Οι δημοσιογράφοι, στην εισαγωγή τους, παρουσιάζουν τον Ζακ Ντελόρ και τις θέσεις του για την οικονομική κρίση που περνά η Ευρώπη. Ως γνωστόν, ο Ζακ Ντελόρ είναι πολύ επικριτικός για τον τρόπο με τον οποίο οι πολιτικοί ηγέτες της Ε.Ε. αντιμετωπίζουν την κρίση. Προτείνει μιαν Ευρώπη πιο ισορροπημένη μεταξύ των χωρών του Βορρά και του Νότου. Προτείνει επίσης την μεταλλαγή της Ζώνης του Ευρώ σε μια ζώνη ενισχυμένης συνεργασίας η οποία θα έχει την δυνατότητα και τα μέσα να λαμβάνει αποφάσεις.
Ερ.: Το Ευρώ βρίσκεται σε κίνδυνο;
Έχω πεί, από το καλοκαίρι ήδη, ότι το Ευρώ ευρίσκεται στην άκρη του γκρεμού. Οι Ευρωπαίοι αντέδρασαν πολύ αργά, πολύ λίγο και μέσα σε ένα κλίμα κακοφωνίας. Μετά την συμφωνία της 21ης Ιουλίου, η οποία, κατά την γνώμη μου, δεν στέκεται στο ύψος των περιστάσεων και των διακυβευμάτων, νόμιζα ότι θα συγκαλούντο εσπευσμένως τα Εθνικά Κοινοβούλια των 17 κρατών μελών της Ευρωζώνης, ούτως ώστε τα μέτρα να έφερναν αποτελέσματα ήδη από τον Αύγουστο. Τίποτε από όλα αυτά δεν έγινε.
Ερ.: Ποια είναι η γνώμη σας για την επανακεφαλαιοποίηση των Ευρωπαϊκών Τραπεζών;
Πρόκειται επίσης για μια παρτίδα πόκερ με μια πλευρά «τζόγου». Παίζουμε το παιχνίδι της επανακεφαλαιοποιήσεως χωρίς προηγουμένως να έχουμε ολοκληρώσει την προηγούμενη παρτίδα, την εφαρμογή της συμφωνίας της 21ης Ιουλίου.
Προσπαθώ να καταλάβω. Ο οικονομολόγος Patrick Artus, λαμβάνοντας ως υπόθεση το κούρεμα κατά 50% του χρέους της Ελλάδος, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, ακόμη και αν χρειαστεί να περάσουμε στους κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ και να ενισχύσουμε την σταθερότητα των τραπεζών. Δεν θα συνέβαινε όμως το ίδιο εάν η απειλή απλωνόταν και στις άλλες χώρες της Νοτίου Ευρώπης. Εκτός εάν, για να χρησιμοποιήσω την έκφραση ενός διάσημου χιουμορίστα, «δεν μας τα λένε όλα». Προσοχή στο φαινόμενο ντόμινο. Η επίθεση μιας αλόγιστης κερδοσκοπίας μπορεί να παρεμποδιστεί μόνον με την λήψη λογικών αποφάσεων και με την πολύ δύσκολη εφαρμογή των όπως είναι η επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών; Και εντός ποίων προθεσμιών θα μπορέσουμε να επιβάλουμε την αξιοπιστία μας στις αγορές;
Ερ.: Ποία είναι η γενεσιουργός αιτία της κρίσεως;
Η κρίση του Ευρώ συνδέεται με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση αλλά επίσης και με τις ατέλειες του συστήματος Ευρώ.
Το 1997, μετά την αποχώρησή μου από την Ε. Επιτροπή, είχα προτείνει, στο πνεύμα της Εκθέσεως Ντελόρ του 1989, την δημιουργία, μαζί με τον νομισματικό πόλο (την ανεξάρτητη Κεντρική Τράπεζα και ένα σύμφωνο σταθερότητος), έναν οικονομικό πόλο με ένα Σύμφωνο συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών. Εάν είχε επιτευχθεί μια τέτοια ισορροπία, το Συμβούλιο του Ευρώ θα είχε κινηθεί έγκαιρα όσον αφορά την κατάσταση της Ελλάδος, το ανησυχητικά αυξανόμενο ιδιωτικό χρέος στην Ισπανία, στην Ιρλανδία και στην Ιταλία. Θα μπορούσε έτσι να αντιδράσει αποτελεσματικά.
Ερ.: Το Γαλλο-Γερμανικό ντουέτο ήταν επωφελές;
Εάν επιτύχει η παρτίδα πόκερ, κάτι το οποίο εύχομαι, το δίδυμο Σαρκοζί-Μέρκελ θα έχει διαδραματίσει έναν χρήσιμο ρόλο, στο μέτρο που οι αγορές θα ξαναβρούν την γαλήνη τους. Βλέπω όμως ότι οι άλλες χώρες αρχίζουν να διαμαρτύρονται κατά του «ΜΕΡΚΟΖΙ» (σύνθεση του ονόματος της Μέρκελ και του Σαρκοζί), ή την πολιτική των τετελεσμένων. Είναι πλέον καιρός να ξαναδώσουμε τον πρωτεύοντα ρόλο στην κοινοτική μέθοδο για την προετοιμασία των αποφάσεων και για την συμμετοχή σε αυτές όλων των χωρών μελών.
Ερ.: Τί πιστεύετε για την αγωγή που χορηγείται στην Ελλάδα;
Γινόμαστε μάρτυρες της εν ισχύ επιστροφής του πνεύματος της «Συναίνεσης της Ουάσιγκτων» και των παλαιών πρακτικών του ΔΝΤ, ήτοι: «να μάθουμε στις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα να πεθάνουν αφού θεραπευθούν». Σε τρία χρόνια η Ελλάδα θα έχει χάσει πάνω από 10% του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος της. Ποιά λογική προσπάθεια θα μπορούσε (η Ελλάδα) να πραγματοποιήσει κάτω από αυτές τις περιστάσεις, για να μειώσει το έλλειμμά της;
Ζητούν (από την Ελλάδα) να ιδιωτικοποιήσει. Ποιός όμως δεν γνωρίζει τους γύπες της αγοράς; Πώς θέλετε, μια χώρα η οποία ευρίσκεται στα πρόθυρα θανάτου, να διαπραγματευθεί καλύτερους όρους όσον αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις της; Θα έπρεπε να θέσει τις δημόσιες επιχειρήσεις της σε μια νέα δομή, να τις αποτιμήσει σε μία λογική τιμή, να δοθούν τα ανάλογα χρήματα στους Έλληνες, να σταθεροποιηθεί το ενεργητικό τους (να εξυγιανθούν) της και, στην κατάλληλη στιγμή να πωληθούν. Είναι κοινή λογική όλα αυτά.
Ερ.: Η σωτηρία της Ελλάδος θα είναι επίπονη;
Η χώρα δραστηριοποιείται σε πολύ λίγες από τις κυρίαρχες οικονομικές δραστηριότητες στο διεθνές εμπόριο. Το πρόβλημα ανταγωνιστικότητος είναι ιδιαίτερο. Αυτό θα πρέπει να το λάβουμε υπ΄όψιν διότι, με το να σώζουμε τον Έλληνα πολίτη , σώζουμε το Ευρώ.
Ερ.: Οι επιφυλάξεις της Φινλανδίας και της Σλοβακίας να συνδράμουν την Ελλάδα μήπως είναι προάγγελος μιας εθνικιστικής στροφής;
Η όλη ατμόσφαιρα δεν είναι καθόλου καλή και θυμίζει την δεκαετία του 1930. Ο ανερχόμενος εθνικισμός, ο επιθετικός λαϊκισμός, ο φόβος της παγκοσμιοποιήσεως, όλα αυτά αμφισβητούν το «ευρωπαϊκό σύμφωνο συμβιώσεως».
Απέναντι στις απειλές προς το Ευρώ, όπως επίσης και απέναντι στους κινδύνους της υφέσεως, η αντίδραση θα ήταν αυτονόητη. Τα μέτρα λιτότητος ήταν αναπόφευκτα για τα κράτη. Η Ε.Ε. θα έπρεπε να λάβει μέτρα ανάκαμψης (της οικονομίας). Δυστυχώς όμως, αντ’ αυτών, βλέπετε επιφυλάξεις για τα όσον αφορά τα μέτρα εντός του προϋπολογισμού και την έκδοση Ευρωομολόγων που ακόμη και αυτές οι αγορές απαιτούν.
Ερ.: Μήπως πρέπει να αλλάξει το Σύμφωνο;
Βρίσκω ενθαρρυντική την θέση της Κας Μέρκελ για την υιοθέτηση ενός νέου Συμφώνου. Από την πλευρά μου θα έδινα προτεραιότητα στον μετασχηματισμό της Ευρωζώνης σε μια ενισχυμένη συνεργασία (όπως εξ άλλου το επιτρέπουν οι Συμφωνίες), κάτι το οποίο θα επέτρεπε να εξοπλισθεί η Οικονομική και Νομισματική Ένωση με μια μεγαλύτερη δυνατότητα λήψεως αποφάσεων και θα παρείχε νέα μέσα συνεργασίας και κοινών ενεργειών (συμπεριλαμβανομένου και ενός Ταμείου Συγκυριακών Ρυθμίσεων) καθώς επίσης και την δυνατότητα επιβολής κυρώσεων.
Σε αυτό το νέο Σύμφωνο, θα πρέπει να προβλέψουμε την δυνατότητα εξόδου μιας χώρας από την Ζώνη του Ευρώ με υπερενισχυμένη πλειοψηφία της τάξεως του 75%. Εάν υπήρχε μια τέτοια ρήτρα, οι Φιλανδοί και οι Σλοβάκοι θα το είχαν σκεφτεί δύο φορές πριν καθυστερήσουν την λήψη των αποφάσεων. Το να έχεις ένα κοινό νόμισμα προϋποθέτει πολύ απαιτητικές υποχρεώσεις.
Ερ.: Ποιά είναι η γνώμη σας για το έργο του Ζαν Κλώντ Τρισέ, ως επικεφαλής της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας;
Είχαμε τις διαφορές μας, αλλά του βγάζω το καπέλο. Όταν επικρατούσε η κακοφωνία, επενέβαινε στις αγορές, ανακάλεσε την Ιταλία στην τάξη και υιοθέτησε μια έξυπνη πολιτική αναχρηματοδοτήσεως ενός τμήματος του δημοσίου χρέους. Έσωσε το Ευρώ. Το μάθημα που απορρέει από την δράση του είναι ότι μια Κεντρική Τράπεζα οφείλει να σέβεται δύο κατευθυντήριες αρχές: την σταθερότητα των τιμών και τον έλεγχο του δημοσίου και του ιδιωτικού χρέους. Αυτή η δεύτερη αρχή έχει λησμονηθεί από το 1999.
Ερ.: Πιστεύετε στην ενδεχόμενο υπάρξεως μιας αγγλοσαξωνικής συνωμοσίας κατά του Ευρώ;
Στην Ουάσιγκτων μερικοί φοβούνται μήπως το Ευρώ αποβεί επιζήμιο στην κυριαρχία του δολλαρίου. Κάποιοι άλλοι, πολύ πιο θεωρητικοί, εκτιμούν ότι ένα κοινό νόμισμα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ένα κράτος (στην περίπτωσή μας, ομοσπονδιακό). Τα μέλη όμως της Ε.Ε. δεν θέλησαν να προχωρήσουν περισσότερο σε απαγκίστρωσή τους από τις εθνικές κυριαρχίες.
Ερ.: Τί αναμένετε από την σύνοδο του G20;
Να λάβουν αποφάσεις οι οποίες να βασίζονται σε μια καθαρή συμφωνία: την ενίσχυση των μέσων του ΔΝΤ, την ρύθμιση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος και ιδιαίτερα το αίτημα για ύπαρξη εγγυήσεων για τις τράπεζες που κινδυνεύουν περισσότερο (“too big to fail”) καθώς επίσης και τον διαχωρισμό μεταξύ τραπεζών καταθέσεων (λιανικής) και επενδυτικών τραπεζών. Θα ήταν ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα.
