιτι διάσημων περιηγητών του 18ου αιώνα που άφησαν τα ίχνη τους σε σημεία του μνημείου.
