όριο και απειλούν με καταψήφιση το πολυνομοσχέδιο, η κοινωνία βρίσκεται στους δρόμους και η διάχυτη ανασφάλεια, η μελαγχολία και η απόγνωση σωρεύουν «εκρηκτική ύλη» στη χώρα.
Τους κολασμένους δύο μήνες που «υποσχέθηκε» ο Ευάγγελος Βενιζέλος τελικά τους βιώνουν όχι μόνο οι πολίτες, που με τρόμο αντικρίζουν τη ζωή και τις προσδοκίες τους να κατακρημνίζονται, αλλά και η κυβέρνηση, που δείχνει εντελώς απομονωμένη να κάνει τη… βρομοδουλειά, χωρίς ίχνος στήριξης από πουθενά.
Στις έντονες επικρίσεις και παρατηρήσεις των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ για το «πολυνομοσχέδιο - τέρας», που αλλάζει τη φυσιογνωμία της χώρας γυρνώντας την δεκαετίες πίσω, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης έριξε το γάντι, ζητώντας από τους «συντρόφους» του να ρίξουν την κυβέρνηση, αν εκτιμούν ότι είναι ανίκανη και ανήθικη. Το ζήτημα όμως είναι ότι η πρόκληση αυτή μπορεί κάποια στιγμή να γίνει και πραγματικότητα και κάποιοι στο τέλος της μέρας να κάνουν την κουτουράδα και να στείλουν «αδιάβαστη» την κυβέρνηση στις κάλπες. Και οι βουλευτές δεν έχουν ανέβει στα κεραμίδια κάνοντας αντάρτικο στην κυβέρνηση γιατί έχουν διαφορετική φιλοσοφία ή πρόταση, αλλά επειδή θεωρούν ότι όχι μόνο δεν διαπραγματεύεται με την τρόικα, αλλά αρνείται να πάρει σοβαρές αποφάσεις για ουσιαστικές αλλαγές και επιχειρεί οριζόντιες, άδικες και ατελέσφορες περικοπές με το πρόσχημα της διάσωσης της χώρας. Καταλογίζουν εν πολλοίς στην κυβέρνηση επιπολαιότητα, προχειρότητα, ατολμία, αναποφασιστικότητα, αναβλητικότητα και άγνοια κινδύνου, και θεωρούν ότι ενώ χτυπάνε τα τύμπανα του πολέμου, η ίδια έχει σημάνει ολοσχερή υποχώρηση..
Η Βάσω και οι άλλοι
Μια σειρά βουλευτών με πρώτες τις… αντιπάλους Βάσω Παπανδρέου και Λούκα Κατσέλη, και μαζί οι Κ. Καρτάλης, Δ. Λυντζέρης, Σοφία Γιαννακά, Κατερίνα Μπατζελή, Μ. Τζελέπης, έχουν διαμηνύσει ότι δεν προτίθενται να ψηφίσουν το άρθρο 37, που ουσιαστικά καταργεί τις κλαδικές συμβάσεις και υπονομεύει τις Εθνικές Συλλογικές Συμβάσεις, αν δεν υπάρξουν σοβαρές διορθώσεις. Μάλιστα η Λούκα Κατσέλη, η οποία μίλησε για νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία, κατέθεσε συγκεκριμένη ανάλυση γιατί η αλλαγή του συγκεκριμένου άρθρου και η κατάρρευση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα που υποκρύπτει θα βυθίσουν τη χώρα στην εξαθλίωση.
Ο Βενιζέλος στην περίφημη συνεδρίαση του ΚΤΕ του ΠΑΣΟΚ επιχείρησε να την προσπεράσει με ειρωνεία ζητώντας να μιλήσει και κανένας άλλος που δεν είχε πρόσφατα υπουργικά καθήκοντα, ενώ φαίνεται να εκνευρίστηκε σφόδρα και από τις παρατηρήσεις ετέρου πρώην υπουργού, της Κατερίνας Μπατζελή, την οποία μάλιστα φέρεται να κάλεσε να διαλέξει μεταξύ Σαμαρά και πολυνομοσχεδίου. Ο Κώστας Καρτάλης από την πλευρά του μιλώντας στον ΚΤΕ επιχειρηματολόγησε αναλυτικά γιατί η κυβέρνηση δεν έχει κάνει τίποτα για να ρίξει το μισθολογικό κόστος των επιχειρήσεων, για να τις βοηθήσει να σταθούν στα πόδια τους και να συμβάλουν έτσι στην καταπολέμηση της ανεργίας, και οι υπουργοί αρκούνται σε μαζικές ανατροπές των εργασιακών σχέσεων στρεφόμενοι μόνο στο μισθολογικό κόστος. Απάντηση σοβαρή δεν πήρε, όπως και σε μια σειρά σοβαρές και ρεαλιστικές παρατηρήσεις των βουλευτών δεν δίδεται απάντηση από τα κυβερνητικά στελέχη, τα οποία φαίνεται έχουν χάσει πλήρως την μπάλα και υπακούνε τυφλά στα κελεύσματα της τρόικας. «Εδώ που φτάσαμε ή θα καούμε στην κόλαση ή θα περάσουμε απέναντι», όπως λέει θυμόσοφα και συνήθως σιωπηλό μέλος της κυβέρνησης.
Τα μεσάνυχτα της Τρίτης, που ολοκληρώθηκε η περίφημη συνεδρίαση του Κοινοβουλευτικού Τομέα Εργασίας του ΠΑΣΟΚ, διατυπώθηκαν οι ταυτόσημες απόψεις Βενιζέλου και Κουτρουμάνη, ότι η υπερψήφιση του άρθρου 37 αποτελεί προϋπόθεση για την εκταμίευση της έκτης δόσης και δεν πρόκειται να αποσυρθεί.
Το εκβιαστικό μήνυμα φαίνεται να το «έλαβε» μόνο ο συνήθως εκρηκτικός Νίκος Σαλαγιάννης, ο οποίος έκανε την απίστευτη δήλωση ότι θα ψηφίσει το άρθρο 37 επειδή είναι κόκκινη γραμμή για την τρόικα προκειμένου να εκταμιευτεί η 6η δόση. Ωστόσο οι υπόλοιποι αντιδρώντες βουλευτές επέμειναν και χτες πως η κυβέρνηση πρέπει οπωσδήποτε να διορθώσει το άρθρο για να ψηφιστεί.
Έτσι ο αντιπρόεδρος χτες εμφανίστηκε ανοιχτός σε αλλαγές μέχρι την τελευταία στιγμή ψήφισης του πολυνομοσχεδίου στην Ολομέλεια της Βουλής. «Είμαστε ανοιχτοί έως την τελευταία στιγμή στην Ολομέλεια να αξιοποιήσουμε κάθε καλή και τεκμηριωμένη πρόταση. Με καλή διάθεση θα κάνουμε προσαρμογές που δεν θα ανεβάζουν όμως το μισθολογικό κόστος», είπε χαρακτηριστικά επιχειρώντας να τιθασεύσει τις αντιρρήσεις των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, αφού είναι βέβαιο ότι θα τεθούν ονομαστικές ψηφοφορίες σε όλα τα επίμαχα άρθρα.
Το άδειασμα της Μέρκελ
Η μαζική αντίδραση των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ ήρθε τη χειρότερη στιγμή για τον Γιώργο Παπανδρέου, αφού εν μέσω ραγδαίων διεθνών εξελίξεων βρέθηκε το Σαββατοκύριακο να αμφισβητείται πανταχόθεν από εχθρούς και φίλους και διαπίστωσε ότι προωθούνται σενάρια κυβερνήσεων σωτηρίας χωρίς τον ίδιο μέσα στο κάδρο.
Στο Μέγαρο Μαξίμου επήλθε πανικός, αφού δεν έφταναν τα σενάρια αυτά που αποδεικνύουν ότι υπάρχει έντονη πολιτική κινητικότητα στο παρασκήνιο και προωθούνται δυνάμεις ανατροπής του παρόντος πολιτικού σκηνικού, ήρθε μερικές ώρες αργότερα και το άδειασμα από τη Μέρκελ, που μέχρι πρότινος στήριζε τον πρωθυπουργό. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Π», στην τελευταία συνομιλία του Γ. Παπανδρέου με τη Γερμανίδα καγκελάριο, όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός σε κάποια αποστροφή του σημείωσε ότι το πλαίσιο είναι ασφυκτικό και δοκιμάζει την αντοχή της κυβέρνησής του και του ίδιου στη θέση του πρωθυπουργού, ζητώντας την κατανόηση και την αλληλεγγύη της, η Μέρκελ εντελώς κυνικά απάντησε ότι παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζει και η ίδια και πως στις δημοκρατίες οι εκλογές δεν είναι το τέλος του κόσμου. Όσο κι αν ήταν έμμεσα διατυπωμένη η άρνηση της Γερμανίας να βάλει πλάτη στην παρούσα κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός κατάλαβε ότι δεν έχει πια πολλούς υποστηρικτές μεταξύ των «συμμάχων» του στην ΟΝΕ. Στην κυβέρνηση γνωρίζουν ότι η βραδύτητα στη λήψη αποφάσεων, η αποτυχία στην υλοποίηση των στόχων και των συμφωνηθέντων μέτρων στη χώρα έχουν συμβάλει στην εξάπλωση της κρίσης στην ευρωζώνη και συνεπώς οι πολιτικές μετοχές του βρίσκονται στο ναδίρ.
Το σοκ του Γιώργου
Το σοκ που υπέστη ο πρωθυπουργός, όπως εξομολογείται στενός πολιτικός του φίλος, ήταν μεγάλο και τα χτυπήματα πολλαπλά: η εγχώρια διαπλοκή αναζητά πολιτική λύση σε τεχνοκράτες, υπουργοί του τον αδειάζουν μιλώντας για κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού, βουλευτές του ετοιμάζονται να απευθυνθούν στον Σαμαρά να «βάλει πλάτη» και η κοινωνία βρίσκεται σε μόνιμες απεργίες και καταλήψεις. Έτσι όλη την Κυριακή οι συνεργάτες του Γ. Παπανδρέου ήταν σε μόνιμη συνεδρίαση προκειμένου να δουν πώς θα αντιμετωπίσουν αυτές τις συντονισμένες πιέσεις. Αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα το πρωθυπουργικό γραφείο είναι η σχεδόν πλήρης διάλυση της παπανδρεϊκής πτέρυγας εντός της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, με βουλευτές πιστούς στον πρωθυπουργό να πρωτοστατούν εναντίον της κυβέρνησης. Με άδεια πια τη φαρέτρα των πολιτικών επιχειρημάτων του για την αποτελεσματικότητά του, το κυβερνητικό επιτελείο αποφάσισε να αντιδράσει σε πολλά επίπεδα. Έτσι αποφασίστηκε:
♦ να σταλούν μηνύματα αποφασιστικού χτυπήματος κινημάτων ανατροπής στην επιχειρηματική - δημοσιογραφική πιάτσα,
♦ να επιχειρηθεί να μαζευτούν οι κορυφαίοι υπουργοί που πρωτοστατούν στις δηλώσεις συγκυβέρνησης και συναίνεσης, στους οποίους κόπηκε εξαρχής οποιαδήποτε συζήτηση για εκλογές και συγκυβέρνηση με τη Ν.Δ. από τον ίδιο τον πρωθυπουργό,
♦ να συνεχιστούν οι κατ’ ιδίαν επαφές του πρωθυπουργού με βουλευτές ανά γεωγραφικό διαμέρισμα,
♦ να σταλούν μηνύματα αρμοδίως σε βουλευτές της επιρροής του για την κατάσταση που δημιουργείται,
♦ να επιστρατευτεί ο πέραν του Ατλαντικού φίλος, με την ανακοίνωση της επίσκεψης του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Η ανακοίνωση αργά το βράδυ της Δευτέρας για μια επίσκεψη που θα γίνει έπειτα από δύο μήνες έμμεσα έστελνε το μήνυμα ότι ο πρωθυπουργός δεν σκέφτεται εκλογές, ενώ ταυτόχρονα επιχειρούσε να… ενημερώσει την ευρωπαϊκή ελίτ ότι έχει ακόμα τη στήριξη της κυβέρνησης Ομπάμα.
Ο πιστός υπουργός Βαγγέλης και η επάνοδος Γιώργου
Εκτός από αυτά, υπάρχει και το κεφάλαιο «Ευάγγελος Βενιζέλος», που από ορκισμένος αντίπαλος έχει γίνει ο πιο πιστός υπερασπιστής του πρωθυπουργού. Στον αγώνα παραμονής Παπανδρέου στον πρωθυπουργικό θώκο ο Ευάγγελος Βενιζέλος κλήθηκε να επιχειρήσει να μαζέψει τους βουλευτές που πρόσκεινται σ’ αυτόν. Πληροφορίες που δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθούν θέλουν τον αντιπρόεδρο να έχει λάβει εγγυήσεις για την επόμενη μέρα στο ΠΑΣΟΚ και να ακολουθείται μια υπόγεια συμφωνία, αντίστοιχη αυτής των Τόνι Μπλερ - Γκόρντον Μπράουν, όπου ο πρώτος παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία για τον υπουργό επί των Οικονομικών του. Έτσι εξηγούν πολλοί μέσα στο ΠΑΣΟΚ το ότι υπερασπίζεται δυναμικά τον Γιώργο Παπανδρέου και σηκώνει αγόγγυστα τον σταυρό του μαρτυρίου επιχειρώντας να καθησυχάσει όχι μόνο τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ αλλά και μερίδα της κοινής γνώμης. Τον τελευταίο μήνα σηκώνει πάνω του και την πολιτική αντιπαράθεση με τη Νέα Δημοκρατία, αφού κρίθηκε ότι ο πρωθυπουργός έχει υποστεί μεγάλη ζημιά στο προφίλ του και θα πρέπει να απέχει από τέτοιου είδους αντιπαραθέσεις.
Συνεργάτες του πρωθυπουργού, πριν σκεφτούν να καταφύγουν στον Βενιζέλο, εισηγήθηκαν να αντιμετωπιστούν «σκληρά» οι διαφωνούντες και κυρίως όσοι θέτουν θέματα κυβερνητικής συνεργασίας, όπως π.χ. ο Μίμης Ανδρουλάκης, αλλά ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου σύστησε ψυχραιμία. Αυτό που απασχολεί έντονα το γραφείο του πρωθυπουργού είναι ότι, παρά τις προσπάθειες Βενιζέλου, στελέχη που έχουν πολιτική σχέση μαζί του, όπως οι Τόνια Αντωνίου, Μιλένα Αποστολάκη, Δημήτρης Λιντζέρης, Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος και άλλοι, έχουν βγει κανονικά στο αντάρτικο. Μάλιστα σημειώνεται με ενδιαφέρον ότι ο τελευταίος την «έπεσε» κανονικά και στον Βενιζέλο, μιλώντας για κορυφαίους που στα δύσκολα εμφανίστηκαν λίγοι.
Συνεργάτες του πρωθυπουργού κρίνουν - εκ των υστέρων - ως λάθος την επικοινωνιακή εξαφάνιση του πρωθυπουργού για να μην εισπράττει κόστος από τα σκληρά μέτρα, που του γύρισε μπούμερανγκ. Γι’ αυτό και αποφασίστηκε να συνεχιστούν οι στοχευμένες επισκέψεις του στην περιφέρεια ακόμα και πριν από τη σύνοδο κορυφής.
Ταυτόχρονα οι συνεργάτες του Παπανδρέου συνειδητοποίησαν ότι το να μην επικοινωνούν τις επαφές του με ξένους ηγέτες ή να μην τοποθετούνται καθόλου στα σενάρια διευθέτησης του ελληνικού χρέους επιβεβαιώνει την άποψη της αντιπολίτευσης, ότι η κυβέρνηση δεν διαπραγματεύεται και περιμένει αποφάσεις. Έτσι από τη Δευτέρα έγινε μια ακόμα στροφή και η κυβέρνηση επιχειρεί να πείσει ότι έχει ρόλο στις εξελίξεις, ενώ κυβερνητικά στελέχη επισημαίνουν ότι οι αποφάσεις στις συνόδους κορυφής χρειάζονται ομοφωνία και ο πρωθυπουργός δεν πρόκειται να υποχωρήσει σε αποφάσεις που ανατρέπουν προς βλάβη της χώρας τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου. Στο πλαίσιο αυτό άρχισαν να ανακοινώνουν επαφές του Γ. Παπανδρέου με τους πρωταγωνιστές της επίλυσης της κρίσης, όπως με τη διευθύνουσα του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ και τον Καρλ Γιούνκερ, ενώ σήμερα θα συναντηθεί στις Βρυξέλλες με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου Βαν Ρομπάι, ο οποίος μοιάζει να κινείται πιο μετριοπαθώς ως προς την αντιμετώπιση της χώρας και σε κάθε περίπτωση απέχει από αυστηρές παρατηρήσεις προς την Ελλάδα, που θα δημιουργήσουν περαιτέρω πρόβλημα στην κυβέρνηση.
Στο ίδιο πλαίσιο κινητικότητας και επανεμφάνισης του Παπανδρέου στο πολιτικό προσκήνιο σχεδιάζεται να γίνουν τις επόμενες μέρες και συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς πριν από τη σύνοδο της 23ης Οκτωβρίου. Βέβαια συνεργάτες του πρωθυπουργού επισημαίνουν ότι δεν πρόκειται - ακόμα κι αν γνωρίζουν - να θέσουν λεπτομέρειες της διαπραγμάτευσης υπόψη των πολιτικών αρχηγών και οι συναντήσεις θα γίνουν περισσότερο για να ενημερωθούν για το διεθνές κλίμα και τις πιέσεις που ασκούνται προς τη χώρα, όσο και για το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναμένεται να κινηθεί το κυβερνητικό κλιμάκιο στη σύνοδο κορυφής. Κανείς από την κυβέρνηση δεν πιστεύει ότι οι συναντήσεις θα συμβάλουν στην άμβλυνση των αντιθέσεων ή στη συγκρότηση ενός εθνικού μετώπου εν όψει της διαπραγμάτευσης, απλά θα δώσουν τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να δείξει ότι δεν είναι απομονωμένη. Αυτό που ο πρωθυπουργός δεν συζητά με τίποτα είναι η σύγκληση του συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αφού θεωρεί ότι δεν μπορεί να γίνεται παιχνίδι σ’ ένα τόσο σοβαρό θεσμό, αν και σε πολλούς καλάρε-σε η πρόταση της Ντόρας Μπακογιάννη να υπάρξει συνεδρίαση με πρακτικά, ώστε να μάθουμε τι λένε οι πολιτικοί αρχηγοί στα δύσκολα, παρότι όλοι εκτιμούν ότι η ύπαρξη πρακτικογράφου θα υποχρεώσει όλους να κινηθούν εντελώς θεσμικά.