Διάβασα με προσοχή ορισμένες τοποθετήσεις που ζητούν την άμεση έξοδο από την ΟΝΕ. Εξίσου προσεκτικά μελέτησα το κείμενο του πρώην πρωθυπουργού Κ.Σημίτη στην Καθημερινή της προηγούμενης Κυριακής.
Από τη σκοπιά του συμπεράσματος διαφέρουν ριζικά. Αλλά το θεμέλιο είναι κοινό. Ο μεν λέει ότι πρέπει να μείνουμε μέσα στην ΟΝΕ. Ότι προκειμένου να μείνουμε θα πρέπει να υποταχτούμε στην λογική και στις απαιτήσεις των δανειστών μας. Οι δε υποστηρίζουν μεν την άλλη πλευρά του νομίσματος, αποδεχόμενοι, όμως, τη λογική του. Δηλαδή, ότι προκειμένου να γλιτώσουμε από την υποταγή θα πρέπει να φύγουμε από την ΟΝΕ. Και οι δύο συμφωνούν στο δίλημμα: «ΟΝΕ ή υποταγή». Ο μεν το κατασκευάζει. Οι δε αποδέχονται ότι αυτό είναι το ζητούμενο και μόνο αυτό.
Διαφορετικές απαντήσεις, θεμελιωμένες στην ίδια βάση
Οι δύο πλευρές δίνουν αντιτιθέμενες απαντήσεις βασιζόμενες στα ίδια θεμέλια: στην αποχώρηση από την ΕΕ ως πεδίο μάχης ιδεών και πολιτικών. Ο μεν μας καλέσει να υποταχτούμε αμαχητί και «με ωριμότητα» στην ΟΝΕ. Οι δε μας καλούν στην αμαχητί «επαναστατική» αποχώρηση από αυτή. Και οι δύο πλευρές καταφεύγουν στις δύο ευκολότερες από τη σκοπιά της πολιτικής απαντήσεις. Ο μεν υποστηρίζει την υποταγή προκειμένου να μείνουμε στην ΟΝΕ. Οι δε προτείνουν να φύγουμε από την ΟΝΕ «για να μην υποταχτούμε». Και οι δύο απαντούν στο δίλημμα που θέτουν οι πλέον εθνικιστικοί κύκλοι της Γερμανίας και άλλων πλεονασματικών κρατών-μελών της ΕΕ. Δεν θεμελιώνουν τα συμπεράσματά τους σε μια αυθεντική δική τους ανάλυση. Αποδέχονται και έχουν ως αφετηρία εκείνη τρίτων.Αγορές και δανειστές μας επιθυμούν να είναι η πολιτική σκηνή του τόπου μας υποταγμένη σε αυτούς. Προκειμένου να φοβίσουν σείουν τον κίνδυνο της εξόδου της χώρας από την ΟΝΕ, ακόμα και από την ΕΕ. Επισείουν τον κίνδυνο προκειμένου να είναι πιο πειστικές στους εκβιασμούς και εκφοβισμούς τους. Ο μεν, ο πρώην πρωθυπουργός, τους επικαλείται προκειμένου και τοιουτοτρόπως τους συνδράμει στους εκφοβισμούς. Οι δε επικαλούνται το δίλημμά τους, προκειμένου να βρουν, έστω και μη αυθεντική, πολιτική ταυτότητα.Είναι φανερό ότι τα ρεύματα άμεσης εξόδου από την ΟΝΕ ακολουθούν την πεπατημένη. Υιοθετούν τα διλήμματα της άλλης πλευράς. Μόνο που ελπίζουν να δίνουν την σωστή απάντηση για να αδυνατίσουν οι θέσεις αυτής ακριβώς της άλλης πλευράς. Ουσιαστικά, δεν κατανοούν ότι αυτό που λένε ούτε επαναστατικό είναι, ότι κάτι το πρωτότυπο. Οι μεγάλες συντηρητικές γερμανικές εφημερίδες και οι πλέον συντηρητικοί εκ των Γερμανών οικονομολόγων προβάλλουν αυτή τη θέση μετά επιτάσεως από την πρώτη ημέρα καταγραφής και παραδοχής της ελληνικής κρίσης. Κατά συνέπεια η θέση από μόνη της δεν είναι ούτε αριστερή, ούτε επαναστατική, με όση καλή θέληση και αν λέγεται. Ούτε εξορισμού σωστή. Χωρίς αυτό να αποκλείει να είναι σωστή κάποια στιγμή στο μέλλον. Σε κάθε περίπτωση, προς το παρόν αναπαράγει το κλίμα φόβου και πολιτικού αδιέξοδου που παράγει η κυρίαρχη προπαγάνδα. Αναπαράγει τα διλήμματα της. Το κάνει, βέβαια, με καλό σκοπό. Ποιος είναι αυτός; Να αποφύγει την υποταγή ή πιο σωστά τη συνέχιση της υποταγής. Ενώ η άλλη πλευρά ευρισκόμενη στο άλλο άκρο, το κάνει προκειμένου να δικαιολογήσει και να διασφαλίσει ως αναγκαία και ορθολογική αυτή την υποταγή.
Υπάρχει και η στρατηγική της μάχης στην ΕΕ
Οι δύο πλευρές, ξεχνούν ότι υπάρχει και μια διαφορετική στρατηγική εντός της ΕΕ. Εκείνη της μάχης μέσα σε όλους τους θεσμούς και τις κοινωνίες της ΕΕ. Που δεν δέχεται το θεμέλιο του ίδιου του διλήμματος «ή υποταγή, ή έξοδος από την ΟΝΕ». Διότι σε αντίθεση με όσα λέει ο πρώην πρωθυπουργός η ΕΕ δεν είναι μια Ένωση που αρχίζει και τελειώνει στη σχέση ανάμεσα στον δανειζόμενο και τον δανειστή και στους κανόνες που θέτει ο πρώτος στον δεύτερο. Αυτό δεν επιτρέπεται να το ξεχνά κανείς. Η ΕΕ είναι πριν από όλα ένα σύστημα βασιζόμενο στο (δικό της) δίκαιο. Δεν λέω ένα δίκαιο σύστημα. Εκείνο που λέω είναι ότι η ΕΕ έχει συγκροτηθεί στη βάση συνθηκών και συμφωνιών στις οποίες το μέσο «δίκαιο /νόμος» έχει αποφασιστικό ρόλο. Το πρώτο και θεμελιακό στοιχείο αυτού του «δίκαιο» είναι ότι η ίδια η ΕΕ αποτελεί μια σύνθεση κρατών που έχουν ισότιμες σχέσεις μεταξύ τους και κανένα από τα κράτη-μέλη, όση ισχύ και αν διαθέτει σε άλλους τομείς, όπως επί παραδείγματι στις χρηματοπιστωτικές αγορές ή στην βιομηχανία, δεν έχει παραπάνω νομικά δικαιώματα από την Ελλάδα. Τούτο σημαίνει, ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει όλα τα μέσα και μεθόδους της νομικής-πολιτικής κατασκευής της ΕΕ, πριν από όλα το βέτο και να δώσει μάχη παρατεταμένη.Τα όπλα που μας δίνουν τα ίδια τα θεμέλια λειτουργίας και ύπαρξης της ΕΕ και της ΟΝΕ ο πρώην πρωθυπουργός το ξεχνά εντελώς. Αντί να ομιλήσει ως πολιτικός που μάχεται για την πατρίδα του την κατηγορεί. Αντί να συμβάλλει στην ενίσχυση των θέσεών της χώρας, αντί να περιγράψει εναλλακτικές δυνατότητες διαπραγμάτευσης, παρουσιάζει συστηματικά τα πιο ακραία επιχειρήματα και εκφοβισμούς των δανειστών μας ως μοναδικά και μονοδρομικά. Αυτό που κάνει ο πρώην πρωθυπουργός είναι χαρακτηριστικό, και για αυτό το σχολιάζω, σχεδόν όλων των πολιτικών που κυβέρνησαν ως πρωθυπουργοί ή υπουργοί σε αυτό τον τόπο στις σημερινές συνθήκες της κρίσης: περισσότερο ομιλούν ως εκλαϊκευτές των απαιτήσεων, των επιχειρημάτων, των σχεδίων των δανειστών μας, παρά ως προστάτες και εκπρόσωποι της δανειζόμενης Ελλάδας. Και για αυτό αδυνατούν να διαπραγματευτούν για λογαριασμό των Ελλήνων, με σταθερότητα, σθένος, συνέπεια.
Βγαίνει μια αντιπάθεια προς την Ελλάδα και τους Έλληνες
Εκείνο που με ανησυχεί περισσότερο από όλα είναι ότι συχνά ο τόνος των υπευθύνων, και εδώ ομιλώ και για τον σημερινό πρωθυπουργό και για πολλούς εκ των υπουργών του, δείχνουν να έχουν μια απέχθεια προς κάθε τι το ελληνικό. Όταν μιλούν για τους τοκογλύφους μας καλούν να δείξουμε κατανόηση, να μετρήσουμε τις ανάγκες και θυσίες τους. Όταν ομιλούν για τους Έλληνες, οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί βρίσκονται σε ανταγωνισμό λες και είναι σε διαγωνισμό χορού.Στους αρνητικούς χαρακτηρισμούς προσθέτουν –μαζί με ορισμένους αριστερούς- και τις άτοπες και συχνά διπλωματικά προκλητικές συγκρίσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τις Κίνα - Ινδία. Με απρέπεια αναφέρονται σε αυτές τις δύο χώρες που έχουν πανάρχαιο πολιτισμό, είναι ένα είδος ετεροθαλείς αδελφές μας μέσα στις χιλιετηρίδες
Από τη σκοπιά του συμπεράσματος διαφέρουν ριζικά. Αλλά το θεμέλιο είναι κοινό. Ο μεν λέει ότι πρέπει να μείνουμε μέσα στην ΟΝΕ. Ότι προκειμένου να μείνουμε θα πρέπει να υποταχτούμε στην λογική και στις απαιτήσεις των δανειστών μας. Οι δε υποστηρίζουν μεν την άλλη πλευρά του νομίσματος, αποδεχόμενοι, όμως, τη λογική του. Δηλαδή, ότι προκειμένου να γλιτώσουμε από την υποταγή θα πρέπει να φύγουμε από την ΟΝΕ. Και οι δύο συμφωνούν στο δίλημμα: «ΟΝΕ ή υποταγή». Ο μεν το κατασκευάζει. Οι δε αποδέχονται ότι αυτό είναι το ζητούμενο και μόνο αυτό.
Διαφορετικές απαντήσεις, θεμελιωμένες στην ίδια βάση
Οι δύο πλευρές δίνουν αντιτιθέμενες απαντήσεις βασιζόμενες στα ίδια θεμέλια: στην αποχώρηση από την ΕΕ ως πεδίο μάχης ιδεών και πολιτικών. Ο μεν μας καλέσει να υποταχτούμε αμαχητί και «με ωριμότητα» στην ΟΝΕ. Οι δε μας καλούν στην αμαχητί «επαναστατική» αποχώρηση από αυτή. Και οι δύο πλευρές καταφεύγουν στις δύο ευκολότερες από τη σκοπιά της πολιτικής απαντήσεις. Ο μεν υποστηρίζει την υποταγή προκειμένου να μείνουμε στην ΟΝΕ. Οι δε προτείνουν να φύγουμε από την ΟΝΕ «για να μην υποταχτούμε». Και οι δύο απαντούν στο δίλημμα που θέτουν οι πλέον εθνικιστικοί κύκλοι της Γερμανίας και άλλων πλεονασματικών κρατών-μελών της ΕΕ. Δεν θεμελιώνουν τα συμπεράσματά τους σε μια αυθεντική δική τους ανάλυση. Αποδέχονται και έχουν ως αφετηρία εκείνη τρίτων.Αγορές και δανειστές μας επιθυμούν να είναι η πολιτική σκηνή του τόπου μας υποταγμένη σε αυτούς. Προκειμένου να φοβίσουν σείουν τον κίνδυνο της εξόδου της χώρας από την ΟΝΕ, ακόμα και από την ΕΕ. Επισείουν τον κίνδυνο προκειμένου να είναι πιο πειστικές στους εκβιασμούς και εκφοβισμούς τους. Ο μεν, ο πρώην πρωθυπουργός, τους επικαλείται προκειμένου και τοιουτοτρόπως τους συνδράμει στους εκφοβισμούς. Οι δε επικαλούνται το δίλημμά τους, προκειμένου να βρουν, έστω και μη αυθεντική, πολιτική ταυτότητα.Είναι φανερό ότι τα ρεύματα άμεσης εξόδου από την ΟΝΕ ακολουθούν την πεπατημένη. Υιοθετούν τα διλήμματα της άλλης πλευράς. Μόνο που ελπίζουν να δίνουν την σωστή απάντηση για να αδυνατίσουν οι θέσεις αυτής ακριβώς της άλλης πλευράς. Ουσιαστικά, δεν κατανοούν ότι αυτό που λένε ούτε επαναστατικό είναι, ότι κάτι το πρωτότυπο. Οι μεγάλες συντηρητικές γερμανικές εφημερίδες και οι πλέον συντηρητικοί εκ των Γερμανών οικονομολόγων προβάλλουν αυτή τη θέση μετά επιτάσεως από την πρώτη ημέρα καταγραφής και παραδοχής της ελληνικής κρίσης. Κατά συνέπεια η θέση από μόνη της δεν είναι ούτε αριστερή, ούτε επαναστατική, με όση καλή θέληση και αν λέγεται. Ούτε εξορισμού σωστή. Χωρίς αυτό να αποκλείει να είναι σωστή κάποια στιγμή στο μέλλον. Σε κάθε περίπτωση, προς το παρόν αναπαράγει το κλίμα φόβου και πολιτικού αδιέξοδου που παράγει η κυρίαρχη προπαγάνδα. Αναπαράγει τα διλήμματα της. Το κάνει, βέβαια, με καλό σκοπό. Ποιος είναι αυτός; Να αποφύγει την υποταγή ή πιο σωστά τη συνέχιση της υποταγής. Ενώ η άλλη πλευρά ευρισκόμενη στο άλλο άκρο, το κάνει προκειμένου να δικαιολογήσει και να διασφαλίσει ως αναγκαία και ορθολογική αυτή την υποταγή.
Υπάρχει και η στρατηγική της μάχης στην ΕΕ
Οι δύο πλευρές, ξεχνούν ότι υπάρχει και μια διαφορετική στρατηγική εντός της ΕΕ. Εκείνη της μάχης μέσα σε όλους τους θεσμούς και τις κοινωνίες της ΕΕ. Που δεν δέχεται το θεμέλιο του ίδιου του διλήμματος «ή υποταγή, ή έξοδος από την ΟΝΕ». Διότι σε αντίθεση με όσα λέει ο πρώην πρωθυπουργός η ΕΕ δεν είναι μια Ένωση που αρχίζει και τελειώνει στη σχέση ανάμεσα στον δανειζόμενο και τον δανειστή και στους κανόνες που θέτει ο πρώτος στον δεύτερο. Αυτό δεν επιτρέπεται να το ξεχνά κανείς. Η ΕΕ είναι πριν από όλα ένα σύστημα βασιζόμενο στο (δικό της) δίκαιο. Δεν λέω ένα δίκαιο σύστημα. Εκείνο που λέω είναι ότι η ΕΕ έχει συγκροτηθεί στη βάση συνθηκών και συμφωνιών στις οποίες το μέσο «δίκαιο /νόμος» έχει αποφασιστικό ρόλο. Το πρώτο και θεμελιακό στοιχείο αυτού του «δίκαιο» είναι ότι η ίδια η ΕΕ αποτελεί μια σύνθεση κρατών που έχουν ισότιμες σχέσεις μεταξύ τους και κανένα από τα κράτη-μέλη, όση ισχύ και αν διαθέτει σε άλλους τομείς, όπως επί παραδείγματι στις χρηματοπιστωτικές αγορές ή στην βιομηχανία, δεν έχει παραπάνω νομικά δικαιώματα από την Ελλάδα. Τούτο σημαίνει, ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει όλα τα μέσα και μεθόδους της νομικής-πολιτικής κατασκευής της ΕΕ, πριν από όλα το βέτο και να δώσει μάχη παρατεταμένη.Τα όπλα που μας δίνουν τα ίδια τα θεμέλια λειτουργίας και ύπαρξης της ΕΕ και της ΟΝΕ ο πρώην πρωθυπουργός το ξεχνά εντελώς. Αντί να ομιλήσει ως πολιτικός που μάχεται για την πατρίδα του την κατηγορεί. Αντί να συμβάλλει στην ενίσχυση των θέσεών της χώρας, αντί να περιγράψει εναλλακτικές δυνατότητες διαπραγμάτευσης, παρουσιάζει συστηματικά τα πιο ακραία επιχειρήματα και εκφοβισμούς των δανειστών μας ως μοναδικά και μονοδρομικά. Αυτό που κάνει ο πρώην πρωθυπουργός είναι χαρακτηριστικό, και για αυτό το σχολιάζω, σχεδόν όλων των πολιτικών που κυβέρνησαν ως πρωθυπουργοί ή υπουργοί σε αυτό τον τόπο στις σημερινές συνθήκες της κρίσης: περισσότερο ομιλούν ως εκλαϊκευτές των απαιτήσεων, των επιχειρημάτων, των σχεδίων των δανειστών μας, παρά ως προστάτες και εκπρόσωποι της δανειζόμενης Ελλάδας. Και για αυτό αδυνατούν να διαπραγματευτούν για λογαριασμό των Ελλήνων, με σταθερότητα, σθένος, συνέπεια.
Βγαίνει μια αντιπάθεια προς την Ελλάδα και τους Έλληνες
Εκείνο που με ανησυχεί περισσότερο από όλα είναι ότι συχνά ο τόνος των υπευθύνων, και εδώ ομιλώ και για τον σημερινό πρωθυπουργό και για πολλούς εκ των υπουργών του, δείχνουν να έχουν μια απέχθεια προς κάθε τι το ελληνικό. Όταν μιλούν για τους τοκογλύφους μας καλούν να δείξουμε κατανόηση, να μετρήσουμε τις ανάγκες και θυσίες τους. Όταν ομιλούν για τους Έλληνες, οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί βρίσκονται σε ανταγωνισμό λες και είναι σε διαγωνισμό χορού.Στους αρνητικούς χαρακτηρισμούς προσθέτουν –μαζί με ορισμένους αριστερούς- και τις άτοπες και συχνά διπλωματικά προκλητικές συγκρίσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τις Κίνα - Ινδία. Με απρέπεια αναφέρονται σε αυτές τις δύο χώρες που έχουν πανάρχαιο πολιτισμό, είναι ένα είδος ετεροθαλείς αδελφές μας μέσα στις χιλιετηρίδες
